محکمه

موج ِ نو

ای که ، به نام ِ خوش ِ " نو آوری "
کشت ِ سخن را ، به درو ، آوری !
هر چه ، که نوشد ، نه پسند ِ دل است
بس نوِ بیهوده ، که بر باطل است !
لاشه ، بر اورنگ ِ خوش ِ خسروی
مغز ِ تو ، آزرده کند ، از نوی !
تا که در آن دخمه ؛ نگیرد قرار
زنده کند ، از دم ِ گندش ، فرار
نیز ، هر آن کهنه ، که بینی به پیش
صورت ِ بطلان ، نپذیرد به خویش
باده ی دیرینه ، ز نو ، خوشتر است
قطره ، چو ماند به صدف ، گوهر است
چامه ، اگر چامه ی سعدی بود
رشک ِ سخن گستر ِ بعدی بوَد !
شیوه ی حافظ، به کهن پیکری
پنجه زند ، بررخ ِ " نو آوری "
شعر ِ نظامی ، که جان زا و پر است
در صدف ِ بطن زمان ، چون دُر است
و آن دم ِ شورافکن ِ استاد ِ طوس
تا به ابد بر تو خروشید ، چو کوس !
نغمه ی خیام ِ رباعی طراز
کهنه کجا شد ، به نشیب و فراز ؟
فخر تواند ، اینهمه نام آوران
باده ی دیرینه ، به جام آوران
*
گر تو ، بدین موج ِ نو ، آیی برون
ننگ جهانی ، به گذشت ِ قرون !
یاوه ، اگر کهنه ، اگر ن بود
کی بی سرش ، ارزش ِ یک جو بود !
من ، نه برآنم ، که به نظم ِ بحور
زنگی ِ ژولیده ، شود رشک ِ حور !
یا ، چو تو را " قافیه " آید به گفت
گوهر ِ تابان شودت ، حرف ِ مفت !
لیک ، بر آنم ، که گر آن تازه ها
چهره ، فروشوید ، ازین غازه ها
زشتی ِ آن یاوه ، دو چندان شود
صورتگی ، بی لب و دندان شود !
ای که ، گریزی ز کهن ، سوی ِ نو
ساز ِ من ، از پرده ی دیگر ، شنو
بر تن ِ اندیشه ، به هر چامه ای
بحر و قوافی چه بود ؟ جامه ای
بر تن ِ کاهیده ، ز رنج ِ وبا
بحث ِ پزشکان ، نبود ، در قبا !
جامه ، ز تن گر فکند، تندرست
با تن ِ بی جامه ، دلیر است و چست
در " یرقان " علت ِ زردی شناس
گوهر ِ مرد ، از در ِ مردی شناس
درد ِ جگر ؛ جز تب زرداب نیست
چاره ی صفرا زده ، سرخاب نیست !
زاده ی اندیشه ، اگر سرخوش است
هرچه ، بپوشی به تنش بر ، خوش است
در دل ِ هر تازه ، اصالت مبین !
یاوه مگو ، خواب ِ رسالت مبین !
تازه پلاس ، ارچه نوین پیکر است
اطلس ِ دیرینه ، از آن خوشتر است
پیش ِ هنر ، کوس ِ تعصب مزن
سکه ، به بازار ِ تقلب مزن !
کهنه و نو ، هر دو ، چو بی غش بود
اهل ِ نظر را ، همه دلکش بود
*
ای که به " اندیشه " زبون آمدی
راهی ِ سامان ِ جنون آمدی
گر سخنت نیست ، خموشی گزین
خانه بنه ، خانه بدوشی ، گزین !
یاوه مگو ، گر همه ، داغت نهند !
آهن ِ سوزان ، به دماغت نهند !
اینهمه ، شیدایی ِ " به به " مباش
دشمن ِ حقگوی ِ دل آگه ، مباش
آنکه ، ستاید سخنت ، از ریا
خصم ِ اصول است و ، رسول ِ " سیا "
تشنه دلی ، طالب ِ مستعمره
در پی گنج ِ تو ، به صد چنبره !
تازه رسولی چو رسولان ِ پیش
جنگی ِ تازان ، ز قفای کشیش!
خانه بر انداز ِ تو ، باسیل ِ خون
از تو ، فرازنده ی پنجم ستون !
تا نشوی ، چو دگران ، غافلش
کینه ، به فرهنگ ِ تو دارد ، دلش !
پرت و پلای ِ تو ، که دلخواه ِ اوست
رفتن اول قدم ، از راه ِ اوست !
سوی ِ فنا می رود ، این راه ِ ننگ
در پی ِ مردن چه شتابی ؟ درنگ !
*
گر سخنی داری و ، اندیشه ای
یا هنری مرد ِ خرد پیشه ای
خشت ِ نو ، از پشتِ کهن بایدت
گوش ِ دل القصه ، به من بایدت
ناخلفا ! ریشه ی پاکان مزن
تیشه ، به فرهنگ ِ نیاکان ، مزن !
دشمن ِ هر قافیه بودن ، چرا ؟
بی سبب ، این یاوه سرودن ، چرا ؟
بحر ِ عروضی ، که پر از گوهر است
گر تو ، لگامش نزنی ، اژدر است !
رخش ِ سخن ، رخش ِ دلیران بود
توسن ِ مرد افکن ِ شیران بود
خیز و ، بر این رخش ِ تکاورنشین
همچو نیاکان ِ دلاور نشین
*
تا به تو ، این مرکب ِ زرین لگام
در ره ِ اندیشه ، شود رام رام
یاوه مگو ، یاوه سرایی مکن
بر در ِ بیگانه ، گدایی مکن !
نغمه گر ، از پرده ی مغرب ، مشو
بنده ی هر قاهر و غالب ، مشو
ترجمه ، خوب است ، از آن گنج ِ زر
عِرض خود از " ترجمه بازی " مبر !
" نقطه " مپاش اینهمه ، برگفته ها !
بی نمک ، از " نقطه " نگیرد بها !
از " افقی " سوی ِ " عمودی " مرئ
راه ِ نزولی ، ط صعودی مرو
ببر ِ دمانی شو و ، شیر ِژیان
پنجه ، ولی ، پنجه ی پیشینیان
گر ، به تنت ، طاقت ِ این جوشن است
توسن ِ دلخواه ِ تو ، این توسن است
تا در ِ سر منزل ِ توفیق و کام
راه ِ تو این است و ، جز این ف والسلام !
 

پرده گشایان !

بهشت ِ گناه

تیشه ای کو ؟

نسترن ها ، یاسمن ها ، سرو ها ، شمشادها
جمله دست افشان و ما دامنکشان ، چون بادها !
دست ِ پیری ، گر نویسد ، نکته ها دارم شگفت
کز جوانی ، مانده بر دیوار ِ مغزم ، یادها !
گنج ِ خسرو ، تا درخشد ، وصل ِ شیرین حاصل است
تیشه ای کو ؟ تا زنم ، بر فرق ِ این فرهادها !
بر گرانگوشان ، مگر سیلاب ِ خون آرد پیام
ورنه ، هرگز نشنوند ، آوازی ، از فریادها !
داغ ِ ناپیدای ِ بس زنجیرمان ، بر گردن است
ما ، به صورت مانده از هر طوق و بند ، آزادها !
ای که ، در چنگال ِ گرگان ، گوسفندی می کنی
دست و پایی زن ، خدارا ، پیش این جلادها !
بی نشانی ، به ، که از هر ناسزا ، گیری نشان
پاس ِ بس یفماگری ها ، یاد ِ بس بیدادها !
دوردستان ، نیکبختانند و بر آتش دلان
آتش دیگر بود ، لبخند ِ این دلشادها !
ما ، هزاران نقش ِ خوش دیدیم و ، نابینا شدیم
رنج ِ ما ، بیش است از این کوران مادرزادها !
سیل ِ بی پروای ِ رعد آوای ِ رود آسا کجاست
تا فرو ریزد به هم ، بنیاد ِ بی بنیادها !
پیش ِ استادان ، فریدون ، سر ز شاگردی مپیچ
تا ز شاگردی ، به پیشت دم زنند ، استادها !
 

خنده ی خورشید

روزگار !

خزان ، بدیدن ِ آن روی چون بهار ، خوشست
بیا ، که شکوه ِ دل ، با غمگسار خوشست
به وعده دیرکن ، ای بخت ِ رونهاده به راه
که بر دلم ، غم ِ شیرین ِ انتظار خوشست !
ز گرد ِ فتنه ، جهان تیره شد ، به چشم ِ امید
تهمتنی ، که نماید رخ از غبار ، خوشست
گرت ، لب از لب آن یار ِ گرم بوسه جداست
نگاه ِ تشنه ی چشمان ِ بوسه بار خوشست
درین کتاب ِ کهن ، داستان ِ تازه بسی است
ورق گشایی ِ انگشت ِ روزگار خوشست !
غزال زخمی ِ بختم ، که قطره قطره ی خون
ز من ، به دامن ِ هر دره ، یادگار خوشست
به رخنه ، خنده زند ، بندیان غمزده را
شکست ِ شوکت ِ خونین ِ این حصار خوشست
بتا ! درنگ ِ زمانم ، به زنگ ِ تیره ، فسرد
زمانه ، چون سر ِ زلف تو ، بی قرار خوشست
دلا ، به موج ِ بلا ، سینه زن ، که گر شکنی
شکسته زورق ِ افتاده بر کنار خوشست !
قفس ، نصیب ِ فریدون شد ، از تباهی ِ بخت
گریز تک تک ِ مرغان ِ هوشیار خوشست
 

دوزخ جان

اندک اندک ، سال عمرم، دود شد
پیش ِ چشمم ، زندگی ، نابود شد
نوجوانی رفت و ، برنایی گذشت
 و آن بلورین عصر ِ شیدایی گذشت
بر دل ، آن باغ ِ خوش ِ پندارها
 خارها رست از حقیقت ، خارها!
رنج ِ تنهایی ، غم بی یاوری
 لرزه ها افکند ، بر خوشباوری !
 آنکه بر من ، چهر ِ بودایی گرفت
 با مسیح ِ دل ، یهودایی گرفت!
هر نقاب افکنده یاری ، شد ددی
 کینه توزی ، گمرهی ، نابخردی !
 هر که دیدم ، بر عقیدت ، پانهاد
همرهان را ، وقت ِ خفتن ، جا نهاد !
 حزب ، افسون بود و ، مسلک طیبتی
 جانفشانی ، شوخی ِ پر هیبتی !
 کم کمک ، آن پرده ها ، برچیده شد
 بعد ِ عمری ، دیدنی ها ، دیده شد
 تا چه ببینم ، پشت ِ این پنجاه و چار
با دلی ، بر درد ِ دانایی ، دچار
ای دریغا ! شادی از من دور شد
 تن فروکاهید و ، جان رنجور شد
 خود فریبی رفت و ، بینایی رسید
 ناشکیبی ، بر شکیبایی رسید
 دیگرم ، پروای ِ جان ِ خویش نیست
 خنده در من ، زهرخندی بیش نیست !
 ویژه ، کاندر خانه ، با این سرکشان
 دوزخی دارم به دل ، آتشفشان
گر حقیقت ، سر زند ، از گفت ِ من
 گفت ِ من ، آزرده دارد ، جفت ِ من !
 وآنکه باشد خون ِ من ، در پیکرش
چون فلک ، با من گران باشد سرش !
 تا نسازم تیره ، جان ِ پاک ِ خویش
خارپشتی می کنم ، در لاک ِ خویش !
 گر به سالاری ، گزینم بندگی
 وای بر من ، وای بر این زندگی !
 من دگر ، بر موج ِ این دریا کفم
خاندان را ، مهره ای ، بی مصرفم !
 گر خزان ، از شاخه ریزد ، برگ ِ من
کس نگرید ، ساعتی ، بر مرگ ِ من !
 

بیگانه !

درافتاده ، بر دشت ِ پنجاه و اند
 من اینک ، یکی کوه تنهاییم !
سکوتم ، به آسوده جانی مگیر
که خون می چکد، از شکیباییم !
به همراه ِ این ، دلربا دختران
به گیتی ، زنم هست و ، کاشانه نیز
سخن سنج ِ دوران ِ خویشم ، ولی
 در آغوش ِ این خانه ، بیگانه نیز
زن ، از پشت ِ سی سال پیوند ِ عمر
 ندارد دگر ، تاب ِ تیمار ِ من !
 به بیزاری ، از من گریزد ، که هست
دل آزرده ، از رنج ِ دیدار ِ من
مسیحا ، گر آن لاشه سگ ، برستود
 به رخشنده الماس ِ دندان ِ او!
 به چندین هنر ، کان ِ عیبم هنوز
 چو بیند به من ، چشم ِ فتّان او
 گر این نکته ، دانستمی از نخست
که پیسوته ، پاداش ِ نیکی ، بدی است
 بر این ناسپاسی ، ببخشودمی
که بخشایش ، از کرده ی ایزدی است
همیدن غمینم ، کزان هر سه دخت
یکی نیست دیگر ، به فرمان من !
 گرش نوشدارو ، فرستم به مرگ
به دور افکند ، جام ِ درمان ِ من !
 بدان سرد و گرمی ، که از روزگار
 چشیدم ، درین عمر ِ پنجاه و اند
 درین خانه دیگر ، غریبم غریب
درین کلبه دیگر ، نژندک نژند!
 به بزمی ، که نامش بود ، زندگی
من ، آن مانده مهمان ِ بی عزتم !
 خدایا ! سرافرازیم ده ، به مرگ
مبادا ، به پستی کشد همّتم
 

سوگند

عمر ِ ما

جوانه

ای دل ! هوای گرم ِ گریزت ز خانه چیست ؟
وین نوش و ناز و مستی و شور ِ شبانه چیست ؟
خون می چکد ز شعر ِ تب افروز ِ دلکشت
گر خود نه عاشقی ، سخن ِ عاشقانه چیست ؟
دیگر به خیره ، دعوی ِ افسردگی مکن
این آتشت که می کشد از جان زبانه چیست ؟
اندیشه سوز ِ جلوه ی آن یار ِ مهوشی
ور نیست ؟ دست ِ گرم ِ غمت زیر ِ چانه چیست ؟
راهم مزن به تلخی ِ انکار ِ پرفریب
شوریده ای ، نهفتن ِ چندین فسانه چیسن ؟
دوش ، ار نبوده آن سر ِ گیسو به سینه ات ؟
این تار ِ مو ، که مانده هنوزت به شانه چیست ؟
ور بوسه گیر ِ آن لب ِ میگون نبوده ای ؟
زان نقش ِ لب ، به گردن و دوشت نشانه چیسن ؟
خاموشیت ، به بوسه ی جانانه ، در شکست
دانم ، وگرنه اینهمه سوز و ترانه چیست ؟
چهر ِ دژم ، به عشق ِ نگارین گشوده ای
ور نیست ؟ این صفای ِ خوش ِ کودکانه چیست ؟
گیرم ف قفس شکستی و آسوده پر زدی
بیزاریت دلا ، دگر از آب و دانه چیست ؟
بیگانه نیستم ، که ز ِ رازت خبر برم
پس ، ای فریب ِ خوش که کنیمان روانه چیست ؟
لغزیدن از تو بود و ، گناه از دو چشم ِ او
وابستنش ، به گردن ِ دور ِ زمانه چیست ؟
دوشینه ، گر به کوی ِ نگارین نبوده ای ؟
این جای ِ پا ، که مانده بر آن آستانه چیست ؟
برخیز و ، سر به دامن ِ آن نوش لب گذار
بر دیدنش ، به وسوسه چندین بهانه چیست ؟
رسواییت ، ز پرده در افکند راز ِ عشق
دیگر ، خروش و جوش ِ تو ، با اهل ِ خانه چیست ؟
توفان ِ وحشت است ، نه دست ِ خوش ِ نسیم
زین لرزه ، استواری ِ آن آشیانه چیست ؟
در موج خیز ِ پهنه ی دریای ِ بی امید
آن زورقی که افکندت بر کرانه چیست ؟
آتش ، به شاخ و برگ ِ وجودت چو درگرفت
ای عندلیب ِ دلشده ، کارت به لانه چیست ؟
گر در شکنج ِ عیق ِ گرانجان نبوده ای ؟
بر پشت و دوشت ، این اثر ِ تازیانه چیست ؟
هان ای دل ! ای اسیر ِ غم ِ دلستان ، بگو
تکلیف ِ کار ِ ما و تو در این میانه چیست ؟
برکنده باد بیخ فریدون ز باف ِ عمر
پیرانه سر ، به گلبن ِ عشقش جوانه چیست ؟
 

ای وسوسه !

امشب ، همه اشکم ، همه رشکم ، همه دردم
کو بوسه ی گرمی ، که بجوید دل ِ سردم ؟
رسوا کنمت ، ورنه ز بیتابی ِ دیدار
شب تا به سحر ، با دل ِ رسوا به نبردم
دوری ز من ای گلبن سیراب و ، دل از دور
گلبوسه فشاند به سراپای ِ تو هر دَم
مهتاب تنت ، از دل ِ این بستر ِ خاموش
کی بردمد ، ای جفت ِ سبکسایه که فردم
خاری شد و در جان ِ پشیمان ِ من آویخت
آن شِکوه که پیش ِ تو تنک حوصله کردم
صد چامه ف فروباردم از طبع زر اندود
گویی به خزان ِ غمت ، آن شاخه ی زردم
خواهم ، که تو را گیرم و شادان بگریزم
آنگونه ، که هرگز نرسد باد به گردم
باغ گنهی ، دو رخ ِ شیرین ِ مرادی
آغوش ِ تو جوید ، دل ِ اندیشه نوردم
ای " وسوسه " ، گر با تو زنم بر سر ِ دلخواه
آتش ِ فِکند ، مهره ی مهر ِ تو به نردم
الهامگر ِ طبع ِ فریدونی و وقت است
کز ناز ِ دگر ، تازه کنی جوشش ِ دردم
 

سوگند

پاییز

متن كامل در ادامه مطلب..

تازیانه ای بر خویش!

به پنجاه و شش سالگی ای دریغ
یکی تازه بر نای ِ خامم ، هنوز !
ز من نیست گامی دو ، تا مرگ و من
به مینا دلان ، سنگ ِ جامم هنوز !
عجب نیست ، گر رنجه کردم دلی
که آن شرزه ببر کنامم هنوز !
یکی نامه بی پاسخ از من گذشت
که ننگش سیه کرده نامم هنوز !
به تن ، گرچه بیمار بودم ، ولی
خجل ، بر جواب ِ سلامم ، هنوز !
" نویسنده " جان داد و ، من زان خطا
گرفتار ِ رنجی مدامم ، هنوز !
تلاقی کجا ؟ تا تلافی کنم
بوَد گرچه بر عرصه گامم هنوز
کیم من ؟ پشیمان ِ ناکرده مهر
که بر دیو ِ غفلت ، غلامم هنوز !
فرو مرد ، آن یار و من در غمش
جگرخواره نخجیر ِ دامم ، هنوز !
یکی کودکم دان به پیرانه سر
که بازیچه ی صبح و شامم هنوز !
بدان تجربت کی رسم ؟ کز غرور
کند سرکشی ، طبع ِ رامم ، هنوز
ز مهمیز ِ دوران چه خیزد ، که من
یکی باره ی بی لگامم ، هنوز !
به نابخردی ، اندر افتم به چاه
فلک ، گر نشاند ، به بامم هنوز !
خدایا ! مرا ، بر بدی ها مگیر
که بر نیکویی ، تشنه کامم ، هنوز !
فریدون منم ، نکته پرداز ِ درد
که خون می چکد ، از کلامم هنوز !
 

پیشک !

گم کرده عمر !

شکفته بهار!

کهربایی چشم ِ من ! ...

شبگیر !

پاسخی بر شکوه ی دوست ...

بهمن

تفته جان

غزل

ایرانشناس

به لوحی گرانمایه ، بر تخت ِ جم
چنین خواند دانشوری ، از نقوش :
که دارا منم ، آنکه بود این بهشت
فرا پیش ِ او ، دوزخی پر وحوش
منش کردم از لاله ، بیجاده رنگ
منش کردم از سبزه ، پیروزه پوش
من آن داد دادم ، که با بره گرگ
رفیقی کهن گشت و ، با گربه موش !
گرفتم بسی تاج ِ شاهان ، به تیغ
نشستم بر اورنگ ِ شاهی ، به شوش
من آنم که هرگز چو من ، کس ندید
جهان شهریاری ، بدین ناز و نوش
ز پیکار ِ مردان و اسبان ِ من
زمین توتیا گشت و ، گردون خروش
حدیث ِ من ، از من شنو ، ورنه دهر
کهن پاره سنگی است ، بی چشم و گوش
ز مغلوب اگر نیست حرفی به جا
منش کردم از بی زبانی ، خموش
چو پایان گرفت ، آن همایون پیام
و زان گفته ، دانشور ِ سختکوش
بدو گفت فرزانه ای نکته دان
که : ای مغزت از تاب ِ غیرت به جوش !
از آن مشت ِ میخی ، که کوبیده دهر
به تابوت ِ این شاه ِ رخشنده هوش
بخوان هر چه خواهی ، که از گور ِ تنگ
نخیزد ، به تکذیب ِ کس ، داریوش!
دریغا ! به تاریخ ِ عالم نماند
ز انگشت ما ، چهره ای بی رتوش
 

ناودان

چون در شب ِ سرد و تیره بارد
آن ابر سیه ز آسمان ها
در گوش ِ دلم ، چه دلکش افتد
آهنگ ِ خروش ِ ناودان ها !
گویی ، ز گذشتگان پیامی است
در زاری ِ آن گذشته پیوند :
آوازه ی خفتگان ِ خاموش
افسانه ی رفتگان ِ دلبند !
تا کودکیم به نغمه ، آن بانگ
واپس برد ، از شکنج ِ پیری
آنگونه که دست ِ مهر ِ مادر
لغزد به سرم ، به دلپذیری
او بر سر ِ من ، خمیده چون بید
من خفته به گاهواره ، بر پشت
افسانه به لب ، فشانده گیسو
در کاکل ِ من ، دواند انگشت !
خندم من و ، در تنم به هر سو
پوید به ترانه ، دست ِ نرمش
تا درکشدم به خواب ِ شیرین
آوازه ی لای لای ِ گرمش !
باران ه خروش و من در آن یاد
سرگشته تر از سی ، به دریا
کمکم ، بردم به نوجوانی
دنباله ی آن خجسته رویا !
اینک ، منم آن پلنگ ِ مغرور
کز زخم ِ نهفته ، در خروشم
مینالم و ، درشکنج اندوه
آواز ِ پدر ، رسد به گوشم
دلسوز من است و ، اندر آن عشق
پندم دهد ، از سپید مویی
من در بر ِ او ، نشسته آرام
دل در تپش ، از بهانه جویی !
صد تجربه ، ریزدم به دامان
باشد که رها کند ، ز دامم
دردا ! که من از فسون ِ آن عشق
بر آتش ِ پند ِ پخته ، خامم !
باران به خروش و ، من در آن یاد
هر دم شده پرفشان ، به شاخی
گه نغمه زنان ، به سبز کشتی
گه ناله کنان ، به دیو لاخی !
اینک ، منم آنکه گشته جانش
اندر غم ِ بینوا ، گدازان
تا بشکند آن طلسم ِ بیداد
افتاده به دام ِ فرقه سازان !
او خامه زنان ، به دشت ِ پیکار
یاران شده بهره مند ِ نامش !
وندر پس ِ بس فریب و تاراج
بسپرده ، به تیغ ِ انتقامش
باز از پدر ، این ندا خروشد
در گوش ِ بلا کشیده فرزند
کای ساده دل ! آنچه با تو گفتم
نشنیدی و بر تو ، حلقه شد بند !
با زمزمه بر دلم زند چنگ
آن چک چک ِ ناودان ، دگر بار
وز جنبش ِ عنکبوت ِ رؤیا
صد خاطره در سرم ، تند تار !
اینک منم ، آنکه سال ِ عمرش
بگذشته بسی ، ز مرز ِ پنجاه
او زخمی ِ رهنورد ِ این برف
گرگان ز پیَش ، به زوزه همراه
مینالد و ، از مغاک ِ آن گور
مادر ، دهدش ندا ، به زاری
کای کودک من بیا ، که باز است
آغوش ِ منت ، به غمگساری
چون ابر ِ سیه ، به شام ِ اندوه
پوشد رخ ِ تار ِ آسمان را
شادم که به کام ِ دل ، نهم گوش
آن چک چک ِ نغز ِ ناودان را !