بازگشت

تا بازگشت ِ ما همه باشد به سوی ِ تو
ما ، از توییم و ، آینه پرداز ِ روی ِ تو
خرم دمی که چون پر ِ کاهی ، به دست ِ باد
زین خاکدان ِ تیره ، در افتم به کوی ِ تو
از چشم ِ سر ،نهانی و بر چشم ِ دل عیان
بیچاره کوردل ، که کند جستجوی ِ تو !
زاهد که آن " بدی " همه بر اهرمن نهاد
خصمی نهاده در بر ِ ذات ِ نکوی ِ تو !
از ماست هر " بدی " که بدین عقل ِ چاره ساز
لب تشنه ایم و باده ی ما ، در سبوی ِ تو
اندیشه گرم ِ حیرت و عشق ، اوفتاده مست
زان حلقه های ِ زلف ِ خوش ِ نافه بوی ِ تو
هر زاد و مرگ ما ، همه تا " بود " دیگری است
ریگی به جا نمانده و نماند ، به جوی ِ تو
بس خلیل ِ پادشاه و گدا ، کز زمانه رفت
تا در زمانه تازه شود ، گفتگوی ِ تو
بر میر ِ کاروان چو حرامی ، تویی امید
دست ِ دعای ِ هر دو ، چو خیزد به سوی ِ تو
زنجیر ِ کهکشان که سپهرش بود به دام
تاری بود ز حلقه ی زنجیر ِ موی ِ تو
عارف خموش و واعظ ِ جاهل ، به صد قیاس
پر کرده عالمی همه ، از های و هوی ِ تو
آن عقده ای که وهم و خرد بر تو ، ره نیافت
با پرده های ِ غنچه وش تو به توی ِ تو
آن مرگ ِ خوش به کام ِ فریدون فرو فرست
ای داغ ِ سینه ، باغ ِ خوش آرزوی ِ تو

سیب افلاطون !

وقت ِ جان دادن ، افلاطون را به دست
بود سیبی سرخ و ، آن فرزانه مست !
چون ، به مغز اندر کشیدی ، بوی او
شادمان گشتی ، رخ دلجوی ِ او
گفت یاری " با هزاران شرم و پاس "
: ای دلت ، از تاب ِ مردن ، در هراس
نافه بویی ، اینچنین بی شاخ و برگ
کی تو را غافل کند ، از یاد مرگ ؟
گفت : ای یار ِ خوش ِ بیهوده گو
" زنده " کی گردد ، به مردن ، روبرو ؟
جا ، که او باشد ، نباشد جای ِ من
ورمنم ، کو مرگ ِ دهشت زای ِ من ؟
بود ِ این یک ، تا نبود ِ آن یک است
آنچه گفتم ، نزد ِ دانا ، بی شک است
مرگ ما ، بر ما ، نیابد چیرگی
ورنه ، خود روزی بود ، در تیرگی!
گر سخن ، بی پرده تر خواهی به جد
ضد ، نبیند تا قیامت ، روی ِ ضد !
خنده بر لب ، مرد و ، وارست آن نکو
سیب او ، غلتان ، کنار ِ دست او !
زندگی ، بر زندگان ، بار است و بس
مرگ ِ ما ، آن سوی ِ دیوار است و بس !

اوج ِ درد !

فرخای ِ هستی ، درین سال ِ عمر
خدا را ، چه بر دیده تنگ آیدم ؟
به هر دم ، بلایی عجب ، نو به نو
ازین چرخ ِ فیروزه رنگ آیدم
به گرگ آشتی ها ، چه بندم امید ؟
چو بر سینه ، زخم ِ پلنگ آیدم
فرا پیش ِ گورم ، کنون گو که بخت
عروسانه ، با ساز و چنگ آیدم !
چو آزاده ام ، رنج چندین سکوت
به گردن ، یکی پالهنگ آیدم
نخواهم دگر مهر ِ گردون ِ دون
به چشم ، اربتی شوخ و شنگ آیدم
" زمین " تا یکی هست و " مردم " یکی
چرا ، نفرت از روم و زنگ آیدم ؟
چرا زیر ِ این آسیا سنگ ِ دهر
به دل ، قهر ِ چین و فرنگ آیدم ؟
" جهان " موج درد است و من " اوج ِ درد "
مقامی نه ، تا کس به جنگ آیدم !
چو ، آن کاخ ِ آیینه ، کردم به شعر
سزد ، بر سر ، از کینه ، سنگ آیدم !
نه آنم ، که لافم ، بدین کام و نام
که از کار ِ بیهوده ، ننگ آیدم
چو مستم ز افسون ِ آن چشم ِ مست
چه حاجت ، به افیون و بنگ آیدم ؟
ستیزی ، نورزم به کس گر هزار
هماورد رویینه چنگ ، آیدم 1
و یا ، تا به موری دهم دانه ای
به سر ، تیغ ِ تیمور ِ لنگ آیدم
ولی ، تا تو بینی به من نقش ِ خویش
نخواهم ، بر آیینه زنگ آیدم
کنون ، کاندرین کوج ِ هستی ، مدام
هراس ِ نفیر ِ نهنگ آیدم !
کنون کز گذرگاه ِ پیری ، به گوش
خروش ِ درنگا درنگ آیدم !
کنون ، گرچه با کوچ ِ این کاروان
زهر گوشه ، تیر ِ خدنگ آیدم !
همان غمگسارم به اندوه ِ خلق
که نوشاب ِ شادی ، شرنگ آیدم!
شتاب ای فریدون به مردن رواست
گر آن مرگ ِ خوش بی درنگ آیدم !

جستم و نعره بر زدم

عاشق دلفسرده ام آتش ِ جان ِ من چه شد ؟
سوز ِ درون ِ من چه شد شور ِ نهان ِ من چه شد ؟
برده مرا کشان کشان این دل ِ زار ِ خونفشان
تا دل ِ شهر ِ خامشان نام و نشان ِ من چه شد ؟
جنگی ِ در شکسته ام زار و نزار و خسته ام
با دل و دست ِ بسته ام تیغ ِ زبان ِ من چه شد ؟
خانه به کام ِ دزد و من بسته لبی ، ز بیم ِ تن
بر سر ِ خلق انجمن شور و فغان ِ من چه شد ؟
بینم و ، های و هو کنم خیزم و جستجو کنم
تا به ستیزه رو کنم تیر و کمان ِ من چه شد ؟
رانده ی بی پناهیم رنجه ی بی گناهیم
در تب ِ این تباهیم شادی ِ جان ِ من چه شد ؟
دل همه ساله ، زار ِ غم جان همه روزه در ستم
با همه تاج و تخت ِ جم ِ فر ِ کیان ِ من چه شد ؟
میر ِ قبیله ، جان ستان شیخ ِ عشیره نان ستان
شحنه ، ز ما زبان ستان گفت و بیان ِ من چه شد ؟
دوش و بر ِ کبود ِ من قصه کند ز بود ِ من
ای دل پر ز دود ِ من تاب و توان ِ من چه شد ؟
تا گلی از کنار ِ جو خنده زند ، به رنگ و بو
از دل ِ ابر ِ آرزو برق ِ دمان ِ من چه شد ؟
ما ، رمه ای به صد شعف پوزه نهاده ، بر علف
گرگ ِ درنده ، بر هدف بانگ شبان ِ من چه شد ؟
سوخت ز غصه کشت ِ من ریخت ، ز خانه ، خشت ِ من
در دل ِ چون بهشت ِ من کاخ ِ گمان ِ من چه شد ؟
شعله ، به خشک و تر زدم وز دل ِ دخمه پر زدم
جستم و ، نعره بر زدم بند ِ دهان من چه شد ؟

خاکبوس

به دیده ، سرمه کند ، خاک ِ آستان ِ رضا را
 دلی ، که مرکبِ همت کند ، سمند ِ قضا را
 بزرگوار امامی ؛ که فیض ِ رحمت ِ عامش
 به زیر ِ چتر ِ هنایت گرفته ، شاه و گدا را
مقیم ِ کوی ِ وصالش ، گره ز دل بگشاید
چو برگ ِ غنچه ، که بیند به خود ، نسیم صبا را
اگر شکسته دلی ، مومیای ِ رحمت ِ او جو
 که در خزانه ی او جسته ام ، کلید شفا را
 ز بوریا ، به سریرت نهد ، به دست ِ عنایت
نبوید از تو ، چو با داغ ِ سینه ، بوی ِ ریای را
 علی ، جمال ِ خدا دید و ، در نهاد ِ تبارش
 توان ، معاینه دیدن ، کمال ِ لطف ِ خدا را
 تو ، گر رضای ِ رضاجویی ، از سزای ِ سزابه
که دررضای ِ رضا دیده ام ، سزای ِ سزارا
 به ناخدایی او ، هر که دل به موج فنا زد
 به خاک ِ تیره فشاند ، سبوی ِ آب ِ بقا را
 سخن ، دراز نویم ، که وصف ِ طره ِ لیلی
 به گرد ِ گردن ِ مجنون نهد ، کمند بلا را
 به کیمیاگریش ، در نهاد ِ تیره ی خود بین
نه برق ِ گنبد زرین و ، بارگاه ِ طلا را !
 به یک کرشمه ، هزاران غمت ، ز دل بزداید
 دمی ، که بر تو گمارد ، نگاه ِ عقده گشا را
 ترا ، به پوزش ِ آن جان ِ پرگناه ِ تو بخشد
 به گونه های ِ تو ، گر بنگرد ، سرشک ِ صفا را
 درآو ، خاک ِ درش ، توتیای ِ دیده ِ خود کن
 به پیش آنکه ، نیوشی به جان ، خروش ِ درارا
 تو برگ ِ زردی و ، برسان ِ تند باد ِ خزانی
نقیب ِ مرگ ، به گوشت زند ، صفیر ِ صلا را
 دلی ، که قبله گهش ، خاک ِ آستان ِ رضا شد
 دگر ،رها نکند ، آستین ِ قبله نما را
 سرای ِ عاریت است این جهان و همت ِ پاکان
نهاده پیش تو ، مفتاح ِ گنج ِ هر دو سرا را
 خطا بود ، که ضمانش ، به جان و دل نپذیری
کسی که ، ضامن ِ جان گشته ، آهوان ختا را
 به استخوان لثامت ، گلوی ِ کس نخراشد
 کریم ما ، که به یغما سپرده ، خوان ِ عطا را
تو ، زهر ِ خوشه ی انگور بین و ، حیله ی مأمون
 که از زمانه برانداخت ، راه و رسم ِ وفا را
 امام ِ ما ، که روانش خجسته باد ، دمادم
 زند خروش ، که برکن ، بنای ِ جور و جفا را
 زند خروش ، که گر کین ِ من ، به معرکه ، خواهی
 به کین ِ هر چه ستمگر ، گشاده دار لوا را
رضا ، نه از پی ِ تسلیم خواندت ، به شهادت
که در عزای ِ شهیدان ، کشی ز مهلکه پا را !
 درین زمانه ، هزاران رضاست ، بندی ِ مأمون
تو بر گشاده به ظالم ، زبان ِ مدح و ثنا را
 به تیغ تیز ، گرست دست می رسد نپسندد
خدای ِ عز و جل ، از تو ، دست ِ عجز و دعا را !
 خیانت است ، خموشانه ، سر به سجده نهادن
 به گوش ِ مسلم و ترسا رسان خروش ِ رساسرا
 روان ِ عالمی ، از مار ِ سامری ، بگدازد
اگر که موسی ِ عمران ، نهد به گوشه عصا را
 کمر ، به خدمت ِ ارباب ِ جور و مفسده بستن
 جنایتی است ، قوی پنجگان نیزه ربا را
 دلی ، که قصد ِ ستمگر کند ، به جوشن ِ ایمان
 دلاورانه ، به خون شوید ، آستین ِ قبا را
 لگام ِ خامه نگیرد اگر ، به چامه فریدون
 سمند ِ فکرت ِ او ، بشکند حریم ِ ادا را

سر به درگاهت نسایم ...

ای که گویی : " داریوشم ، کورشم ، نوشیروانم "!
 سر ، به درگاهت نسایم ، گر بسایی استخوانم !
 پور ِدستانم ، که دست آموز ِ دستانت نگردم
گرچه اندر خانه بنشاندی ، چو زالی ناتوانم !
ذات ِ یزدان را ، نباشد سایه ای ، بر ملک ِ هستی
 کفر اگر گفتم خدا را ، آتش افتد بر زبانم !
 روبهی ، از شرزه شیری همچو من ، هرگز نبینی
گردهی در کاسه زهرم ، ور بری از سفره نانم
 کشور از من سرفراز آمد ، که با این سرفرازی
 چامه گویی چیره دستم ، نغمه سازی نکته دانم
 بخت ِ وارون بین ، که دارم نافه ها در سینه ، لیکن
روزگار ، افکنده در اصطبل ِ خواری ، با خرانم !
 گرچه زین اخترفشانی ، خاک ِ آن را هم ، که دانی
 هر فروزان ذره ، خورشیدی بود ، در کهکشانم
 آن ، به گردون سوده البرزم ، که با این برف پیری
کوره ای آهن گدازم ، دوزخی آتشفشانم
هر دمی ، دیرینه یاری ، خود فروشی ، نابکاری
 دشنه ای ، کوبد به پشتم ، کینه ای ، بارد به جانم
 خواجه تا شانندو ، از خارای ِ خواری بت تراشان
 خشمشانبر من ، که با پتکی گران ، بر آستانم !
 قحبه آن خواهد ، که هر پاکیزه خویی ، قحبه گردد
من ، ازین کشور فروشان ، در خروشم ، در فغانم
خامه ، گر بر دست ِ من افتد ، درین هنگامه ، بینی
چون شرابی ، بی خمارم ، چون بهاری ، بی خزانم
 من ، نه آن مرغم ، که جز بر شاخ ِ آزادی سراید
 مرگ ِ من قفلی ، که دوران بسته اینک ، بر دهانم
 خیره گرگی ، چون تهمتن ، رخت ِ چوپان ، کرده بر تن
 کاندرین شادی شریکن ، وندرین وادی شبانم !
 گر ، به دارم چون فریدون ، برکشی ای چرخ ِ گردون
من ، ثنا گویی نیارم ، من زمین بوسی ندانم

جام ِ عمر

من آن پیر ِ پیمانه گیرم ، که نیست
 تن از تاب ِ سستی ، به فرمان ِ من
 به پنجاه و اند ، این گرانباده جام
 فلک هشته ، بر دست ِ لرزان ِ من
حریفان به لبخند و من در هراس
 هراسی ، که آتش زند جان ِ من
 گر این جام ِ می ، درکشم استوار
روا کی شود ، طعن ِ یایران ِ من !
 ور این می ننوشم ، خروشد سپهر
که واپس زدی ، دست ِ احسان ِ من
 من ، این عمر ِ افزون ، نخواهم به هیچ
که هیچ است ، آغاز و پایان ِ من
 همان به ، که پیمانه کوبم به سنگ
که آغوش ِ مرگ است ، درمان ِ من

فرزند

 بر خونجگری ، چند کشم پرده ، ز لبخند
 فرزند ز من رنجه و ، من رنجه ز فرزند
 او ، راغب ِ تکرار ِ خطاهای ِ من ، از جان
من ، طالب ِ اصلاح ِ سراپای ِ وی ، از پند
او تازه بهاری است ، دل افروز و گل افشان
 من ، زردی ِ پاییزم و ، دمسردی ِ اسفند
 بزغاله ی ناباور آسوده ز گرگ است
 از ساده دلی ، بی خبر از مردم ِ ارغند
گر خرمن ِ صد تجربه ، ریزم به کنارش
 از من نستاند ، به جوی خوشه ی ترفند
 ناگفته سخن ، جنبش ِ خشمش ، کند از جا
 چونانکه ، فتد زلزله ، در کوه ِ دماوند
خیزد به من آنگونه ، که ببری ز کمینگاه
تازد به من آنگونه ، که گردی ز کژاغند !
در قفل ِ سرا ، چون شنوم بانگ ِ کلیدش
هر شب ، رود از ساعت دوشینه ، دمی چند
بگذشته دگر کار ِ وی ، از پ.زش و پرهیز
بشکسته دگر تاب ِ من ، از خواهش و سوگند
 وایا ، که زبان ِ دل ِ هم ، هیچ ندانیم
 من هندوی ِ کشمیرم و ، او ترک ِ سمرقند
من امت ِ هارونم و ، او ملت ِ عیسی
من ساحل ِ کارونم و ، او قله ِ الوند
گر شربت ِ شکر ، برمش پیش ِ لب از مهر
 تلخ آیدش آن شکرو ، زهر آیدش آن قند
 با اینهمه ، چون لغزد و ، زاری کند از جان
 از زاری ِ او در گسلد ، بند ِ من از بند
 صد وای بر آن خانه ، که این خصم ِ دل افروز
 زان خانه ، بر آرد سر و ، شورد به خداوند
 هم درشکند ، سنت ِ دیرینه ، به طغیان
 هم در گسلد ، حرمت ِ پیشینه ، ز پیوند
 من در تب ِ این تابم و ، دل در غم ِ این راز
 رازی ، که از و رنجه شود ، جان ِ خردمند
 دیگر ندهد سود ، نه تورات و نه قرآن
 دیگر نشود یار ، نه انجیل و نه پازند
 آن به ، که به صحرا برم ، این داغ ِ جگرسوز
 آن به ، که به دریا زنم ، این جان ِ غم آگند
 هر چند ، گران است مرا ، اینهمه اندوه
 هر چند ، از و نیست دلم ، یکسره خرسند
 پیوند ِ من است ، این گل ِ فرخنده ی پرخار
 فرزند ِ من است ، این مه ِ خودکامه ی دلبند
مهرش ، اگر از دل فکنم ، نیست سزاوار
 عشقش ، اگر از جان گسلم ، نیست خوشایند
 آن به که ازو درگذرم، با همه تقصیر
 آن به ، که بر او در نگرم ، با همه لبخند
 آوند ِ گذشتم من و ، این شکوه در افتد
 با لرزش ِ غربال ِ دل ، از چشمه ی آوند !
گویند ، فریدون به پدر ، نیز چنین بود !
 بر داعیه حجت بود ، این دخت همانند !

اندرز ِ سوختگان

ترسم ز فرط ِ شعبده ، چندان خرت کنند
 تا داستان ِ عشق ِ وطن ، باورت کنند
من ، رفتم از نین ره و ، دیدم سزای ِ خویش
 بس کن تو ، ورنه خاک ِ وطن بر سرت کنند
گیرم ز دست ِ چون تو ، نخیزد خیانتی
خدمت مکن ، که رنجه به صد کیفرت کنند
گر وا کند حصار ِ قزل قلعه لب به گفت
گوید ، چه پیش ِ چشم ِ تو ، با همسرت کنند
 بر زنده باد گفتن ِ این خلق ِ خوش گریز
 دل بر منه ، که یک تنه در سنگرت کنند
 پتک اوفتاده در کف ِ ضحاک و ، این گروه
 خواهان ، که باز کاوه ی آهنگرت کنند !
 ایران ، همیشه دوزخ ِ ارباب ِ غیرت است
 آتش منه به سینه ، که خاکسترت کنند
 چون ، گوژگشت آینه ، تصویر بر خطاست
تاریخ نیست ، اینکه مدام از برت کنند
زنجیر ِ عدل ِ خسرو و آن خر که شکوه کرد
 آورده اند ، تا به حقیقت ، خرت کنند
ز آن پادشه ، به خون ِ کسان تشنه تر ، نبود
لیک این به کس مگو ، که ز خس کمترت کنند
نخوت فروش ِ تخت ِ جم ، ای بی هنر ، مباش
تا خود علاج ِ فقر ِ جنون پرورت کنند
فخرت بود به کورش و ، دستت چو اردشیر
دایم دراز ، تا کمکی دیگرت کنند
لاف از قضیب ِ عاریه کم زن ، که وقت ِ کار
 شرم آید ار به حجله ِ بخت اندرت کنند !
 در آن وطن ، که قدرت ِ بیگانه حاکم است
 رو خار ِ ره مشو ، که چو گل پرپرت کنند
 عیار باش و دزد و زمین خوار و زن بمزد
تا برتر از سپهبد و سر لشکرت کنند
 تلقین ِ قول ِ سعدی فرزانه ، حیلتی است
 تا جاودانه ، بسته ی آن ششدرت کنند
 نابرده رنج ، گنج میسر شود ، عزیز
رو ، دیده باز کن ، که چه در کشورت کنند
 بازار ِ غارت است ، تو نیز ای پسر ، مخسب
گویی بزن ، که فارغ ازین چنبرت کنند
 ور زانکه خود غرور ِ تو ، بر فضل و دانش است
 حاشا که اعتنا به چنین گوهرت کنند
من ، آزموده ام ره ِ تقوی ، به رنج ِ عمر
 زین راه ِ کج مرو ، که سیه اخترت کنند
رو ، قهرمان ِ وزنه شو ، ارکامت آرزوست
 تا خار ِ چشم ِ مردم ِ دانشورت کنند
 در خ... مالی ، ای دل ِ غافل ، حکایتی است
گر یادگیری ، از همگان برترت کنند
القصه ، ای رفیق ِ سیه بخت ِ ساده لوح
 راهی بزن ، که سجده به سیم و زرت کنند
مام ِ وطن ، به دامن ِ بیگانه خفته مست
دل بدگمان مکن ، که چه با مادرت کنند !

دره ی مرگ

دور شو ! دور ازین راه تباه !
 شام ، خونین شد و خورشید نشست
 تو چه دانی که درین درّه ی پر شیب و شکست
 این هیولای سیاه
 چیست کاویخته از دور به راه ِ تو نگاه
چه هوسهای ِ فروزنده و امّید دراز
 که فرو مرده و پوسیده در ایندشت ِ خموش
 وندر آن تیرع مغار
 ای بسا شیهه ی اسبان و هیاهوی ِ سوار
 که بپیچیده و لختی دگر افتاده ز جوش !
 دور ! ای خسته ، از این راه ِ تباه
 شب فرود آمد و لغزید به کوه
 سایه پیوست به تاریکی و ز آن راه ِ دراز
 باز ، آن شیون ِ راز
 باز ، آن بانگ ِ ستوه
 بانگ ِ آن زخمی ِ گمگشته به پا خاست ز گودال ِ سیاه !
 پای ِ آن تپه ، در آن بیشه ، از آن شبرو ِ گرن
 ای بسا اخگرسوزان که فرومانده به جای
 کاروانها زده اندر خم ِ این گردنه دزد
 چشم ، کاوان بره و گوش به آهنگ ِ درای !
 دور شو از دل ِ این دره که این کوه ِ فسون خیز ِ بلند
رازها دارد از آن کهنه هراس
 خسته از تاب ِ شکیب
ای بسا غول فریب
 که در آن گوشه نشستست به راه ِ تو به پاس !
 دور شو ، دور ، که در سینه ی آن چشمه ی خشک
 گرزه مارست که چنبر زده بر دامن ِ سنگ
 تشنه ِ جان ِ تو تا از بن ِ دندان ِ ستیز
به یکی گام ، فرودوشیِشان بار ِ شرنگ !
 پای چالاک کن ؛ این سایه ی اوست !
 نقش ِ آن اهرمنست اینکه در افتاده به سنگ
 نه شکیب و نه درنگ
 زود بشتاب و برون آی از این دره ی تنگ
 تند بگریز و مپا ، این نه گذاریست که مَرد
اندر آن سست کند پای ِ شتاب
تند بگریز و مپای
چیست ای رهگذر این سایه که چالاک چو گرد
 می شتابد ز پیَت از دل ِ این راه ِ سپید ؟
وای بر جان ِ تو وای
 رهگذر ! دیو رسید !

گنهکار

دل ِ من ، چنگ ِ افسونست و هر عشق
در آن بنهاده از خود یادگاری
ز هر مهری در او افسرده یادی
 ز هر مویی بر او پیچیده تاری
زرافشان ، پُرگره ، شبرنگ ، بی تاب
 به هم پیوسته بس گیسو درین چنگ
خمُش در انتظار ِ زخمه ی سوز
که تا خود رازها گوید به آهنگ
 شبانگاهان که در تنهایی ِ سرد
به دامن گیرم این ساز ِ کهن گوی
 به زیر ِ لغزش ِ نرم ِ سر انگشت
 هزاران یاد ِ خوش خیزد ز هر موی
 فضای ِ خانه لرزد آنچنان گرم
که زیبا کودکانم بر سر آیند :
 " پدر ! این چیست ، این بانگ ِ دلاویز
که در کاشانه ی ما می سرایند ؟ "
 زنم از گوشه ی دیگر کشد بانگ
که بس کن مرد ، زین هنگامه بس کن !
 نه برنایی دگر با این دو فرزند !
 بدین پیرانه سر ، ترک ِ هوس کن !
ولی من دور از آن اندرز ِ بیگاه
دو گوشم بر سروش ِ آسمانهاست
 دو چشمم خیره چون کوران و زان یاد
 شرار ِ آتشم بر استخوانهاست!

کوی مردگان

بگذار و بگذر از سر ِ این راز ِ سینه سوز
 کاین اژدر ِ سیاه
پیچان ز سنگسار ِ گرابار ِ سال و ماه
 در جستجوی ِ راه ِ فروبسته ی گریز
 بس نیش ِ آتشین که به دل می زند هنوز
پیداست از نگاه ِ تو ای فتنه کاین سخن
 در جام ِ راز نوش ِ تو دردیست ناگواتر !
 بگذار و بگذر از سر ِ این راز ژ سینه سوز
کاین جان ِ مهرپوش ، چه شبها که تا بروز
سیلاب ِ خون گریسته بر خاک ِ آن مزار
 بینم که باز چشم ِ تو ، این چشم ِ کنجکاو
می کاود از نگاه ِ من ، این راز ِ خفته را
 آن به که بازگویم و بگشایم آشکار
 پیش ِ تو این فسانه ِ هرگز نگفته را
 آن شب ز دشت ِ باختران ، باد ؛ بی درنگ
 می گوفت گرم و چیره بر آن قلعه ی بلند
 وز بقعه ، بر کرانه ی شااوِر دیر سال
 فانوس دانیال
 با لرزشی نژند
 می تافت بر سپیدی ِ مهتاب ِ نیمرنگ
در پیشگاه ِ چادر ِ ما ، کوی ِ مردگان
بلا گورهای ِ سرد
با ساز و برگ ِ مرگ
 با توشه های پهنه ی پرجوش ِ رستخیز
 گسترده بود بر سر ِ آن تپه ی خموش
 سوی دگر ، به خواب ِ گران رفته زندگان
بر بامهای ِ شوش
آن شب ، ز پشت ِ ظلمت ِ بس قرنهای دور
می تافت ماه ، بر سر ِ این راز ِ دیر باز !
 وندر شرار ِ گرم ِ هوس ، باستانشناس
 بی هیچ شرم و پاس
 بگرفته بود پرده ازین کاروان ِ راز !
 فرسوده از گشودن ِ آن وادی ِ خموش
یاران ِ من فرو شده چون مردگان به خواب
 من پیش ِ خیمه بر سر ِ سنگی ، به راه ِ باد
بنشسته زار و خسته ، در آغوش ِ ماتاب
 مانا به انتظار ِ کسی جان ِ دردمند
 می سوخت در تنور ِ فرزونده ی نیاز
" این کیست ، اینکه در خم ِ آن گیسوی ِ بلند
نادیده ، بسته گردن ِ جانم ز دیر باز ! "
جغدی کشید شیون و گفتی غریو ِ مرگ
پیچد در سراسر ِ ویرانه های دشت
 وانگاه از درون ِ یکی سهمگین مغاک
 بانگی دُرُشتناک
 چون بانگ بهمنی که در افتد ز کوهسار
 یا معبدی کهن که فرود آیدش حصار
 یا تندری شگفت
آمد به گوش و خاست زنی مرده از مزار !
 گیسو فشاند مست و چو یاری به انتظار
هر سو به دشت ِ خفته بکاوید و خیره گشت
 بر من فکند چشم و تو گفتی از آن نگاه
 بس چشمه های مهر
 جوشید از نهانگه ِ این جان ِ پر گناه
 " این اوست ، اوست کز پس ِ بس قرن ِ دیرپای
 بگشاده چهره بر منو بشکفته زین مزار !
 این آشنای ِ جان ِ من آن نقش ِ آرزوست
کاین جان ِ پاکدوست
بسیار گشت و باز ندیدش به روزگار !
 زن ، نرم پیش ِ من شد و من در شرار ِ شوق
 آغوش ِ آتشین بگشودم بر او ز مهر
 لیک از فسون ِ پنجه ی آن عشق ِ گور خیز
سوزان و دردناک
 پاشید پیکرم چو کلوخی گران به خاک
او تافت روی و روح ِ من اندر پیَش خموش
می رفت بر کرانه ی آن شیب ِ دوردست
 باز ایستاد ناگه و پس در یکی مزار
 گوری غمین و تار
 لختی فکند چشم و به من گفت اشکبار :
 " کاین استخوان ِ توست کز آن روزگار ِ دور
 بر جای مانده در دل ِ این سالخورده گور ! "
" ای بس شبان ، که تنگ بدین پیکرت ز مهر
 افشرده ام به سینه در آن ژرف روزگار
وین جان ِ بی قرار
 بازت چو دیر باز
پر شور ، می پرستد و می جوشد از نیاز !"
من تافتم به پیکر و آن تخته بند ِ مرگ
 آن استخوان سرد
 در تیره جای ِ خویش بجنبید و جان گرفت
آویختم در آن مه و لختی نرفته باز
 بنشست ماه و دامن از آن خاکدان گرفت
 ز آن پس ، ندانم آنچه به ما رفت تا به روز
این دانم آنکه او شد و خورشید شد فراز
 من ، مست و هوشباخته از سرگذشت ِ دوش
 در پای آن کلوخ ِ پریش آن تن ِ خموش
 در هیکل ِ شگفت ِ مغی مات و بیمناک
 باز ایستاده بر سر ِ آن پشته های خاک !

دخمه ی راز

پنهان به کنج ِ کشور ِ هستی
 در تنگنای ِ سینه ، سرائیست
کز وحشت ِ سکوت در آنجا
 هرگز نه جنبشی ، نه صداییست
غمناک ، تیره ، سرد ، گرانبار
 در بهت ِ خود فرو شده خاموش
 چون دخمه های بسته که گشتست
 از یاد ِ روزگار ، فراموش
هر گوشه ، مات و غمزده جغدی
دَم در کشیده چون بت ِ پولاد
 چشمان ِ سرخ ِ او به سیاهی
 رخشنده همچو کوره ی حداد
در سایه های نمزده خفاش
بر سقف ، جانسپرده نگونسار !
 افسرده سوسمار به دهلیز !
 خشکیده عنکبوت به دیوار!
افکنده پوست افعی و دیریست
کز وی دگر به دخمه اثر نیست
 نقشی به جا نهاده و کس را
 زان نقش ِ هولناک ، خبر نیست !
بس گورها که بسته دم از گفت
در آن سیاه دخمه ی نمناک
تابوتها که در دل ِ هر یک
 رازی نهفته موحش و غمناک !
بس آرزو که خفته جوانمرگ
در زیر ِ خاک ِ تیره ی افسوس
مرگ آرمیده بر سر ِ تابوت !
 هول آرمیده در دل ِ کابوس!
این دخمه چیست ، دخمه ی رازست ؟
یا بارگاه ِ اهرمنست این ؟
 این خجله ی دلست خدا را ؟
یا گور عشق های منست این ؟
 هر شب امید ِ غمزده ، آرام
 سر می کشد به این دل ِ بی نور
در نور ِ شمع ِ خاطره ، پویان
خم می شود به سینه ی هر گور
می خواند ز فسانه ی هر سنگ
 نامی ، ز عشق ِ گمشده نامی!
می گیرد از کتیبه ی هر گور
 از همرهان ِ رفته پیامی !
این آن دو زلف ِ بور ِ دلاراست !
 این آن لبان ِ گرم ِ هوس خیز !
 این آن نگاه ِ تند ِ شرر بار !
این آن نگار ِ شوخ ِ دلاویز !
اینست آن گناه که یک چند
 پنهان به سینه ماند و به گِل رفت
اینست آن هوس که به ناگاه
 نابرده دل ، به دخمه ی دل رفت !
دردا کز آن میانه یکی نیست
تا سر برآورد به جوابی !
 در گور ِ سرد ِ خود همه آرام
در خواب رفته اند و چه خوابی !
می ایستد امید ، به افسوس
وز درد ، ناله می کند آرام
 جوشیده مغز و تند و سبُک هوش
می سوزدش نهاد ، به فرجام
فریاد می کشد ز دل ِ تنگ :
" ای عشق های مرده کجایید ؟"
می پیچد آن صدا به دل ِ سنگ
" ای عشق های ِ مرده کجایید ؟ "
لرزنده از نهیب ِ خود آنگاه
 نومید و خسته می رود از هوش
می گردد از پِیَش به دَمی چند
فانوس ِ گرم ِ خاطره خاموش
 در دخمه همچنان به سر ِ سنگ
بنشسته جغد چون بت ِ پولاد
 دیریست تا به ظلمت ِ سرداب
 در گوش ِ هول ، گمشده فریاد

مرگ ِ عفیفی

 یادت به خیر ، ای پدر ، ای رهبری که مرگ
کوتاه کرد پای ِ تو از کاروان ِ ما
 کانون ِ عشق بودی و سر منزل ِ امید
 درمان ِ درد و همدم ِ روز و شبان ما
چون آفتاب ِ زرد و غم انگیز ِ شامگاه
 رفتی و چون شفق ، دل ِ یاران به خون نشست
 غم ، سایه ریخت بر دل و از رفتنت به جان
گویی غبار ِ تیره و سرد ِ قرون نشست
 پیوندها به مرگ ِ تو بگسست و نامراد
هر یار ِ دلشکسته ، فرا شد به گوشه ای
 پاشید زار و گشت لگدکوب ِ روزگار
 هر چا که بود از تو و مهر ِ تو خوشه ای
 وایا به حال ِ زارِ تو ، وایا که همچو شمع
یک عمر سوختی و کست اعتنا نکرد
 یک عمر سوختی که ننالد کسی ز رنج
یک عمر سوختی که نسوزد دلی ز درد
یک عمر سوختی و بیاموختی که جور
 تقدیر ِ چرخ و مصلحت روزگار نیست !
 وان بینوا که مرده به ویرانسرای ِ فقر
جز کشته ی شقاوت ِ سرمایه دار نیست !
یک عمر سوختی که به این خلق ِ بت پرست
 روشن کنی که خدمت ِ بت از سیه دلیست
وین فتنه ها که می رود ز ناکسان به خلق
محصول بردباری و سستی و کاهلیست
دردا! که پند ِ گرم ِ تو در این گروه ِ سرد
 با آن سخنوری ، سرمویی اثر نکرد
 بت خانه ماند و بت شکن از جهل ِ بت پرست
در خواب ِ مرگ رفت و سر از خواب بر نکرد
 هر شب ، به خلوت ِ دل ِ من - ای پدر چه زود
 رفتی به خاک و سایه برافکندی از سرم -
یاد ِ تو ، یاد ِ مهر و صفای ِ تو ، نیمرنگ
چون ابر ، موج می زند از پیش ِ خاطرم
در شعله های ِ خاطره ، می بینمت که باز
 باز آمدستی از در و بنشسته ای به تخت
 پیرامن ِ تو حلقه زنان ، دوستان ز مهر
 در آن حیاط ِ پر گل ِ خاموش ِ پر درخت
می پرسی از یکایک ِ آن جمع ِ پر امید
 از روز ِ رفته ، با لب ِ خندان فسانه ای
 وانگه به یاد ِ غمر ِ سفر کردع ، سوزناک
می خوانی از کتاب ِ جوانی ترانه ای
 اشکت ، به چهره می دود آرام و آن سرود
 دنبال می شود ز دل ِ کوچه ، در سه گاه
 در ، سخت می خورد به هم آنگاه و مست ِ شوق
عباس ، شاد و خنده به لب می رسد ز راه
در بوی ِ مست ِ آن گل ِ محبوبه ، گاهگاه
 می جویی از جهان ِ سیاست کناره ای
 می پرسی از مهین ، به نوازش حکایتی
می بندی از امید ، به اختر نظاره ای
 من همچنان به چهره ی گرم ِ تو بسته چشم
 فرزند وار پیش ِ تو بنشسته ام خموش
آرنج ، تکیه داده سبک بر کنار ِ تخت
 بر گفته های نغز ِ تو از جان سپرده گوش
لختی چنین ، به خواب دل انگیز ِ خاطرات
رؤیای گرم ِ یاد ِ تو ، می سوزدم دو چشم
بر می جهم ز شوق و دریغا که نامراد
 دل می تپد ز وحشت و رگ می زند ز خشم
 آه ، این کجاست ؟ کو ؟ چه شد ای پدر ؟ دریغ !
 جز من کسی نمانده در آن کلبه ی خموش
سیگار ، دود کرده و انگشت سوخته
 من همچنان بیاد ِ تو و نامه ی سروش!

ناپایدار

می خواند و سایه های گریزنده ی خیال
 می تافت و در فروغ ِ نگاهش به روشنی :
" گیرم که بر کنی دل ِ سنگین ز مهر ِ من
مهر از دلم چگوته توانی که بر کنی "
دستش فشردم از سر ِ پیمان و شور و عشق
کای در سپهر ِ بخت ، فروزنده اخترم :
" گر بر کنم دل از تو و بر گیرم از تو مهر
این مهر بر که افکنم ، این دل کجا برم "
 افسرده ؛ سر به سینه ی من بر نهاد و خواند
 با آتشین دمی که دم ِ اشک و ناله بود :
 " هر کو نکاشت مهر و ز خوبی گلی نچید
در رهگذار ِ باد ، نگهبان ِ لاله بود "
اشک از رُخش ستردم و گفتم که بی گمان
بالین ِ عشق ِ ما ، دم ِ مرگست و رستخیز :
 " من در وفای ِ عهد ، چنان کند نیستم
کز دامن ِ تو دست بدارم به تیغ ِ تیز "
نالید زار و گفت فریدون وفا خوشست
 آوخ که نیست در تو و نیکست روشنم :
" دردیست بر دلم که گر از پیش ِ آب ِ چشم
بردارم آستین ، برود تا بدامنم "
در چشم ِ کهربایی ِ و خیره از امید
 گفتم که ای امید ِ دل غم پرست ِ من
 بگشای راز و خاطر ِ نازک ، گران مدار
 باشد که این گره بگشاید به دست ِ من
 لرزید و گفت آنچه منش جویم ای دریغ !
خندان گلی بوَد که درین شوره زار نیست
 نقش وفا و مهر به دیباچه ی حیات
زیباست لیک در دل ِ کس پایدار نیست
در هیچ سینه نیست دلی گرم و استوار
 کز دور ِ روزگار نبیند تزلزلی
" بالای خاک ، هیچ عمارت نکرده اند
 کز وی به دیر و زود نباشد تحولی "
عشق ِ تو نیز با همه سوگند و اشتیاق
 گرمست ، لیک جز هوسی کودکانه نیست
 با من بمیر ، زانکه به جز در پناه ِ مرگ
 جاوید ، عشق ِ هیچکسی در زمانه نیست

شعله ی کبود

در چشمت ای امید ، چه شبها که تا به صبح
ماندست خیره ، دیده ی شب زنده دار ِ من
 وز آسمان ِ روشن ِ آن چشم ِ پر فروغ
خورشیدها دمیده به شب های تار ِ من
مهتاب ها فشانده به عشق ِ من و تو نور
در هم خزیده مست ِ گنه ، سایه های ما
ما سینه ها ز مهر به هم در فشرده تنگ
 کوبیده ای بسا دل ِ دیر آشنای ما
 در بوی ِ راز گستر و پنهان گریز ِ یاس
بس بوسه های تشنه که از هم گرفته ایم
 دور از فسون ِ جادوی ِ پنهان ِ سرنوشت
 کام ِ امید ، از دل خرَّم گرفته ایمن
رقصیده ، ای بسا به رُخت سایه های برگ
 ساز ِ تو نغمه گر، به سرانگشتهای ِ ناز
چشم ِ تو همچو مستی ِ تریاک ِ نیمروز
دامان ِ من کشیده به گردابهای ِ راز !
بس در فروغ ِ کوکب ِ رنگین ِ بامداد
 افسانه های ِ رفته و آینده گفته ایم
 وز بوسه مُهرها زده بر عهد ِ دیرپای
از بخت و بختیاری ِ پاینده گفته ایم
در شعله ی کبود ِ نگاه ِ تو - ای دریغ
کو آن نگاه ، کو که بسوزد در آتشم
ای بس در آن نگاه ِ هوس بخش ِ تند مهر
 کز شوق سوخت خرمن ِ جان ِ بلاکشم
در پچ پچ ِ خموش ِ سپیدارهای باغ
- آوخ که رفت آن شب و یادش چه جانگزاست -
خواندی چکامه ای که هنوزم به گوش ِ جان
چون لای اتی ِ مادر ِ گمکرده آشناست
خواندی و گیسوان تو ، آشفته بر سه تار
 در نور ِ ماه ، منظره ای جاودانه داشت
من مست ِ عشق و زورق ِ روحم سبک چو باد
 بر موج ِ ساز ، ره به جهان ِ فسانه داشت
 بگسست تار و آن همه آهنگ ِ دلپذیر
 در پنجه های گرم ِ تو افسرد و جانسپرد
 اشکت گرفت دامن و در پرده ی سکوت
 راز ِ نگفته ، باز ره ِ آشیان سپرد
در کشتزار ِ یاد ِ آن راز ِ دلنواز
 دیریست تا شکفته و روییده از نهفت
دردا! که تا به مهر ِ تو آئیختم اُمید
در شام ِ عمر ، اختر شادی دمید و خفت

هوسناک

شب ، سرزده از خاور و گیسو بُن ِ خورشید
 می تافت هنوز از سر ِ آن نخل ِ فسونبار
 می سود ترن سینه بهامون به دمی گرم
 وارسته چو از بند ِ گران ، دیو ِ گرفتار
بر چهره شفق ، ریخته شب ، نرم و دلاویز
چون لاله که با سوسن ِ خودرو دمد از خاک
 یا گونه ِ رقاصه ی مستی که به شبگیر
 نیلی شود از بوسه ی مستان ِ هوسناک
از پیش ِ نظر، گاه یکی دهکده چون باد
 می رفت و نگاهاز پی ِ او خیره همی تافت
دور ، از دل ِ آن سایه که منزلگاه ِ شب بود
 نوری ز دل ِ غمکده ای تیره همی تافت
او ، مات به دهلیز ِ ترن ، بی خبر از خویش
می جست ز افسون ِ شفق ف راز ِ شباگاه
 وز پنجره افتاده سبک در خم ِ گیسوش
لغزان و گریزان ، دم ِ افسرده ِ دیماه
من خیره بر او ، بیدل و حیران و هوسگیر
 بر زمزمه ِ دلکش ِ او بسته ز جان گوش
می خواند پری نرم ؛ یکی نغمه ی جانسوز
می خاست ز من گرم ، یکی شعله ی خاموش
آن شعله که بسیار درین سینه ی پرمهر
 رخشید و فروزان شد و بشکفت و فروخفت
آن عشق ِ سبکسایه که هر بار ز سویی
باز آمد و باز این دل ِ دیوانه برآشفت
آوای ِ پری ، نغمه ی جانبخش ِ صفا بود
 افسوس که اندیشه ی سامان ِ دگر داشت
 افسوس که آن رشته ی پیوند ، به فرجام
 کوته بود و پیوند به پایان ِ سفر داشت
نالید ترن لختی و بر جای ِ فرو داشت
 اشکی دو سه رخشید در آن چشم ِ فسونبار
 پرداخت لب از نغمه و در چهره ی من دید
 " دروزاه ی شهرست ، خدا باد نگهدار !"

پیشواز ِ مرگ

ای داد ! چهر عمر غبار ِ زمان گرفت
خورشید ِ عشق تیرگی ِ جاودان گرفت
 موی ِ سپید پرچم ِ تسلیم برکشید
 دیدار ِ مرگ ، تیر ِ ستیز از کمان گرفت
دست ِ فسوس ، بر سر ِ امواج ِ خاطرات
بس عشق های ِ مرده که از هر کران گرفت
 ایمان شکست و زین قفس تیره مرغ بخت
شادان گشود بال و ره ِ آشیان گرفت
پای ِ امید ، پیشرو ِ کاروان ِ عمر
 آزرده شد ز راه و دل از کاروان گرفت
یار ِ گذشته ، دشمن ِ قلب ِ شکسته گشت
باغ ِ شکوفه ، سردی ِ دور ِ خزان گرفت
تصویر ِ آرزو ، چو غباری به دست باد
 آهسته از نظر شد و رخت از میان گرفت
گنج مراد ، در دل ِ ویران ِ انتظار
 ناجسته ماند و مرگ بر او سایبان گرفت
بدبینی از شمار ، فزون گشت و دل ز بیم
با مهربان ، قیافه ی نامهربان گرفت
 اندیشه ، بال و پر زد و بیزار ازین جهان
راه ِ سپهر ِ تیره ِ وهم و گمان گرفت
 دل ، تشنه ی گناه شد و مستی ِ گناه
یکباره پرده از سر ِ عیب ِ نهان گرفت
دلخون ، ز رنج عفل و ادب ، جان ِ خود فریب
بند ِ گران ز وسوسه ی بی امان گرفت
تابوت ِ کودکی ، به سراشیب ِ زندگی
در هم شکست و هر هوس ِ مرده جان گرفت
آه از چراغ ِ دل ؛ که دمادم به راه ِ عمر
 خاموش گشت و روشنی از دیگران گرفت
 من خواستار ِ مرگم و آوخ که دست ِ مرگ
دام ِ حیات ِ این شد و دامان ِ آن گرفت

پندارها

پنداشتم که این دل ِ غم فرسود
 مردست و دیگرش تب و تابی نیست
 پنداشتم که پیک ِ جوانی را
 دیگر توان ِ شور و شتابی نیست
پنداشتم گذشته سرابی بود
 و آینده نیز شاخه ی بی بارست
وان عشقها که شهپر ِ جان می سوخت
خاکستری ز خرمن ِ پندارست
 پنداشتم جهان ِ سبک رفتار
 بازار ِ گرم هرزگی و خامیست
 وین روز و شب که زندگیش خوانند
 زنجیر ِ نامرادی و ناکامیست
پنداشتم که زیر و بم ِ امّید
دیریست تا به سینه ی من مردست
 وان دلفروز گلبن ِ شادی بخش
 پژمرده شاخسارش و افسردست
 پنداشتم دلی که به حسرت سوخت
 بر رنج ِ عشق ، ره نگشاید باز
وان آرزوی تشنه ی رامش سوز
 تابم به چیرگی نرباید باز
 دردا که هر چه بر دل ِ خونین رُست
شاخ ِ فریب و خوشه ِ رؤیا بود
 وان ساحل ِ مراد ، چو دیدم باز
گرداب ِ عشق و پهنه ی دریا یود
چشم ِ تو ای ستاره ی بخت آویز
 زد شعله بر سراسر ِ پندارم
 وز خواب ِ سردمهری و بیزاری
بیدار کرد و سوخت دگر بارم

کارون

بلم ، آرام چون قویی سبکبار
 به نرمی بر سر ِ کارون همی رفت
 به نخلستان ِ ساحل ، قرص ِ خورشید
 ز دامان ِ افق بیرون همی رفت
شفق ، بازیکنان در جنبش ِ آب
 شکوه ِ دیگر و راز ِ دگر داشت
به دشتی بر شقایق ، باد ِ سر مست
 تو پنداری که پاورچین گذر داشت
جوان ، پاروزنان بر سینه ی موج
بلم می راند و جانش در بلم بود
 صدا سر داده غمگین ، در ره ِ باد
 گرفتار دل ِ و بیمار ِ غم بود
 " دو زلفونت بود تار ِ ربابم
چه می خوای ازین حال ِ خرابم
تو که با ما سر ِ یاری نداری
 چرا هر نیمه شو آیی بخوابم "
درون ِ قایق از باد ِ شبانگاه
 دو زلفی نرم نرمک تاب می خورد
 زنی خم گشته از قایق بر امواج
سر انگشتش به چین ِ آب می خورد
 صدا ، چون بوی ِ گل در جنبش ِ باد
 به آرامی به هر سو پخش می گشت
 جوان می خواند و سرشار از غمی گرم
پی دستی نوازش بخش می گشت :
" تو که نوشُم نئی نیشُم چرایی
 تو که یارم نئی پیشُم چرایی
تو که مرهم نئی زخم ِ دلم را
 نمک پاش ِ دل ِ ریشم چرائی "
خموشی بود و زن در پرتو ِ شام
 رخی چون رنگ ِ شب نیلوفری داشت
 ز آزار ِ جوان دلشاد و خرسند
 سری با او ، دلی با دیگری داشت
ز دیگر سوی ِ کارون زورقی خُرد
سبک ، بر موج لغزان ِ پیش می راند
 چراغی ، کور سو می زد به نیزار
صدایی سوزناک از دور می خواند
نسیمی این پیام آورد و بگذشت :
" چه خوش بی مهربونی از دو سربی "
جوان نالید زیر ِ لب به افسوس :
" که یک سر مهربونی درد ِ سر بی "
 

ناآشنا پرست

در سنگلاخ ِ تیره و تاریک ِ زندگی
در این دُرُشتناک بیابان ِ پر هراس
 می آیدم هماره ز سویی نهان به گوش
 آوای ِ آشنای ِ یکی یار ِ ناشناس
آوای ِ دلربای ِ زنی ، چون طنین ِ جام
کز ژرفنای ِ شام
می خواهد مدام
 می خواند به نام
 می جویدم به کام و نمی یابمش به کام
 بیچاره من بهر که دل آویختم به مهر
 روزی دو سوخت جانم و پنداشتم که اوست
 دردا که ناسپرده دو گامی به نیم راه
 دیدم سراب چشمه ی جوشان ِ آرزوست !
 آوای ِ کیست این ، که گرانبار و خسته گام
می خواندم به خویش و نمی ماند از خروش ؟
آیا کیست در پس ِ این پرده ِ امید ؟
یا بانگ نیستیست که می آیدم به گوش ؟
 گمراه و بی پناه
 در کور سوی ِ اختر ِ لرزان ِ بخت خویش
 سرگشته در سیاهی ِ شب می روم به راه
 راه ِ دیار ِ مرگ
 راه ِ جهان ِ راز
 راهی که هیچ رفته از آن ره نگشته باز !
باز از درون ِ تیره ی آن جاودانه شام
آن آشنا سروش
 آن شادمانه بانگ ِ دلاویز ِ شب نورد
 می پیچدم به گوش
لیکن دگر ازین دل ِ نا آشناپرست
 یادی به جز غبار
 باقی نمانده بر رخ ِ شاداب ِ روزگار !

ویرانه ی امید

به ناز ، تکیه بر آرنج و سر خمیده به دست
 نشسته بود و بر او دیده بسته من ببه نیاز
دو گوش بر من و من خیره اندر آن سر ِ زلف
 ز نیمه رفته شب ما به گفتگوی ِ دراز
درون مجمر ِ سوزان ، چو لاله ، اخگر سرخ
شکفته می شد و می سوخت در شراره ِ خویش
 دو چشم ِ من به رخش گرم و او به شعله ی گرم
سپرده چشم و فرو رفته در نظاره ی خویش
غروب ِ زهره ی تابنده بود و خنمده ی صبح
 فروغ ِ تش رخشان به چهر ِ گلنارش
و یا چو غنچه ی نیلوفری که دست ِ نسیم
 سپیده دم کند از خواب ِ ناز بیدارش
 به زیر ِ گردن ِ او ، سایه های درهم ِ زلف
 گره گره ، ز هم آهسته باز می گردید
 خیال بود تو گفتی که در چهان ِ امید
 به جستجوی ِ نهانگاه ِ راز می گردید
 من آرمیده گرفتار و مست و باده به دست
 میان ِ نکهت ِ مستی فزای ِ نرگس و عود
 نگاه ِ او به من و ، ای بسا شکوفه ی مهر
 که می شکفت در آن دیدگان ِ اشک آلود
گذشته با همه تلخی و شادکامی و رنج
در آن نگاه ِ گریزنده خودنمایی داشت
 به هست و نیست ، عیان بود از آن دو چشم ِ سیاه
 که دل بر آتش ِ سوزنده ی جدایی داشت
 من از شراره ی او گرم و آن ستاره ی بخت
 بسوز ِ خویش فرو رفته در فسوس و ملال
 ز بی قراری ِ دل ، خسته جان و غم فرسود
بیار ِ رفته و یاد ِ گذشته بسته خیال
 فروغ بود و صفا بود و صبح ِ دولت بود
 دریغ و درد که راهم به قلب ِ خسته نداد
 ربود هوشم و سرگشته ز آشیانم کرد
 دل شکسته به این یار ِ دلشکسته نداد

آرزوی گمشده

 ماه ، دل افسرده ، در سکوت ِ شبانگاه
 بوسه ی غم زد به کوهسار و فرو رفت
 چهره ی او بود گوئیا که غم آلود
 رفت و ندانم چها که بر سر ِ او رفت
 سایه فزونی گرفت و دامن ِ پندار
 رفت بدانجا که بی نشان و کران بود
 رفت بدانجا که خنده مستی ِ غم داشت
 رفت بدانجا که اشک بود و خزان بود
 خسته ز آوارگی ، به دره ی تاریک
 سر به سر ِ صخره کوفت بد و بنالید
 چون دل آواره بخت ِ من که هوسناک
 روی بهر آستان نهاد و بنالید
 راست ، تو گفتی نگاه ِ دوزخیان داشت
 دیده ی اندوهبار ِ اختر ِ شبگرد
 یا غم ِ آیندگان ِ خاک همی دید
 کاین همه افسرده بود و خسته و دلسرد
 من به شب ِ تیره بسته دیده ِ افسوس
 مست ، در اندیشه های غمزده بودیم
 پنجره بگشاده بر سیاهی ِ شبگیر
در پیری آن آرزوی گمشده بودم
باد بتوفید و ناگهان ز دمی سرد
 شمع خموش گرفت و کلبه بیفسرد
 خش خش ِ آرام ِ پایی از گذر ِ باغ
روی به ایوان نهاد و حاقه به در خورد
 خاستم از جا هراسناک و سبکخیر
کلبه سیه بود و باد در تک و پو بود
کیست ؟ در آن تیرگی دو بازوی پر مهر
گرم و سبک حلقه زد به گردنم
او بود

اندوه ِ شامگاه

کیست این مرده که در روشنی ِ شامگهان
 تکیه دادست بر آن ابر و نشستست به کوه
بسته از دور به جای دادن ِ خورشید نگاهع
وز گرانباری ِ خاموش ِ طبیعت به ستوه
خیره بر زردی ِ شادی کش و دلگیر ِ غروب
 زار و افسرده فرورفته در اندیشه ی گرم
پای آویخته از کوه و در آن توده ی برف
استخوان می کشدش شعله و می سوزد نرم
سینه دادست تهی چون قفسی در ره ِ باد
 آرزومند ِ دلی تا کشد از سینه خروش
 لیک دیریست که در سردی و خاموشی ِ مرگ
دلش از کار فرومانده و خون مانده ز جوش
راست ، چون روزنی از مرگ به غوغای ِ حیات
 دنده هایش ز دل ِ ابر ، پدیدست به چشم
 باد ، می توفد و در هر نفسش بر سر و روی
 برف می بارد و می آردش آزرده به خشم
 خسته از مرگ ، در اندیشه ی مرگیست که باز
 بار ِ اندوه فرو گیردش از تیره ی پشت
 رنجه از زیر و بم موج ِ گریزان ِ فنا
دست می ساید و بر جمجمه می کوبد مشت
قرص ِ خورشید ، چو شمعی بدم ِ بازپسین
نرم ، در شعله ی خود می سپرد جان به فسوس
 آفتاب از سر کهسار چنانست که روز
در گذرگاه ِ شب ، آئیخته باشد با فانوس
او نشستست همانگونه بر آن توده ی برف
 بسته از خلوت ِ تاریک ِ افق دیده به نور
 یاد می آورد از تلخی ِ جان دادن ِ خویش
 اندر آن نیمه ی پاییز ، در آن جنگل ِ دور
 می کشد آه ، ولی دیر زمانیست که آه
 منجمد گشته و افسرده در آن سینه ی سرد
 می زند بانگ ، ولی حنجره ای نیست که بانگ
زان به گوش آید و تسکین دهدش آتش ِ درد
 روز رفتست و یکی پرتو ِ نارنجی ِ گرم
 راه گم کرده و تابیده بر آن ابر ِ کبود
می درخشد شفق از آبی ِ غمگین ِ سپهر
 همچو نیلوفر ِ نو خاسته بر ساحل ِ رود
 سایه ای گمشده ، در جستجوی پیکر ِ خویش
 می رسد خسته و می ایستد آنجا به درنگ
می رود مرده که در بر کشدش از سر ِ شوق
 لیک می لغزد و می اوفتد از قله به سنگ
 چون سبویی که در افتد ز کف ِ باده پرست
 لندش از بند جدا می شود از لغزش ِ گام
می رمد سایه و در تیرگی ِ سرد ِ سپهر
شب فرو می کشدش همچو یکی قطره به کام
 مرده ، مردست و کنون بر سر آن غمزده کوه
 استخوانیست پراکنده از و بر سر ِ برف
 آرزوئیست که جوشیده ز ناکامی ِ سرد !
 انتظاریست که تابیده ز تاریکی ِ ژرف
 

دور

دور ، آنجا که شب فسونگر و مست
 خفته بر دشتهای ِ سرد و کبود
 دور ، آنجا که یاسهای سپید
 شاخه گسترده بر کرانه ی رود
دور ، آنجا که می دمد مهتاب
 زرد و غمگین ز قله ی پربرف
دور ، آنجا که بوی سوسنها
 رفته تا دره های خاموش و ژرف
دور ؛ آنجا که در نشیب ِ کمر
سر به هم داده شاخه های تمشک
دور ؛ آنجا که چشمه از بر ِ کوه
می درخشد چو دانه های ِ سرشک
دور ، آنجا که رازهای نهان
خفته در سایه های جنگل ِ دور
دور ، آنجا که در آن جزیره که شب
اشکها می چکد ز چشم ِ گناه
 دور ، آنجا که سرکشیده به ناز
 شاخ ِ نیلوفر از میان ِ گیاه
دور ، آنجا که مرغ ِ خسته ی شب
 دم فرو می کشد ز ناله و سوز
دور ، آنجا که بوسه های سحر
میخورد بر جبین ِ روشن ِ روز
اندر آنجا در آن شکفته دیار
در جهان ِ فروغ و زیبایی
با خیال ِ تو می زنم پر و بال
 از میان ِ سکوت و تنهایی

سایه های شب

جغد می خواند و کابوس ِ شب از وحشت ِ خویش
 چشمها دوخته بر شعله ی شمعی بی نور
 باد می غرد و می آورد آهسته به گوش
ناله ی جانوری گرسنه از جنگل ِ دور
آسمان تیره و سنگین چو یکی پاره ی سرب
می فشارد شب ِ هول افکن و بیم افزا را
می کشد دست ، شب تیره به دیوار ِ جهان
تا مگر باز کند " روزنه ی فردا " را
می خورد گاه ، یکی شاخه ی خشکیده به شاخ
 وندر آن ظمت ِ شب می گسلد بند ِ سکوت
 استخوان می شکند مرگ تو گویی ز حیات
یا تنی مرده ، تکان می خورد اندر تابوت
 خسته از طول ِ شب و رنج بیابان ، شبگرد
 رفته در پای یکی کلبه ی فرسوده به خواب
 چپق از دست رها کرده و بس اختر ِ سرخ
که روان در کف ِ باتد است ز هر سو به شتاب
 گاه ، آوای مناجات ِ ضعیفی از دور
 می زداید ز دل ِ غمزده زنگار ِ فسوس
 می کند پارس سگی بر شبحی هول انگیز
 خفته ای می جهد از خواب ز گلبانگ ِ خروس
در پلاسی سیه ، آنجا به تبی گرم و سیاه
 تن رها کرده و جان می سپرد بیماری
باد می نالد و در پت پت ِ غمگین ِ چراغ
سایه ی مرگ ، نمایان شده بردیواری
کودکی خفته ، ز رؤیای شگفتی در خواب
 آنچه از دایه شنیدست ، به چشمش شده راست !
غولی آویخته دم بر در ِ غاری تاریک
 می زند نعره که " این بچه ی لجباز کجاست !؟
گاه ، در خش خش ِ پر همهمه ی برگ ِ درخت
 رهزنی می جهد از گوشه ی دیوار به زیر
 مادری می پرد از گریه ی طفلی از خواب
 کودکی می مکد آهسته ز پستانی شیر
 می جهد گاه ، شهابی ز دل ِ سرد ِ سپهر
 چون گمانی به دلی یا به سری سودایی
 یا یکی قطره ی لغزنده و سوزان ِ سرشک
که تراوش کند از دیده ی نابینایی
در دل ِ تیره ی اصطبل ، ستوری رنجور
می کشد شیهه و سم می زند آهسته به خاک
 هیکلی می رود از گوشه ی باغی تاریک
روبهی می جهد از روزن ِ گوری نمناک
گاه ، نالان ز بُن ِ کوچه ، گدایی بیدار
سرفه ای می کند از رفتن پایی موهوم
شیونی گرم به پا می شود از خانه ی دور
 آتشی سرد برون می جهد از خنده ی بوم
 دور ، آنجا به سر کوه ، یکی شعله ی سرخ
 می زند چشمک و می افسردش گاه شرار
 اهرمن بسته مگر دیده به تاریکی شب
 یا ستاره ست که خون می دودش بر رخسار ؟
دختری ، گاه ز بی تابی ِ عشقی جانسوز
می شکافد دل ِ شب را به قدمهای خموش
سایه ای زیر ِ بلوطی کهن ، اندر خم ِ راه
دست می گیرد و می افشردش در آغوش
گاه ، زندانی ِ فرسوده ای از محنت و رنج
می کشد نیمشبان رشته ی ناقوس ِ سکوت
 می رود شیون ِ ماتم زده ای تا به سپهر
 می شود زاری ِ دلسوخته ای تا ملکوت
شاعری ، در بر ِ شمعی ، سر ِ شوریده به دست
 می زند خط به سر ِ بیتی و می خواند باز
چشم ِ افسونگری از موج ِ غم آلود ِ خیال
 می درخشد به ضمیرش ، چو یکی چشمه ی راز
 گاه ، آهنگ ِ غم انگیز ِ سه تاری آرام
 می کند قصه ز بیتابی ِ دلباخته ای
 یا که در شرشر ِ خواب آور ِ جوی از سر ِ بید
 می زند نغمه به تاریکی ِ شب فاخته ای
در یکی حجره ی آراسته ، در نور ِ بنفش
 سیر و آسوده فروخفته توانگر به پرند
 لیک در حسرت ِ نان ، گرسنه ، بر توده ی کاه
جوع ، دل می گزدش در شب ِ تاریک و بلند
گاه ، شیطان ز سیه کاری ِ خود سر خوش و مست
 دل تهی می کند از قهقهه ای ناهنجار
 رعد می غرد و می پیچدش آواز به کوه
برق می خندد و می ریزدش از خنده شرار
 نرم نرمک ، ز درخشندگی ِ اختر ِ صبح
 می رود مستی و می کاهدش از رونق و تاب
می شود سینه ی شب باز ، چو دودی ز نسیم
 می شود پرده ی غم دور ، چو بادی ز سراب
 ناگه از کوره ی خورشیدیکی اخگر ِ سرخ
 می پرد موج زنان بر سر ِ کهسار ِ کبود
 کبک می خواند و شب می رود آهسته به راه
 صبح می خندد و قو می رود آهسته به رود
 

باستان شناس

در ژرفنای خاک ِ سیه ، باستان شناس
در جستجوی مشعل ِ تارک ِ مردگان
 در آرزوی اخگر ِ گرمی به گور ِ سرد
 خاکستر ِ قرون ِ کهن را دهد به باد !
تا از شکسته های یکی جام
یا گوشواره های یکی گوش
یا از دو چشم ِ جمجمه ای مات و بی نگاه
 گیرد سراغ ِ راه
 بیرون کشد زیاد ِ فراموشی ِ سیاه
 افسانه ِ گذشت ِ جهان ِ گذشته را
 وز مردگان به زنده کند داستان ِ غم
 بی اعتنا به تربت ِ گلچهرگان ِ خاک
 بر استخوان ِ پیر و جوان می زند کلنگ
تا در رسوب ِ چشمه ِ خشکیده ی حیات
 یابد نشان قطره ی وهمی به گور ِ تنگ
ناگاه خیره کژدمی از گوشه ی مغاک
 از دنگ دنگ تیشه هراسان و خشمناک
 سر می کشد ، ز جمجمه ای شوم و دلگزای
 می تازدش به هستی و می دوزدش به جای
 لختی دگر به دخمه ی تاریک و پر هراس
 کفتار می خورد ز تن ِ باستان شناس !

عشق ِ رمیده

در پای آن چنار ِ کهن ، کز بسی زمان
 سر بر کشیده یکه و تنها میان دشت
 عشقی رمیده ، رفته ز افسردگی به خواب
غمگین ز سر گذشت
غوغا کنان ، گروه ِ کلاغان به شامگاه
سوی ِ درخت ِ گمشده پرواز می کنند
 پر می زنند و از پی ِ خواب ِ شبانگهان
آواز می کنند
شب می رسد گرفته و سنگین نفس ز دور
سوسو زنان ، ستاره نظر می کند به خاک
وندر سکوت ِ شامگهان ، ژرف حالتیست
آرام و سهمناک
گهگاه ، از میانِ یکی ابر ِ تیره رنگ
 برقی به چشم می رسد از کوهسار ِ دور
وز گوشه ی سیاه ِ یکی دخمه سایه ای
 سر می کشد ز گور
 آنجا ، کنار ِ قلعه ی ویران و دوردست
 افروختست دختر ِ شبگرد ، آتشی
او خود به خواب رفته و نالان بگرد ِ او
روح ِ مشوشی
باد از فراز ِ کوه ، خروشان و تند خیز
 می افکند به خاک ، چنار ِ خمیده را
 می پیچدش به شاخه و بیدار می کند
 عشق ِ رمیده را

مهتاب

در زیر ِ سایه روشن ِ ماه ِ پریده رنگ
در پرتوی چو دود ، غم انگیز و دلربا
افتاده بود و زلف ِ سیاهش به دست ِ باد
مواج و دلفریب
می زد به روشنایی ِ شب ، نقش ِ تیرگی
می رفت جویبار و صدای ِ حزین ِ آب
 گویی حکایت ِ غم ِ یاران ِ رفته داشت
 وز عشق های ِ خفته و اندوه ِ مردگان
 رنجی نهفته داشت
 در نور ِ سرد و خسته ی مهتاب ، کوهسار
 چون آرزوی ِ دور
 چون هاله ی امید
 یا چون تنی ظریف و هوسناک در حریر
می خفت در نگاه
 وز دشتهای ِ خرم و خاموش می گذشت
آهسته شامگاه
او ، آن امید ِ جان ِ من ، آن سایه ی خیال
 می سوخت در شراره ی گرم ِ خیال خویش
 می خواند در جبین ِ درخشان ِ ماهتاب
 افسانه ی غم ِ من و شرح ِ ملال ِ خویش

مریم

در نیمه های شامگهان ، آن زمان که ماه
 زرد و شکسته ، می دمد از طرف ِ خاوران
 استاده در سیاهی ِ شب مریم سپید
 آرام و سرگران
 او مانده تا که از پس ِ دندانه های کوه
مهتاب سرزند ، کشد از چهر ِ شب نقاب
 بارد بر او فروغ و بشوید تن ِ لطیف
در نور ِ ماهتاب
 بستان به خواب رفته ومی دزدد آشکار
 دست ِ نسیم ، عطر ِ هر آن گل که خرّمست
شب خفته در خموشی و شب زنده دار ِ شب
 چشمان مریمست
مهتاب ، کم کمک ز پس ِ شاخه های بید
 دزدانه می کشد سر و می افکند نگاه
جویای مریمست و همی جویدش به چشم
در آ شب ِ سیاه
 دامن کشان ز پرتو ِ مهتاب ، تیرگی
رو می نهد به سایه ی اشجار ِ دوردست
 شب دلشکست و پرتو ِ نمناک ِ ماهتاب
 خواب آورست و مست
 اندر سکوت ِ خرم و گویای بوستان
 مه موج می زند چو پرندی به جویبار
می خواند آن دقیقه که مریم به شستشوست
مرغی ز شاخسار