روانشناسی مُدرن

ميگرن قاعدگي تقريبا تفاوتي با ميگرن‌هاي معمول ندارد و تنها فرق آن اين كه طي زماني خاص از چرخه قاعدگي زنان رخ مي‌دهد. سردرد معمولا 2 روز قبل از آغاز خونريزي يا همزمان با تغييرات سطح هورمون شروع و گاه به گونه‌اي شديد و گسترده مي‌شود كه فرد تا 3 روز پس از قاعدگي نيز از انجام كارهاي روزمره عاجز شده، با وجود پناه بردن به داروهاي مسكن اثري از بهبودي نمي‌بيند اما در برخي افراد با اولين خونريزي واژينال به اتمام مي‌رسد. در واقع اگر دو سوم چرخه‌هاي قاعدگي با سردردهاي خاص ميگرني همراه باشد، مي‌توان گفت فرد به ميگرن قاعدگي مبتلاست.

علائم و نشانه‌هاي ميگرن عبارت است از: درد شديد، كوبنده و ضربه‌وار در سر، احساس تهوع، استفراغ، حساسيت به نور و صدا و همچنين وجود هاله در ديد. هاله ديد علامت هشداردهنده‌اي است كه به طور معمول قبل از شروع ميگرن رخ مي‌دهد و تاري ديد، هجوم جرقه‌ها و نقطه‌هاي چشمك‌زن يا كور، اختلال بينايي و مانند آن را شامل مي‌شود. بين نيم تا يك روز پيش از حمله ميگرن قاعدگي، اين اختلال بينايي كه اغلب بين 20 تا 30 دقيقه طول مي‌كشد، ماشه درد را در سر زنان درگير مي‌چكاند.

طول ابتلا به هر دوره ميگرن و ادامه آن از چهار تا 72 ساعت متفاوت است اما ميگرن قاعدگي ممكن است فرصت‌هاي استراحت و بيدردي كمتري به زنان درگير بدهد و پس از آن تا دوره بعدي يعني از روز چهارم تا دوازدهم به سراغ فرد نمي‌رود. ميگرن قاعدگي از آغاز دوران بلوغ سراغ دختران مي‌آيد و اغلب تا 40 سالگي دست از سرشان
برنمي‌دارد.

محققان عرصه پزشكي، سردردي را كه هفته پيش از قاعدگي شروع مي‌شود و تا دو يا سه روز به آغاز خونريزي ماهانه با شدت و ضعف ديده مي‌شود، «سندرم پيش از قاعدگي» نه ميگرن قاعدگي مي​دانند. از نشانه‌هاي اين سندرم بي‌ثباتي خلقي، تغيير در اشتها، احساس خستگي، وجود درد در اطراف سينه و بويژه پستان است.

غير از درمان دارويي، برخي پزشكان خواب و استراحت كافي در روزهاي نزديك به آغاز دوره، رعايت بعضي از پرهيزهاي غذايي مبتلايان به ميگرن معمولي همچون نخوردن اغذيه كنسروي، ترشي، فلفل، پنير، كافئين، ماهي، ميگو و... را طي اين دوران، در كاهش اثرات و استفاده از بعضي قرص‌هاي ضدحاملگي، خالي ماندن معده، حذف وعده‌هاي غذايي، پرخوري، بي‌نظمي و بيخوابي را در افزايش سردرد يادشده موثر دانسته‌اند اما افراد متفاوتند و براي درمان يا كاهش اثرات آن بايد به پزشك مراجعه كنند و از اقدامات خودسرانه برحذر باشند.

بر اساس پژوهش‌هاي صورت گرفته، در جنين موش‌هايي كه با فقر كولين طي دوران بارداري روبه‌رو بوده‌اند، معمولا شيوع گسترده نارسايي‌هاي قلبي و وجود نواقصي در سيستم عصبي و عروق مغز آنها ديده شده است. در برخي تحقيقات مرتبط، افزايش سطح اسيد آمينه‌اي به نام هموسيستئين كه به سبب كمبود كولين در خون مادر رخ مي‌دهد نيز حاكي از تشديد التهابات عروقي در فرزند و همچنين افزايش احتمال بيماري‌هايي چون اسكيزوفرني، آلزايمر و ضايعات مغزي در كودكان بوده است. اثرات غني بودن اين ماده در رژيم غذايي مادران باردار، بر ژن‌هاي كنترل‌كننده كورتيزول كه غلظت آن هورمون استرس را ترشح مي‌كند شگفت‌آور بيان شده؛ به طوري كه در آزمايش بر زنان پاي گذاشته به سه ماهه سوم بارداري، افزايش مصرف كولين با كاهش كورتيزول و در پي آن، تغيير علائم اپي‌ژنتيك و روند مناسب شكل‌گيري رفتار نورون‌ها در نوزادان همراه بوده است.

اين مطالعات نشان داده است كه فقر كولين در رژيم غذايي مادر تا چهار برابر ضايعات لوله عصبي و آسيب به كانال مغزي نخاعي را بالا مي‌برد.

در واقع، اهميت وجود كولين در زنان به حدي است كه تاكيد شده حتي دختران هم بهتر است در سنين رشد و بلوغ مصرف آن را جدي بدانند تا در سنين بزرگسالي از خطر ابتلا به سرطان پستان در امان بمانند. نه فقط دختران، بزرگسالاني اعم از زن و مرد هم كه سطح كولين در آنها كمتر از حد لازم بوده بيانگر افزايش ابتلا به بيماري‌هاي مزمن مثل آرتريت، نارسايي‌هاي كبدي و عضلاني، از بين‌رفتگي‌هاي سلولي و ناتواني در ايمني و همچنين پيري زودرس بوده است.

نتايج به دست آمده از يافته‌هاي جديد تاكيد دارد كه عوارض كمبود كولين در مدت بارداري و حتي دوران شيردهي، نه‌تنها به نقص در يادگيري و كاهش ظرفيت حافظه كودك منجر مي‌شود، بلكه بيشترنوزادان متولد شده طي شرايط كمبود كولين، در مـــراحل آتي رشد خود به ديابت نوع 2، فشار خون بالا، اضطراب و استرس نيز مبتلا شده‌اند.

به‌رغم همه اينها، لازم است به اين نكته توجه كافي شود كه نتايج به دست آمده از تحقيقات فوق هنوز تا تائيد اثرات درازمدت ناشي از مصرف كولين راه درازي دارد و نبايد به سبب مزاياي گفته شده در اين مورد به افراط روي آورد.

كولين را از منابع غذايي گوناگوني چون كلم بروكلي، اسفناج، شير، تخم‌مرغ، جگر گوساله، جوانه گندم، قلوه، موز، ماهي‌هاي سالمون و سفيد، سبوس گندم، عدس و سويا مي‌توان به بدن رساند. نياز روزانه اين ماده در زنان باردار 450 ميلي‌گرم و در زنان غير باردار، اعم از جوانان بيست ساله تا كهنسالان، بين 420 تا 425 ميلي‌گرم است.

نرم‌كننده‌ها يا شامپوهاي حالت‌دهنده با افزودن موادي شيميايي براي كاستن از الكتريسيته ساكن موها، سبب حالت گرفتن و نرم به نظر رسيدن آنها مي‌شود. در استفاده از آنها بايد از رسيدن مواد به پوست سر يا ريشه موها جلوگيري كرد. مقداري از آن بايد به انتهاي ساقه يا بخش بالايي موها ماليده شود و از آنجا كه در اين حالت ضعف در پايداري و كاهش مقاومت، مو را شكننده‌تر و آسيب‌پذيرتر كرده، موهاي نرم شده را بايد با طمأنينه و آرام شانه يا برس كرد.

ژل‌ها و كتيراها نيز هر چند سبب حالت گرفتن موها مي‌شوند، اما براي حفظ سلامت مو بايد حداكثر يك‌بار در هفته و به مقداري بسيار كم استفاده شوند. مو اگرچه سلولي مرده است، اما روكشي از ژل روي آن سبب نرسيدن هوا به اندازه‌اي كافي به پوست و سطح نزديك به ريشه آن مي‌شود و ممكن است در صورت تكرار بيش از حد، مضرات فراوان و همراه با بيماري داشته باشد.

به گفته متخصصان، برخي افراد به سبب اطلاع نادرست و معمولا تحت تأثير تبليغ يا مد خود سبب كاهش عمر و سلامت موهايشان مي‌شوند زيرا نمي‌دانند كه اغلب امور آرايشي از قبيل صاف و فردار كردن، مش، كراتينه كردن، پاشيدن تافت، بابِليس و مانند آن، حتي اعمال تبليغي فريبنده‌اي كه عناوين ظاهرا بهداشتي چون پروتئينه كردن، اكسيژن‌تراپي، هيدروتراپي و... دارند، در واقع نه‌تنها سبب تقويت عملكرد ريشه موها نمي‌شود بلكه مضر است و آسيب بيشتر موها را در پي دارد.

براي جلوگيري از پشيماني، در صورتي كه موهايي خشك و شكننده داريد و ناچاريد از نرم‌كننده‌ها يا حالت‌دهنده‌ها استفاده كنيد، با دقت، احتياط و آگاهي بيشتري به سمتشان برويد.

به گفته برخي متخصصان بيماري‌هاي زنان، قاعدگي‌هاي نامنظم به تأخيراتي گفته مي‌شود كه بيش از 35 روز و دو بار در سال طي دوره‌هاي پريود زنان ديده شود. بنابراين، تأخيرات قاعدگي حتي تا 35 روز جزو ملاك‌هاي نامنظم بودن پريود حساب نمي‌شود.

دلايل گوناگوني سبب بي‌نظمي در قاعدگي مي‌شود و براي رفع آن نيز ابتدا بايد علت مشخص شود. علت بي‌نظمي ممكن است اختلال در كار غدد و به‌هم خوردن توازن هورمون‌هايي چون FSH و LH باشد. اختلال‌هاي عملكرد هيپوتالاموس، هيپوفيز، تيروئيد و مانند آن از راه انجام آزمايش‌هاي پزشكي مشخص مي‌شود و مي‌توان با دارو زمان و مقدار ترشح هورمون‌ها را تا حدود زيادي متوازن كرد. ممكن است اختلال كاركرد تخمدان‌ها سبب ايجاد بي‌نظمي شده باشد؛ اين تشخيص هم با معاينه و بررسي سونوگرافي تائيد يا رد مي‌شود... اما علاوه بر اينها روحيات، فشارهاي رواني و سبك زندگي يا شغل زنان هم در ايجاد اختلال دوره قاعدگي بي‌اثر نيست. استرس، مصرف دارو، تغيير و تعويض نوع دارو، استفاده از قرص‌هاي ضدحاملگي، سندرم و كيست در تخمدان، اعمال تغييرات شديد در تغذيه و رژيم غذايي، شغل‌هاي خاص، رويكرد ناگهاني به انجام ورزش‌هاي سخت و سنگين (غير از امكان وقوع حاملگي) از جمله مهم‌ترين و شايع‌ترين دلايل تأخير يا بي‌نظمي در قاعدگي به شمار مي‌رود.

اگرچه روند آزاد شدن تخمك در تخمدان بسيار پيچيده است و عوامل متعددي در تعيين زمان آزاد شدن تخمك و كامل شدن رشد و جثه فوليكول دخيلند، بهترين توصيه براي رفع نگراني مراجعه به متخصصان براي انجام معاينه‌ها و بررسي‌هاي دقيق‌تر است.