روانشناسی مُدرن

پاسخ تقويت‌كننده به گستاخي خردسالان سبب مي‌شود قبح گستاخي در نظر آنان از بين برود و به خود براي اين بي‌ادبي‌ها مجوز بدهند.

اما برخوردهاي تند و خشن هرگز حلال مشكل نيست.

پرتاب‌كردن اجسام، زدن مادر و پدر و جيغ‌هاي ممتد از جمله نمونه‌هاي ديگر پرخاشگري و گستاخي در خردسالي است.

اما در سنين مدرسه پرخاشگري‌ها و گستاخي كودكان اشكال واضح‌تري به خود مي‌گيرد. در خيابان بوضوح مي‌بينيد كه كودك پدر خود را دعوا و حتي كتك مي‌زند. بر سرش داد مي‌كشد و والدين را مجبور مي‌كند كه به خواسته غيرمعقولش تن دهند.

از همان ابتدا والدين نبايد از كوچك‌ترين رفتار زشت و ناپسند كودك خود بگذرند. برخورد قاطع والدين كودك را نسبت به رفتار خود هشيار مي‌سازد.

وقتي اين رفتار‌ها با درخواستي غيرمنطقي توام باشد بهترين و اصولي‌ترين واكنش والدين مقاومت مطلق و بي‌چون و چرا با اين موضوع است. تاكنون هيچ كودكي از جيغ و داد مريض نشده است.

به كودك خود بگوييد كه اين درخواست تو به دليل اين كه در حال حاضر غيرمنطقي است، عملي نمي‌شود و هر زمان كه خودم صلاح دانستم برايت عملي خواهم كرد.

اگر در منزل هستيد به او بگوييد به اتاقش برود و در حالي كه در اتاق باز است تا اطلاع ثانوي از اتاق بيرون نيايد.

ساعتي كم محلي به او مشكل را حل مي‌كند. مادري را مي‌شناسم كه درآمد روزانه‌اش ده هزار تومان است كه000​3 تومانش را خرج خواسته‌هاي كودكش در مسير مهدكودك تا خانه مي‌كند.

يعني هنوز به خانه نرسيده 30 درصد درآمدش را براي خواسته‌هاي غيرمنطقي فرزندش هزينه كرده است. فقط براي اين كه نمي‌تواند تحمل كند او جلوي ديگران جيغ مي‌كشد و التماس مي‌كند، به او مشت و لگد مي‌زند. نه طاقت اشك‌هاي او را دارد نه تحمل اين كه مردم فكر كنند دارد به بچه ظلم مي‌كند.

بچه‌هاي گستاخ اين‌طور رفتارهاي خود را گسترش مي‌دهند.

سعي كنيد هرگز مقابله به مثل نكنيد و از سر خشونت با او رفتار نكنيد. مقاومت داشته باشيد و منتظر بمانيد.

در واقع بايد بدانيم متخصصان كودك مي‌گويند بچه‌ها همگي از نظر بيولوژيكي ترسو هستند، بنابراين كاملا طبيعي است كه براي مقابله با مشكلات و سختي‌ها به مادر و پدر پناه ببرند و حمايت آنها را بخواهند. اما اگر مادر يا پدر نتوانند به‌درستي به اين نياز پاسخ دهند، مسلما بايد در انتظار كودكي لوس و وابسته هم باشند.

خيلي از مادرها مي‌گويند در اين زمينه كاري از دست‌ آنها ساخته نيست و نمي‌توانند ناراحتي فرزندشان را ببينند. اما آيا واقعا يا بايد فرزندي لوس تربيت كرد يا اين‌كه او را ميان مشكلات تنها گذاشت؟ راه‌حل بهتري وجود ندارد كه هم منطقي‌تر باشد و هم موجب اذيت و آزار كودك نشود؟

روان‌شناسان مي‌گويند مادراني كه آهسته و متناسب با سن و فهم كودك، او را تشويق مي‌كنند با دنياي بيرون آشنا شده و به‌درستي با آن روبه‌رو شود، معمولا در اين مورد مشكل كمتري دارند.

شايد اين موارد ساده و حتي از نظر شما خنده‌دار به نظر برسد؛ اما اگر مي‌خواهيد فرزندتان را لوس تربيت نكنيد، از همين دوران كودكي اجازه دهيد با زندگي و واقعيت‌هاي آن آشنا شود. مثلا وقتي فرزندتان گريان و ناراحت از مدرسه به خانه برمي‌‌گردد و مي‌گويد دوستانش او را تنها گذاشته‌اند، بهتر است به جاي اين‌كه فرداي آن روز با عصبانيت راهي مدرسه شويد و معلم و ناظم و مدير را بازخواست كنيد كه چرا مراقب رفتار ساير دانش‌آموزان نيستند، به حرف‌هاي او گوش دهيد و بگوييد خودش بايد سعي كند علت رفتار آنها را بفهمد. در ضمن لازم نيست زماني كه كودك درباره همكلاسي‌هايش حرف مي‌زند، با او همدردي كنيد؛ همين كه شنونده خوبي باشيد، كافي است. كودك بايد متوجه شود خودش تنها كسي است كه مي‌تواند علت بدرفتاري دوستانش را بفهمد و آن را حل كند.

البته يادتان باشد براي تشويق كودك، فقط از جمله‌ها و عبارات مثبت استفاده كنيد و به هيچ وجه جمله‌هاي منفي را به كار نبريد. علاوه بر اين، تمام تشويق‌ها بايد در زمان و مكان مناسب انجام شود. به اين معني كه نبايد براي كار خوبي كه كودك انجام مي‌دهد، چند روز بعد او را تشويق كنيد.

همچنين لازم است اين نكته را در نظر داشته و بيشتر از اين كه انتظار نتيجه‌اي مثبت و موفق را داشته باشيد، فرزندتان را تشويق كنيد تا كارها را درست و بدون مشكل انجام دهد. يادتان باشد نتيجه چندان مهم نيست و آنچه بايد مدنظر قرار گيرد، تلاش كودك است.

اگر كودك چنين برخوردي را ببيند، اطمينان پيدا مي‌كند كه تشويق كردن شما تنها وابسته به گرفتن نتيجه كامل نيست و ماهيت انجام كار درست و مناسب براي تشويق كودك كفايت مي‌كند.

گاهي اوقات كودكان كارهاي خوبي انجام مي‌دهند كه شما بايد آنها را تشويق كنيد، اما خوب است يادمان باشد اين كارهاي خوب تكرار مي‌شود و با تكرار براي او به شكل عادت درمي‌آيد. در نتيجه زماني كه شما حضور نداريد نيز فرزندتان چنين كارهايي را انجام خواهد داد. مثلا وقتي به مدرسه او مراجعه مي‌كنيد و معلم يا مسئول كتابخانه مدرسه، از نظم و انضباط كودك تعريف مي‌كند و مي‌گويد او به حقوق ديگر دانش‌آموزان احترام مي‌گذارد، مشخص است چنين ويژگي‌هاي مثبتي براي كودك به شكل عادت درآمده است. بنابراين هميشه او را تشويق كنيد و نشان دهيد از اين ‌كه فرزند خوبي داريد، راضي هستيد و به او افتخار مي‌كنيد.