هدف از اين وبلاگ ايجاد انگيزه،صحيح زندگي كردن براي جوانان با اميد ها و آرزوهاي خود مي باشد.
++++++++++++++++++++
هر كجا زندگي باشد،اميد هم هست..
++++++++++++++++++++
ثروتمندی از ذهن شروع می شود..
++++++++++++++++++++
زشت ترين آدم با اخلاق خوبش زيباست..
++++++++++++++++++++
راستش را بگو اول به خودت بعد به دیگران..

گوش های تیز و بُرَنده

غزل بيت

یه پسر تنها

وب علمی و ادبی دبیرستان ولیعصر(عج)زرآباد

مشاوره بااساتيد حوزه علميه

روانشناسی

مطالب روز روانشناسی و مشاوره

لیست تمام پیوند ها

افراد جدی با چه کسانی ازدواج کنند

۱۷ ویژگی آدم‌های تودل‌برو از نگاه برایان تریسی

رازهای مخفی در مورد خانم ها که مردی باید بداند

راه های کنترل فکر

توقعات ۹‌گانه این دختر از خواستگارش منطقی است؟

چه ویژگی‌هایی باعث جذابیت چهره در نگاه دیگران می‌شود؟

۶ عامل ویران کننده روابط زن و شوهر

چرا رابطه جنسی ضروری است؟

چطور میتوانیم دیگران را جذب کنیم?

خصوصیات ظاهری مردان گرم مزاج

روانشناسی مُدرن

خودارضایی دختران، راه های درمان (2)

پنجشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۲ ساعت 1:47 | | نوشته ‌شده به دست روانشناسی مدرن | ( )

9. تقویت اراده

تقویت اراده، از گام های مهم برای غلبه بر انحرافات جنسی و اخلاقی است. اگر نوجوان به تمام فنون درمان خودارضایی و انحرافات جنسی آشنایی داشته باشد، ولی اراده استفاده از آنها و اراده ترک خودارضایی را نداشته باشد، نتیجه ای از این راهکارها حاصل نمی شود؛ لذا تقویت اراده و داشتن تصمیم جدی بر ترک انحرافات اخلاقی، یکی از مسائل مهم در درمان و غلبه بر ناهنجاری است.
از شایع ترین و عمومی ترین حالاتی که نوجوانان مبتلا به خودارضایی در خود می یابند، فقدان یا ضعف اراده است؛ به این معنا که نمی توانند تصمیم جدی بر ترک کاری بگیرند و یا تصمیم می گیرند، ولی نمی توانند تا آخر مقاومت کنند.
روان شناسان و متخصصان مسائل تربیتی، راهکارهایی برای تقویت اراده بیان کرده اند که به چند نمونه از آنها اشاره می شود:

راه های تقویت اراده

الف) تمرکز بخشیدن به فعالیت های گوناگون

یکی از مواردی که در تقویت اراده مؤثر است، تمرکز بخشیدن به فعالیت های گوناگون و پراکنده زندگی است. معمولاً اوقات ما صرف مسائل و اموری می شود که نظام ویژه ای ندارد و بیشتر پراکنده کاری است و آن چنان غرق در کارهای متنوع هستیم که از لذت تمرکز فکر، بهره چندانی نمی بریم؛ لذا باید سعی کنیم در کارهای خود تمرکز داشته باشیم و روی یک کار سرمایه گذاری کنیم و از آن نتیجه بگیریم؛ مثلاً در انتخاب رشته ورزشی سعی کنیم در یک نوع ورزش متمرکز شویم و با موفقیت در آن رشته، انرژی و توان خود را در آن متمرکز سازیم.

ب) به پایان بردن کارهای نیمه تمام

نوجوانان باید سعی کنند هر کاری را که شروع می کنند، به اتمام و نتیجه برسانند و از کارهای نیمه تمام پرهیز کنند. آنها باید سعی کنند قبل از شروع هر کاری درباره آن بیندیشند و تنها چنانچه توانایی انجام آن را در خود می بینند به آن اقدام کنند. اگر کاری نیمه تمام رها شود، باعث می گردد اعتماد به نفس انسان متزلزل شود و کسی که از اعتماد به نفس کافی برخوردار نباشد، نمی تواند اراده جدی و قوی داشته باشد؛ مثلاً اگر نوجوانی مطالعه کتابی را شروع کرد، باید سعی کند آن را به هر طریق ممکن به آخر برساند و یک تجربه موفق به دست آورد.

ج) تلقین به خود

شیوه دیگری که در تقویت روحی نوجوان و استحکام اراده او مؤثر است، تلقین به نفس است. نوجوان باید به خودش این گونه تلقین نماید که اراده این کار را دارم و می توانم از عهده این کار برآیم و باید موفق شوم. او باید سعی کند موفقیت های گذشته را تداعی کرده، با توجه به نقاط مثبت زندگی خود، فکر و اندیشه نماید و به خودش بباوراند که می تواند و این ایده را تکرار کند. والدین و مربیان نیز باید سعی کنند به موفقیت و نکات مثبت نوجوان اشاره کرده، روحیه او را تقویت کنند.
پل کلمنت ژاگو (1) یکی از صاحب نظران « اراده و راه های تقویت آن» می نویسد:
وقتی بخواهیم با عادت زشتی مبارزه کنیم، نخست باید نتایج نامطلوب آن را در نظر مجسم سازیم و بعد از آن منافع و فواید ترک آن عمل زشت را در روح خود تصور کنیم و سپس مواقع مختلفی که گرفتار آن عادت زشت شده ایم، به خاطر آوریم؛ در نتیجه این عمل، هر بار که چنین نمایشی در روح خود می دهیم، بر آن تحریک یا وسوسه (عادت زشت) چیرگی یافته، لذت ترک آن را در خود احساس می کنیم. اگر تلقین به نفس را بلافاصله قبل از خواب اجرا کنیم، مؤثرتر از مواقع دیگر خواهد بود. (2)
بنابر این، باید مرتب به خودمان تلقین کنیم که می توانیم و عرضه این کار را داریم و از چیزی هم واهمه و هراسی نداریم.

د) تشویق نوجوانان به سحرخیزی و انجام وظایف دینی

اگر نوجوان خود ر ا عادت دهیم هر روز صبح و قبل از طلوع آفتاب از خواب بیدار شود و پس از ادای نماز صبح، با خدا مقداری دعا و مناجات کند و سعی نماید آیاتی از قرآن کریم را تلاوت کند، در اراده و تقویت آن مؤثر بوده، این لذت مناجات صبحگاهی باعث تحریک و تشویق او به سحرخیزی و استحکام اراده او می شود.

ه‍) عدم مقایسه نوجوان با دیگران

مقیاس قرار دادن آنانی که به جاه و مقامی رسیده اند و مقایسه کردن فرزندان با آنان، عمل شایسته ای نیست؛ زیرا شرایط رشد و شرایط خانوادگی و محیطی افراد متفاوت است و هر کس شرایطی خاص خود را دارد؛ لذا نباید نوجوان را با دیگران مقایسه کرد، بلکه باید بیشتر به توانایی و نقاط مثبت او توجه نمود؛ زیرا مقایسه او با دیگران باعث می شود به موفقیت های ظاهری آنان توجه کرده، خود را فردی نالایق و ناموفق تصور کند که این تصور، باعث ضعف اراده و کاهش حرمت او می شود.

و) توصیه به تجربه اندوزی از شکست ها

یکی از رموز کامیابی و تقویت اراده، نهراسیدن از شکست هاست؛ چه اینکه باید از شکست های تلخ، میوه شیرین بچینیم؛ زیرا شکس در زندگی هر کس، آینه تمام نمای نواقص و اشتباهات اوست. باید پس از هر شکستی، نقص را دریافت و در رفع آن کوشید و توجه داشت که مردان بزرگ تاریخ، همواره از شکست ها به عنوان پل پیروزی خود سود جسته اند. ناپلئون بناپارت می گوید: « آن قدر شکست خوردم تا راه شکست دادن را یاد گرفتم». (3)

ز) تشویق به مبارزه با خواسته های نفسانی

مبارزه با خواسته های نفسانی و نه گفتن به آنها، در تقویت اراده مؤثر است. مبارزه با خواسته های شهوانی باعث قوت و استحکام قوای عقلانی انسان می شود.
پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرمایند: الشدید من غلبه نفس؛ (4) « کسی قوی و بااراده کسی است که بر هوای نفس خود چیره شود».
ویلیام جیمز (5) روان شناس معروف و فیلسوف اندیشمند، در این باره می گوید: « یک نه گفتن به یک عادت بد، موجب می شود شخص برای مدتی تجدید قوا کند و بدین وسیله ضعف اراده خود را به تدریج برطرف سازد». (6)

10) تقویت ایمان مذهبی نوجوانان

بدیهی است یکی از راهکارهای مقابله با انحرافات جنسی و اخلاقی، پناه بردن به خیمه امن خداوند است و مقید بودن به دستورهای دینی و مسائل شرعی است، و روشن است که دستورهای خداوند به گونه ای ترسیم شده که سعادت دنیوی و اخروی انسان ها را تأمین کند و اگر انسان ها به دستورهای شرع مقدس گردن نهند و بدان ها عمل کنند، هیچ گاه به تباهی و فساد مبتلا نمی شوند. برای اینکه بحث حاضر از کلی گویی تهی باشد و والدین و مربیان بتوانند با مصادیق عینی مسائل معنوی و دستورهای دینی آشنا شوند و به فواید هر کدام پی ببرند، در ادامه به ذکر نمونه هایی از مصادیق بارز دستورهای دینی که در آرامش و صلاح انسان تأثیرگذار است، اشاره می کنیم.

الف) نماز

آن گاه که انسان دست از مادیات می شوید و با لباسی پاکیزه از نجاست ظاهری و غصب (فراهم شده از حلال) به پیشگاه خدا روی می آورد و در نماز خود از خداوند رحمان و رحیم یاد می کند و از او یاری می خواهد که به راه راست هدایتش کند و وی را همراه با ستمگران و گمراهان، مغضوب درگاهش قرار ندهد (سوره حمد) و این برنامه در پنج وقت شبانه روز و در هر نماز تکرار می کند و در فضای معنوی مملو از یاد خدا و توجه به دستورهای او و دوری از گناه و نافرمانی خدا قرار می گیرد، این حالت معنوی و توجه، غفلت را از او دور ساخته، از گناه و معصیت پروردگار باز می دارد و نمی گذارد انسان به انحرافات مبتلا گردد. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ؛ (7) « نماز را به پا دار که نماز، انسان را از پستی و پلیدی باز می دارد».
محمد بن سنان از حضرت رضا (ع) روایت می کند که حضرت در پاسخ پرسش های او درباره نماز نوشتند: « علت و فلسفه نماز آن است که نماز اقرار به ربوبیت خداوند بزرگ، نفی شریک برای او و ... است؛ علاوه بر این، نماز در پنج وقت موجب مداومت یاد خدا و یاد قیامت می شود و این ذکر مداوم و قیام در پیشگاه حضرت حق، انسان را از آلودگی به گناهان حفظ می کند و از فساد و انحراف باز می دارد». (8)
البته نماز وقتی این ویژگی را خواهد داشت که انسان آن را با آداب و شرایط خاص خودش به جای آورد و نماز را کامل و درست انجام دهد و گوش به فرمان نماز باشد و با حال معنوی و معرفت ویژه، این عبادت سترگ را انجام دهد. حضرت علی (ع) در روایتی می فرمایند: الصلوه حصن من سطوات الشیطان؛ (9) « نماز قلعه و دژی است که انسان را از گناه و حملات شیطان باز می دارد».

ب) دعا

دعا همچون باران بهاری است که سرزمین دل ها را سیراب می کند و آرامش را بر شاخسار روح و جان آدمی ظاهر می سازد. انسان در دعا، با خدای خود مناجات می کند و از مشکلاتی که زندگانی او را نگران کرده، به وی پناه می برد. بی تردید، با بازگو کردن مشکلات، آرامش روانی به انسان دست می دهد و انسان از تشویش خاطر رهایی می یابد و به نورانیت درون و اطمینان خاطر نایل می شود. (10) همگی اینها، انسان را از گناه و ناهنجاری مصوم ساخته، اجازه نمی دهد نوجوان به تخریب این حالت معنوی و عرفانی دست بزند.
هیچ انسانی نیست که در زندگی گرفتاری و مشکلات نداشته باشد. بلاهای روحی و اخلاقی، اکثر انسان ها را تهدید می کند. ارتباط با خدا و دعا به درگاه الهی و مأنوس شدن با دعای کمیل، ندبه، توسل، آل یاسین و مانند آن، دردها را زایل می کند و انسان را از انحراف مصون می دارد. امام صادق (ع) می فرمایند: « دعا کن که شفای همه دردها در دعاست». (11)
یکی از فیلسوفان روان شناس، دعا را برای معالجه بیماران، راهی مفید دانسته، می گوید: « دعا برای معالجات روحی بسیار مؤثر بوده، در نتیجه، صحت بدنی و جسمی را در پی خواهد داشت». (12)
برای ایجاد آرامش و رفع انحرافات اخلاقی در زندگی، باید دعا کنیم و به خداوند پناه ببریم، چه اینکه دعا مستجاب شود یا نشود، در روح انسان آرامش می آفریند و کوه های غم و نگرانی را ذوب می کند. انسانی که با یاد و ذکر خدا مأنوس شده باشد، دست به انحراف اخلاقی و جنسی نمی زند و یاد خدا درد او را درمان می کند. حضرت علی (ع) می فرمایند: « گرفتاری های پی در پی و دردها را به وسیله دعا و ارتباط با خدا درمان کنید». (13)
دعا و نیایش با پروردگار و جان جانان، نوجوان و جوان را آن چنان رشد می دهد که بتوانند در مقابل تمام انحرافات و پلیدی های جامعه مقاومت کنند. دعا چنان آنها را در صلح و سلامتی قرار می دهد که شعشعه پرتو این صلح و ثبات بر چهره آنها نمودار می شود و هرجا بروند، این نور با آنهاست و در همه جا آنها را از گناه و نافرمانی مصون می دارد.

ج) انس با قرآن

یکی دیگر از آموزه هایی که در درمان انحراف اخلاقی، حائز اهمیت است، تلاوت قرآن و تدبر در آیات نورانی آن است. قرآن کریم، این کلام وحیانی، دل ها را به نور و هدایت راهبری می کند و شخصی که با قرآن مأنوس باشد به طرف فساد و تباهی نمی رود؛ چون با زلال چشمه سار معرفت الهی و نوای دل نشین کلام حضرت حق خو گرفته است و این معرفت و هم نشینی با قرآن، او را به سوی سعادت و سلامتی رهنمون می شود.
حضرت علی (ع) در نهج البلاغه، خطبه 110 می فرمایند: « قرآن بیاموزید؛ زیرا قرآن بهترین گفتار و بهترین حدیث است، و در آیات قرآن تدبر کنید؛ چون بهار دل هاست، بهترین گفتار و بهترین حدیث است، و از نور قرآن شفا بگیرید؛ چون قرآن شفای تمام دردهای سینه است».
اگر به قرآن عمل شود و به حلال و حرام آن دقت گردد، انسان را به شاه راه سعادت و سلامتی رهنمون می کند و با ارائه برنامه سالم زندگی، او را از گمراهی و انحراف باز می دارد. قرآن کریم برای هدایت و دعوت مردم به یگانه پرستی و آموزش ارزش های انسانی و ارشاد انسان ها به طرف رفتارهای بهنجار و سالم در جامعه، نازل شده است؛ لذا کسانی که به قرآن عمل کنند و به آن ایمان داشته باشند، در هدایت و رحمت الهی قرار می گیرند و از ناملایمات مصون می مانند. قرآن کریم می فرماید: وَهُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ؛ (14) « قرآن، هدایت و رحمت است برای کسانی که به آن ایمان دارند».
یکی از اندیشمندان مسلمان می گوید: « بدون شک در قرآن نیروی معنوی عظیمی وجود دارد که در نفس انسان تأثیری شگرف بر جای می گذارد، و این نیرو باعث بیداری وجدان و بالندگی شعور و صیقل روح انسان می شود و ادراک انسان را بیدار کرده، بصیرتش را جلا می بخشد؛ به همین دلیل است که افراد مأنوس با قرآن، ناگهان به انسانی تبدیل می شوند که گویا تازه متولد شده اند». (15)
پس ما که خواهان آرامش و سکون هستیم، ما که خواهان پایان دادن به انحرافات فرزندان خود هستیم و می خواهیم نوجوان و جوان بالنده و نورانی داشته باشیم، باید سعی کنیم هر چه بیشتر فرزندانمان را به محضر قرآن ببریم و جان و دل آنها را با داروی شفابخش قرآن مداوا کنیم.

11. فراهم کردن زمینه ازدواج

والدین گرامی باید سعی نمایند زمینه ازدواج دختران خود را مهیا کنند و با سخت گیری های بی مورد و به بهانه کار و تحصیل، ازدواج را به تأخیر نیندازند؛ زیرا ازدواج بهترین مهار کننده تمایلات جنسی است.
مربیان گرامی نیز باید دختران را به انتخاب همسر و رضایت به ازدواج، تشویق کنند و ذهنیت های غلط را که برخی از دختران به آن مبتلا هستند، از ذهن آنان خارج کنند.
در پایان فصل، نکات کلیدی و قابل توجه را به طور فشرده بیان نموده، توصیه می کنیم راهکارهای بیان شده برای پیشگیری و درمان انحراف جنسی، زمانی مفید خواهند بود که اراده استوار و راسخی همراه آنها باشد.
1. سعی شود فرزندان همیشه پیش از خواب، مثانه خود را تخلیه کرده، شب ها غذایی سبک میل کنند؛
2. هرگز شکم خود را بیش از حد معمول پر نکرده، تا حدی که چند لقمه دیگر مانده تا سیر شوند، دست از غذا بکشند؛
3. از پوشیدن لباس های تنگ و چسبان (به خصوص لباس زیر تنگ) اجتناب ورزند؛
4. هرگز فکر گناه به ذهن خود راه ندهند و از تصور و تخیل امور جنسی و شهوانی سخت پرهیز نمایند؛
5. از خواندن کتاب های محرک، شنیدن موسیقی های مبتذل و نگاه کردن به تصاویر شهوت آفرین دوری کنند؛
6. از خوردن مواد غذایی محرک مانند خرما، پیاز، تخم مرغ و غذاهای چرب اجتناب کنند و یا به حداقل اکتفا نمایند؛
7. از نگاه کردن و دست ورزی به اندام جنسی خود پرهیز کنند؛
8. هرگز به رو نخوابند؛
9. هیچ گاه تنها در یک مکان نمانند تا فرصت و زمینه گناه از بین برود؛
10. برای تخلیه انرژی زاید بدن، به طور منظم و زیاد ورزش کنند؛
11. هیچ گاه بیکار نباشند و همیشه برای مشغول ساختن خود، به فعالیتی مطلوب و مثبت بپردازند؛
12. روزه مستحبی بگیرند و اگر قادر هستند، روزه تربیتی بگیرند؛ یعنی به کمترین مقدار غذا و کم حجم ترین نوع غذاها اکتفا کرده، وعده غذایی خود را کم کنند؛
13. هرگز به نامحرم نگاه نکنند؛ حتی اگر مجبور باشند با آنها ارتباط کلامی برقرار کنند؛
14. با جنس مخالف رفتار متکبرانه داشته باشند. هرگز با روی باز و نرمی با آنها برخورد نکنند؛
15. هرگاه افکار جنسی به ذهن آنها وارد شد، خود را تنبیه کنند؛ مثلاً با بستن یک کش به مچ دست خود و کشیدن و رها کردن آن، به خود هشدار دهند؛
16. به بدی گناه و عواقب آن بیندیشند و تا زمانی که به گناه آلوده نشده اند، بیشتر در فکر زیان های آن، خطرها، آبروریزی و فرجام اخروی آن باشند؛
17. هرگز از رحمت خدا مأیوس نباشند؛
18.به محض لغزش، فوراً توبه کرده، سعی کنند عمل خود را دیگر تکرار نکنند؛
19. زیاد قرآن بخوانند و در معانی آیات آن تفکر کنند؛
20. در مجالس مذهبی، دعا و توسل و موعظه زیاد شرکت کنند؛
21. از کتبی که جنبه موعظه و بیدارگری قلبی دارند، بهره بگیرند و مقید باشند که در روز، چند ساعت به مطالعه این گونه کتب بپردازند؛ برای مثال مجموعه کتاب های شهید دستغیب توصیه می شود؛ به خصوص کتاب گناهان کبیره، قلب قرآن، ایمان، قلب سلیم و معاد؛
22. اوقات فراغت خود را با مطالعه، ورزش، زیارت، عبادت و عیادت از نزدیکان و ... پر کنند؛
23. به معاد و قیامت فکر کنند؛
24. ذکر لاحو و لا قوه الا بالله را زیاد بر زبان جاری سازند؛
25. عبادت های خود، مانند نماز و روزه را صحیح و دقیق و در اول وقت انجام دهند و در انجام هر چه کامل تر و بهتر نماز خود بکوشند؛ (16)
26. از محیط های آلوده، سخت دوری کنند و بیشتر وقت خود را در کتابخانه بگذرانند و بی علت در خیابان های آلوده پرسه نزنند؛
27. اراده خود را تقویت کنند.

پی‌نوشت‌ها:

1. Paul- Celement Jagot.
2. پل ژاگو، قدرت اراده، ترجمه کاظم عمادی، ص 80-81 .
3. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ص 362 .
4. محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 11، باب 1، ص 123، ح 5 .
5. William James.
6. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه بوستان ولایت، ص 255 .
7. عنکبوت (29)، 45 .
8. محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 3، باب 1، ص 4، ح 7 .
9. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج7، ص 166 .
10. علی احمد پناهی، مجله معرفت، سال 1382، ش 75، ص 19 .
11. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج3، ص 284 .
12. ویلیام جیمز، دین و روان، ترجمه مهدی قائنی، ص 154 .
13. محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج2، ص 40 .
14. یوسف (12)، 111 .
15. محمد عثمان نجاتی، قرآن و روان شناسی، ص 122 .
16. در این مورد می توانید از کتاب آرامش در پرتو نیایش، نوشته علی احمد پناهی استفاده کنید.

http://omidl.persiangig.com/copy-right.gif

منبع:پناهی، علی احمد، داوود، حسینی؛ (1389)، با دخترم (ویژه والدین و مربیان دختران نوجوان)، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، (1389).

نویسندگان: علی احمد پناهی، داوود حسینی

:: موضوعات مرتبط: زنان
:: برچسب‌ها: خودارضایی دختران, راه های درمان, 2

خودارضایی دختران، راه های درمان (1)

پنجشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۲ ساعت 1:45 | | نوشته ‌شده به دست روانشناسی مدرن | ( )

راه های درمان خودارضایی

هر بیماری بدنی و هر اختلال روانی، به درمان و مداوا نیاز دارد و با توجه به اهمیت و درجه شدت و ضعف آنها، باید نوع درمان نیز مشخص شود. بنابراین، برای درمان انحرافات جنسی و به ویژه خودارضایی، باید چاره ای نمود و راهکاری برای مداوای آن پیدا کرد.
نخستین گام و ضروری ترین اندیشه برای درمان این عادت شوم، اعتقاد و ایمان به قابل درمان بودن آن و دوری از یأس و ناامیدی است؛ اما رسیدن به نتیجه مطلوب و ایجاد هرگونه تغییر در رفتار، نیازمند گذشت زمان، انتخاب راه صحیح، صبر و حوصله، دقت و درایت و به کارگیری دستورهای درمانگر و مشاور است؛ از این رو ترک عادت نامطلوب و نابهنجار در زمان کوتاه و بدون راهنمای کارآزموده و دل سوز، امکان ندارد. از همه اینها مهم تر، اراده و خواست فرد و کسی که به این مشکل مبتلاست، نقش کلیدی و محوری را ایفا می کند. درمان و چاره جویی باید منطبق بر خواست و تصمیم جدی نوجوان و والدین باشد؛ زیرا تا آنها نخواهند، با قاطعیت می توان گفت درمانگری و مشاوره هیچ سودی ندارد. بنابراین، بیمار اگر بخواهد، می تواند بر بیماری و انحراف اخلاقی خود غلبه کند. جمله معروف « خواستن، توانستن است»، عین حقیقت است. اراده همچون نهالی است که باید آن را پرورش داد تا به مرحله شکوفایی و ثمردهی برسد. به عبارت دیگر اراده، تقویت شدنی و پرورش یافتنی است و راه پرورش و تقویت آن، این است که برخلاف میل خود، اندک اندک به مقابله با این عادت شوم برخیزد تا پس از مدتی، لذت توانستن را بچشد.
نکته حانز اهمیت دیگر آنکه علاوه بر قدرت اراده و کمک مشاور و راهنما، نیروی درونی فطرت نیز کمک کار انسان است؛ زیرا انحراف اخلاقی با فطرت سازگار نیست؛ به دیگر سخن، فطرت همچون سدی جلوی انحراف و طغیان را می گیرد و به این دلیل است که نوجوان مبتلا به خودارضایی، در عمق وجودش پشیمان و نادم است و راهی به سوی پاکی و رهایی می جوید، و این همان نیروی درونی فطرت است.
برای درمان و احیاناً برای کاهش خودارضایی، راهکارهایی از سوی متخصصان علوم تربیتی و روان شناسی ارائه شده است که بعضی از این راهکارها از پشتیبانی کلام امام معصوم (ع) نیز برخوردار است. در این مجال به برخی از این راهکارها اشاره می شود.

1. تنها نگذاشتن نوجوان

نباید اجازه داد نوجوانان در مکان های خلوت و تنها بمانند؛ چون تنهایی خود، عامل مهمی برای تحریک خودارضایی و زمینه ساز ارتکاب این عمل است. نوجوانان مبتلا به انحرافات اخلاقی، معمولاً از بعد ارتباطی و عاطفی آسیب دیده اند و روابط آنها با اطرافیان و دیگران به حداقل رسیده است؛ همه اینها باعث شده نوجوان به تنهایی و انزوا روی آورد، و تنهایی خودش از عوامل و زمینه های انحراف جنسی است؛ لذا باید تلاش شود ارتباط عاطفی و اجتماعی آنها با خانواده و دوستان مناسب، تقویت شود؛ همچنین سعی شود در جمع صمیمی خانواده بیشتر حضور پیدا کنند و حتی در کنار افراد خانواده و در اتاق آنان به استراحت بپردازند؛ جلسات گروهی و تفریحات گروهی بیشتری داشته باشند، به دیگران محبت کنند و آنان را به خودشان جذب کنند و در رفت و آمدهای خانوادگی بیشتر حضور داشته باشند.
در میان دستورهای اخلاقی اسلام، به صله رحم و ارتباط با خویشاوندان سفارش بسیاری شده است. صله رحم علاوه بر آنکه باعث زیادی عمر و برکت زندگی و مانند آن است، باعث آرامش روحی و رفع نگرانی و اضطراب شده، انسان را به آرامش و سکون می رساند. فردی که از آرامش روحی و روانی کافی برخورد باشد، به انحراف جنسی روی نمی آورد؛ زیرا یکی از عوامل انحراف جنسی، اضطراب و تشویش است.
امام صادق (ع) می فرمایند: تباروا و تواصلوا ... و تعطون العافیه فی جمیع امورکم؛ (1) « محبت و نیکی کنید و صله رحم نمایید؛ این کارها باعث سلامتی و آسایش در تمام امور زندگی می شوند».
حضرت در روایتی دیگر، ارتباط خویشاوندی را سبب آرامش و تسکین خاطر افراد معرفی کرده، چنین می فرمایند: ایما رجل غضب علی ذی رحمه فلیقم الیه، ولیدن منه و لیمسه فان الرحم اذا مست الرحم سکنت؛ (2) « هرگاه کسی از فامیل خود عصبانی شد و بر او غضب کرد، باید به سوی او روانه شود و با او ملاقات کند. به درستی که دو رحم و دو فامیل، در ملاقات یکدیگر به آرامش و سکون می رسند».
اسلام برای مقابله با تنیدگی و افزایش سطح سازش یافتگی فرد، علاوه بر بهره جستن از روش های شناختی مانند ایمان به خدا و اعتقاد به مقدرات الهی و نیز روش های معنوی مانند دعا و توسل به ائمه (ع) از روش های رفتاری و اجتماعی و ارتباطی، مانند تشویق به داشتن ارتباط با خانواده و خویشاوندان، برای کاهش تنیدگی فرد بهره می گیرد؛ زیرا کسی که از حمایت خانوادگی و اجتماعی برخوردار نباشد، خود را از نظر روانی بدون پشتوانه می بیند و احساس تنهایی می کند و خود را فردی بی ارزش تلقی می کند؛ لذا گرایش او به انحراف بیشتر شده، با این کارها خودش را مشغول می سازد.
در بررسی های انجام شده درباره دختران فراری، این نتیجه به دست آمده است: از هر ده دختر فراری، دست کم هشت نفر از آنان، فرزندان طلاق یا اعتیاد والدین هستند (3) و این امر نشان دهنده این مطلب است که در خانواده های نابسامان و آشفته و در خانواده هایی که به سبب مشکلات ویژه، آرامش و امنیت روانی وجود ندارد و افراد خانواده با همدیگر روابط صمیمی ندارند، بزهکاری اخلاقی مخصوصاً انحرافات جنسی بیشتر بوده، نوجوانان به دلیل نبود روابط عاطفی سالم، گرفتار مسائل ضداخلاقی می شوند. بنابراین، صله رحم و پیوندهای خانوادگی، می تواند با احساس تنهایی که یکی از نشانگان افراد ناایمن است، به مقابله برخیزد و آنان را در آرامش و سکون وارد کند، و از طریق ارضای نیازهای عاطفی، آنان را در شرایطی بهنجار وارد سازد.

2. تعدیل انرژی نوجوانان با روزه

یکی از شیوه های درمان خودارضایی، تغییر جهت دادن انرژی روانی و جسمانی نوجوان و تخفیف این انرژی است. در این شیوه، یکی از مهم ترین و مؤثرترین راهکارها، روزه داری است که این روش و راهکار، باعث تخفیف انرژی روانی و جنسی نوجوان می گردد و او را از انحراف جنسی و خصوصاً خودارضایی مصون می دارد. در مباحث قبلی توضیح داده شد که یکی از علل عمده خودارضایی، انرژی فراوان نوجوان است و باید این انرژی تصعید (والایش) (4) شود. روزه داری نقش بسیاری در این امر دارد؛ زیرا روزه علاوه بر اینکه نیروی روانی و انرژی جنسی نوجوان را به طرف معنویت و ارزش های والا جهت می دهد، باعث می شود کالری ذخیره شده در بدن و انرژی حاصل از مواد غذایی در بدن کاهش یابد، و این کار به سهم خود در کاهش میل جنسی مؤثر است.
گاه که انسان از نظر جسمی پرتوان شود و از نظر تغذیه، به اندازه کافی و یا بیشتر اشباع گردد، مواد زیادی برای سوخت و ساز بدن تولید می شود؛ قسمتی از این مواد و انرژی هم به مصرف غریزه جنسی می رسد. زیاد شدن مواد غذایی در بدن، زمینه تشدید میل جنسی را در انسان فراهم می کند و روزه می تواند نقش زیادی در کاهش انرژی و نیروی جنسی در بدن ایفا کند و نوجوان را از خودارضایی باز دارد.
درباره نقش روزه در کاستن فشار شهوت به خصوص شهوت جنسی، روایات متعددی از ائمه معصومان (ع) وارد شده است که در این بحث، به برخی از آنها اشاره می شود.
1. روزی شخصی نزد پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد(ص) آمد و گفت: ای رسول خدا، من وضع مالی خوبی ندارم و نمی توانم ازدواج کنم، برای کنترل شهوت چه کار کنم؟
حضرت محمد (ص) فرمودند: برای کنترل شهوت جنسی خود دو کار کن: یکی اینکه موی بدن خود را زیاد کن و آنها را نتراش و دیگر اینکه زیاد روزه بگیر. آن شخص رفت و فرمایش پیامبر(ص) را عمل نمود و در نتیجه شهوتش تعدیل شد. (5)
2. پیامبر گرامی اسلام(ص) روزی خطاب به جوانان فرمودند: ای جوانان! به شما توصیه می کنم ازدواج کنید و همسری برای خود انتخاب نمایید و اگر توانایی ازدواج و شرایط آن را ندارید، لازم است روزه بگیرید، و شما را به روزه زیاد توصیه می کنم؛ زیرا روزه توان جنسی را تعدیل و کنترل می کند. (6)
از این روایات و روایات دیگر استفاده می شود در صورت امکان، باید غریزه جنسی را مانند سایر غرایز از راه حلال و شرعی ارضا نمود و در صورتی که چنین امکانی وجود نداشت، باید به وسیله روز و کارهای دیگر به تعدیل و کنترل آن پرداخت. نوجوان و جوانی که زمینه ارضای شهوت او وجود ندارد، باید به وسیله روزه بر شهوات خود غلبه کند و در دام انحراف خودارضایی نیفتد؛ البته باید در کنار روزه گرفتن، چشم خود را نیز کنترل کند؛ همچنین به صداهای تحریک کننده گوش ندهد؛ زیرا اگر چه روزه داری به مقدار زیادی در کنترل شهوت مؤثر است، ولی اگر سایر عوامل تحریک کننده کنترل نشود، مشکل همچنان باقی خواهد ماند.

3. استحمام با آب سرد

همان گونه که اتاق خواب گرم و بستر گرم می تواند در تحریکات جنسی مؤثر باشد، استفاده از آب سرد مخصوصاً زیر دوش آب سرد رفتن و شست و شوی اعضای تناسلی با آن، در جلوگیری از تحریکات جنسی و کاهش آن نقش چشمگیری دارد؛ البته باید توجه داشت این روش برای همه افراد توصیه نمی شود؛ زیرا آب سرد برای برخی افراد ضرر جسمانی دارد و این افراد نمی توانند با آب سرد حمام کنند؛ لذا در استفاده از این روش باید دقت کافی نمود.
بعضی از پزشکان و روان شناسان برای تعدیل شهوت، به استفاده از آب سرد و مخصوصاً حمام کردن با آب سرد و یا شنا کردن در آب سرد توصیه نموده اند. سیلوانس استال که یکی از پزشکان صاحب نظر در این مسائل است، می گوید:
اگر به واسطه تخیل جنسی یا محرکات دیگر، خون بسیار به اعضای تناسلی جریان پیدا کند و باعث تحریکات شهوانی و جنسی گردد، نباید نگران شد و به دکتر مراجعه نمود، بلکه راه درمان آن این است که برنامه زندگی خود را دگرگون کنید و کاری کنید تا خون در اعضای مختلف بدن جریان پیدا کند و در یک جا متمرکز نشود؛ و کاری کنید تا همه دستگاه های بدن بتوانند تعادل طبیعی خویش را داشته باشند؛ برای این منظور می توانید اعضای تناسلی و جنسی خود را در هر روز چند بار با آب سرد شست و شو داده، از این طریق قوه خیال و فکر خود را از توجه به شهوات باز گردانید و باعث آرامش اعضای بدن خود شوید. (7)

4. استفاده از کش شوک (شرطی سازی بیزاری آور)

یکی از روش های درمانی در روان شناسی، روش بیزاری آور است. این روش معمولاً برای درمان سیگار کشیدن، اعتیاد به مواد مخدر، پرخوری، انحرافات جنسی و اختلالات جنسی به کار می رود. در این روش با استفاده از مجاورت یک محرک بیزارکننده و دردآور با رفتار مطلوب و مورد ابتلا، به درمانگری پرداخته می شود؛ مثلاً اگر فردی به سیگار کشیدن مبتلا باشد و این کار مورد علاقه او باشد، روان شناس سعی می کند موادی که تهوع آور و آزار دهنده است، به سیگار داخل کند؛ به طوری که شخص مبتلا، بعد از کشیدن سیگار به حالت تهوع بیفتد و آرام آرام نسبت به سیگار انزجار و تنفر پیدا کرده، آن را ترک کند. در درمان خودارضایی هم توصیه می شود از کش شوک استفاده گردد. روش کار در کش شوک به این صورت است که نوجوان مبتلا به خودارضایی باید کش را به مچ یا بازوی خود ببندد و در مواقعی که تحریکات جنسی و میل به خودارضایی در او ایجاد می شود، کش را چندین بار بکشد و رها کند؛ به طوری که در بازو و مچ او درد شدید ایجاد شود. این کار باعث می شود فکر او از خودارضایی منحرف شده، تحریکات جنسی هم به خاموشی بگراید. اگر نوجوان این روش را مرتب انجام دهد، حالت انزجار و بیزاری نسبت به خودارضایی پیدا می کند؛ البته به شرطی که روش را جدی و خوب انجام دهد.

5. کوتاه کردن مدت حمام

قرار گرفتن در هوای گرم و مرطوب، یکی از عوامل تحریکات جنسی است؛ مخصوصاً اگر بدن انسان لخت و برهنه باشد و از طرف دیگر مالش دادن آلت تناسلی و نگاه کردن به آن و بازی کردن با آن هم می تواند در تحریکات جنسی و میل به خودارضایی نقش داشته باشد؛ لذا توصیه شده در موقع حمام رفتن به نکاتی که در پی می آید، کاملاً توجه شود:
1. سعی شود مدت حمام کردن کوتاه شود و نوجوان زمان زیادی در حمام نماند؛
2. به آلت تناسلی خود در آینه و یا به طور مستقیم توجه نکند؛
3. از بازی کردن با آلت تناسلی خود و مالیدن آن اجتناب نماید؛
4. برای نظافت موهای زاید بدن خود، از داروهای نظافت بهداشتی مثل داروی حمام (واجبی) استفاده کند و از تیغ استفاده نکند؛
5. در حمام هیچ گاه کاملاً عریان نشود، بلکه از شورت یا لنگ استفاده شود؛
6. حتی الامکان موهای زاید بدن خود را با فاصله بیشتری بزند؛ یعنی سعی کند موی بدن خود را بیشتر نگه دارد. در این زمینه، در دستورهای دینی هم سفارش هایی شده است؛ از جمله اینکه شخصی خدمت پیامبر گرامی اسلام (ص) آمد و درباره روش کنترل شهوت از او سؤال نمود. حضرت در جوابش فرمودند: « اگر می توانی ازدواج کن و الا برای کم شدن شهوت سعی کن روزه زیاد بگیری و موی زاید بدن خود را زیاد کن و آن را نتراش ». (8)
در روایتی نیز حضرت علی (ع) فرمودند: ما أکثر شعر رجل قط إلا قلت شهوته؛ (9) « موی بدن هیچ مردی زیاد نشد مگر اینکه شهوتش کم شد؛ یعنی موی زیاد، باعث کاهش شهوت جنسی است».
نکته ای که درباره کوتاه نکردن موی زاید بدن باید مورد توجه جدی قرار گیرد، این است که آنچه در روایات در خصوص کوتاه نکردن موی زاید آمده، نباید نوجوان و جوان را از نظافت آن غافل کند؛ زیرا عدم پاکیزگی محل موها (مخصوصاً اطراف عورت) باعث خارش و خاراندن آن، خود زمینه ای برای خودارضایی است.

6. توجه دادن نوجوان به مرگ و قیامت

از جمله عوامل مهمی که نقش زیادی در کنترل غریزه جنسی دارد، یاد مرگ و قیامت است. برای انسانی که معتقد به جهان آخرت و قیامت است و اعتقاد دارد روزی باید در پای میزان دادگاه الهی قرار بگیرد و جواب گوی اعمال و کردار خود باشد، و نوجوانی که می داند هر کاری در این جهان، در آخرت نتیجه ای در پی دارد و به کارهای خلاف و یا خوب انسان به دقت رسیدگی می شود و توجه دارد دنیا محل بندگی و کسب مال است و نه آلودگی به شهوات و گناه، هرگز به خودش اجازه نمی دهد نافرمانی و معصیت کند. او همیشه خودش را در محضر الهی احساس می کند و با تقویت ایمان، وسوسه های شیطان را سرکوب می کند.
عملکرد هر انسانی ناشی از جهان بینی و طرز اندیشه و تفکر اوست و اندیشه های انسانی، پشتوانه اعمال و رفتار او می باشد؛ لذا کسی که ایمان و یقین دارد که مثلاً سم کشنده است، هرگز سراغ آن نمی رود. اگر نوجوان وقتی در موقعیت گناه و انحراف جنسی قرار می گیرد، هنگامه جان کندن و مرگ خود را به خاطر آورد و عذاب سخت الهی را که برای مجرمان در نظر گرفته شده است، به خاطر آورد، جرئت نمی کند نافرمانی کرده، به گناه و شهوت رانی آلوده شود؛ چون می داند عذاب الهی بسیار سخت و جان کاه است و خودارضایی هم یکی از گناهانی است که انجام دهنده آن، مورد غضب و لعن خدا و رسول خداست.
پس، یکی از راهکارهای غلبه بر شهوات و تحریکات جنسی حرام، یاد مرگ و قیامت است. در این زمینه سخنان ارزشمندی از معصومان (ع) وارد شده است.
حضرت علی (ع) در این باره می فرمایند: أما و الله إنی لیمنعنی من اللعب ذکر الموت؛ (10) « به خدا قسم! یاد مرگ مرا از کارهای بیهوده و لعب باز می دارد».
ایشان در روایتی دیگر فرمودند: أکثروا ذکر الموت فإه هادم اللذات؛ (11) « مرگ و قیامت را بسیار یاد کنید، به درستی که یاد آنها بازدارنده شهوات است». ایشان در قسمت دیگر این روایت فرمودند: « ... وقتی نفس شما خواست شما را با تکیه بر شهوات و مسائل جنسی به تباهی بکشاند، زیاد به یاد مرگ باشید؛ زیرا برای موعظه و بیداری، یاد مرگ کافی است». (12)

7. واداشتن نوجوان به ورزش و فعالیت سالم

برخی شیوه ها، علاوه بر پیشگیری، در تدابیر درمانی هم حضور دارند؛ ورزش از آن جمله است. ورزش و فعالیت های سالم، مثل کار و فعالیت هنری و فرهنگی، نه تنها در تعادل بخشیدن به جسم و جان تأثیر دارند، بلکه باعث تقویت و شکوفا شدن صفاتی همچون احساس آزادگی و عزت نفس می شوند. معمولاً در بین ورزش کاران نوجوان، موارد بسیار کمی از خودارضایی گزارش شده است؛ زیرا ورزش، انرژی های متراکم و سرگردان را در مسیر سالم و جامعه پسند جاری ساخته، آن را مصرف می کند. (13)
ورزش صحیح و حساب شده باعث تقویت اراده و همت انسان می شود. کسی که از اراده و همت قوی و مطمئن برخوردار باشد، از شخصیتی متعادل و پایدار برخوردار بوده، در فراز و نشیب زندگی و در مقابل تحریکات شیطانی و عوامل گناه، مقاومت می کند؛ همچنین به خاطر اعتماد به نفسی که دارد به راحتی میدان را خالی نمی کند و برای نابودی دشمن درونی (نفس اماره) و وسوسه های ابلیس، تلاش مضاعفی می کند.
علاوه بر فواید مذکور، ورزش های سالم مثل کوه نوردی، شنا، پیاده روی و ورزش های صبحگاهی، نوجوان را برای یک خواب آرام و بدون اضطراب آماده می کند. خوابی که به دنبال فعالیت روزانه و یک برنامه سالم به سراغ انسان می آید، بسیار شیرین و آرام بخش است و باعث تمدد اعصاب و رفع خستگی نوجوان می شود. نوجوانی که از نعمت خواب راحت برخوردار است، گرفتار بی خوابی و بدخوابی نمی شود و در واقع به این شکل یکی از زمینه های خودارضایی که بدخوابی و بیدار ماندن در شب بود، از بین می رود.

8. کار و اشتغال

کار و فعالیت سالم هم مثل ورزش سالم در درمان انحرافات جنسی مؤثر است و به نوجوان کمک می کند. نوجوانی که منبع انرژی متراکم است، اگر بتواند این انرژی را در مسیر مثبت و کار و تلاش قرار دهد، نه تنها به انحراف دچار نمی شود، بلکه به سعادت و خرسندی نایل می شود. کار علاوه بر اینکه باعث شکوفایی جسم و جان انسان است، مانعی جدی برای گرایش انسان به شرارت، انحراف و پلیدی است؛ در مقابل، بیکاری عامل بزرگی برای فساد، طغیانگری، هرزگی و مانند آن است. حضرت علی (ع) می فرمایند: النفس إن لم تشغله شغلک؛ (14) « اگر نفس را به کاری مشغول نکنی، تو را به خودش مشغول می کند».
وقتی انسان صاحب کار و حرفه ای است، فکر و خیالش مشغول آن است و فرصت پرداختن به تصورات پوچ و خیال و شهوانی را ندارد. یکی از روان شناسان معتقد است: «اگر سعی کنیم نوجوانان و جوانان را به زندگی سالم و فعال عادت دهیم و آنها را از بیکاری و تنهایی دور کنیم، با مرض خودارضایی مبارزه کرده ایم». (15)
شهید مطهری می گوید: « کار باعث جلوگیری از گناه و معصیت است؛ زیرا انسان با طبیعت در حال مبادله است و از آن انرژی و نیرو می گیرد و این نیرو و انرژی باید در جایی مصرف شود و الا انسان را به گناه و ناهنجاری می کشاند و بهترین مجرای صرف انرژی متراکم در انسان، کار و فعالیت بدنی و روانی است». (16)
کار و فعالیت علاوه بر اینکه باعث می شود انرژی ذخیره شده در بدن انسان به مصرف برسد، باعث نشاط و آرامش روانی انسان شده، در بهداشت روانی او تأثیر جدی دارد. یکی از پژوهشگران می گوید: «... بیکاری نه تنها ضربه اقتصادی به فرد و جامعه می زند، بلکه ضرر بزرگ تری به شخصیت و مسائل روحی و رفتاری افراد وارد می سازد؛ زیرا بیکاری فرد را از شخصیت واقعی و نرمال خویش تنزل می دهد، او را از سعادت و خوشبحتی محروم می سازد و سرمایه اصیل انسان را به هدر می دهد. به قول سقراط: « کار سرمایه سعادت و خوشبختی است» و به قول ولتر نویسنده معروف، « هر وقت احساس می کنم درد و رنج بیماری می خواهد مرا از پای درآورد، به کار پناه می برم و کار بهترین درمان دردهای درونی من است». پاسکال نیز می گوید: « منشأ کلیه مفاسد فکری و اخلاقی بیکاری است». بررسی های روان پزشکی نیز ثابت کرده است « اگر کار از روی علاقه و رغبت باشد، باعث نوعی اعتماد به نفس و آرامش روانی می گردد». (17)
بنابراین واضح است که فعالیت و اشتغال دختران باید متناسب با روحیات و توانایی آنان باشد.

پی‌نوشت‌ها:

1. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج71، باب 17، ص 277، ح 10 .
2. همان، ج70، باب 132، ص 264، ح 9 .
3. رضا مهکام، خانه گریزی دختران، ص 81 .
4. Sublimation.
5. جاء الرجل الی النبی (ص) فقال: یا رسول الله لیس عندی طول فأنکح النساء فالیک أشکو العزوبیه، فقال: و فر شعر جسدک، و أدم الصیام ففعل، فذهب ما به من الشبق (محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 14، باب 139، ص 178، ح1).
6. قال رسول الله(ص): با معشر الشباب علیکم بالباه، فإن لم تسطیعوه فعلیکم بالصیام فانه و جاءه (همان، ج7، باب 4، ص 300، ح1).
7. سیلوانس استال، آنچه که بک جوان باید بداند، ترجمه نصرت الله کاسمی، ص 54 .
8. محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 14، باب 139، ص 178، ح1.
9. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج101، باب 1، ص 87، ح 52 .
10. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج6، باب 83، ص 280 .
11. همان، باب 67، ص 69 .
12. همان.
13. محمدرضا شرفی، دنیای نوجوان، ص 262 .
14. ر. ک: مرتضی مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، ص 414؛ مجموعه ورام، ج2، ص 134 .
15. موریس دبس، بلوغ، ترجمه حسن صفاری، ص 64 .
16. مرتضی مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، ص 415 .
17. بهروز میلانی فر، بهداشت روانی، ص 198 .

منبع: پناهی، علی احمد، داوود، حسینی؛ (1389)، با دخترم (ویژه والدین و مربیان دختران نوجوان)، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، (1389).
نویسندگان: علی احمد پناهی، داوود حسینی

:: موضوعات مرتبط: زنان
:: برچسب‌ها: خودارضایی دختران, راه های درمان, 1

خودارضایی دختران، راه های پیشگیری (2)

پنجشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۲ ساعت 1:43 | | نوشته ‌شده به دست روانشناسی مدرن | ( )

4. اجتناب از دیدن فیلم های مبتذل

یکی از ابزارهای تحریک شهوات و انحراف نوجوانان و جوانان، دیدن فیلم های مبتذل و جنسی است؛ چرا که این فیلم ها فکر و اندیشه نوجوان را تخریب کرده، او را به سوی مسائل غیراخلاقی سوق می دهد. اگر نوجوان یا جوانی به مشاهده فیلم غیراخلاقی و جنسی بپردازد، صحنه های آن فیلم همیشه در مقابل چشمان او مجسم می شوند و پیوسته در ذهن او تداعی شده، باعث تحریک جنسی و اعمال ناپسند می شوند.
از آنجایی که نوجوان و جوان در اوج قدرت شهوانی است، کوچک ترین تحریک و تصویرهای جنسی، باعث انحراف و کج روی او می شود؛ لذا نباید اجازه داد نوجوانان حتی برای یک بار هم که شده، فیلم های مبتذل نگاه کنند؛ زیرا این فیلم ها اعتیادآورند و نوجوان را به خود جذب کرده، هویت دینی و انسانی او را نابود می سازد و او را در منجلاب فساد و شهوات غوطه ور می کنند.
حضرت علی (ع) در این باره می فرمایند: اذا غلبت علیکم أهواء کم أوردتکم موارد الهلکه؛ (1) « هرگاه هوس ها و شهوات بر شما چیره شوند، شما را به هلاکت وارد خواهند کرد».
وقتی شهوات در نوجوان تحریک شد، او را به طرف ارضا سوق می دهد و از آنجایی که هیچ راه ارضای عقلانی و شرعی برای او وجود ندارد، به طرف خودارضایی کشیده می شود؛ پس بر والدین لازم است مقدمه تحریک شهوانی را به وجود نیاورند و با پرهیز دادن نوجوان از تماشای این گونه فیلم ها، در آرامش و نورانیت و صفای دل او، نقش آفرین باشند.

5. حاضر نشدن در محیط های آلوده

محیط های آلوده و غیراخلاقی می توانند زمینه ساز انحراف نوجوانان و جوانان باشند. یکی از مصادیق انحراف، مجالس لهو و خوش گذرانی ممنوع و حرام است؛ این مجالس آثار تخریبی و سوئی بر افراد جامعه،‌ خصوصاً نوجوانان عزیز دارند. نوجوانی که هنوز به مرحله پختگی نرسیده است و در آغاز جوانی و شهوات قرار دارد، در این مجالس به فساد و بی بند و باری کشیده می شود و به انحرافات جنسی روی می آورد.
اگر نوجوانی در عروسی ای حاضر شود که در آن عروسی موسیقی نواخته می شود و یا در مهمانی ای حاضر شود که مردان و زنان به صورت مختلط و با وضعی ناپسند و بی حجاب، حضور دارند، یقیناً در افکار و تمایلات او اثر گذاشته، ضمن ارتکاب عملی حرام، به انحراف جنسی کشیده می شود. این گونه مکان ها گرایش به انحراف و بی بند و باری را تسهیل کرده، بستر را برای روی آوردن نوجوان به طرف ناهنجاری های اخلاقی آماده می سازد؛ زیرا نقش محیط در تأثیرگذاری بر افراد انسانی، از مقوله هایی است که مورد اتفاق اکثر اندیشمندان بوده، حتی در مباحث جامعه شناختی و روان شناسی شخصیت، به عنوان عامل مهم شکل گیری شخصیت انسان، معرفی شده است. تأثیرگذاری محیط زندگی بر رفتار، خلق و خو، اندیشه و خصوصیات اخلاقی افراد بر کسی پوشیده نیست؛ لذا والدین گرامی اگر احتمال می دهند در جلسه ای یا مکانی، کارهای غیراخلاقی انجام می شود، فرزندان دلبند خود را به آن مکان نبرند و به این وسیله جلوی تحریکات جنسی را بگیرند.
حضرت علی (ع) درباره دوری از محیط های ناپاک، در نامه ای به حارث همدانی چنین می فرمایند: و احذر منازل الغفله و الجفاء و قله الاعوان علی طاعه الله؛ (2) « از مکان هایی که مردم آن، از یاد خدا غافلند و به یکدیگر ستم روا می دارند و برای اطاعت از خدا به یکدیگر کمک نمی کنند، بپرهیز».
در این حدیث شریف، حضرت امیرالمومنین، علی (ع) از مؤمنین و دوستان خود خواسته است از ورود به محیط های آلوده به گناه و جاهایی که در آن معصیت الهی رخ می دهد، پرهیز کنند و خود را در معرض گناه و نافرمانی الهی قرار ندهند.

6. برنامه ریزی برای اوقات فراغت

تعطیلات زیاد و بی برنامه، در عین حال که باعث احساس سرگردانی و بلاتکلیفی برای نوجوانان می شود، به تدریج باعث سرخوردگی و یأس آنان شده، موجب می شود آنان به کنج خلوت و انزوا پناه ببرند و راهی برای مشغولیت خود بجویند. این مشغولیت، در بسیاری از موارد به انحرافات جنسی و از جمله « خودارضایی» منجر می شود.
والدین باید با برنامه ریزی و پر کردن اوقات فراغت فرزندان و با برنامه هایی همچون کلاس خط، خیاطی، گلدوزی، آشپزی، شنا و رایانه، جلوی انحراف اخلاقی را سد کرده، فرزندان خود را یاری نمایند.
نوجوانی که برای اوقات فراغت و حتی تمام ایام زندگی خود برنامه ریزی دارد، از عزت نفس و حرمت بالایی برخوردار است. بهره مندی از خود ارزشمندی، در سنین نوجوانی اهمیت بسیاری دارد و نوجوان را از انحراف نگه می دارد؛ زیرا کسی که خودش را شخصی ارزشمند و دارای موقعیت اجتماعی می داند و احساس می کند برای جامعه مفید است، هرگز این عظمت را با کارهای ضداخلاقی تباه نمی سازد.
موریس روزنبرگ (3) یکی از روان شناسان، خاطر نشان می کند: « یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده در رشد حرمت خود و شخصیت نوجوان، این است که تا چه حدی با دیگران و محیط اجتماعی سازگاری دارد، و تا چه حدی از مقبولیت و محبوبیت برخوردار است». (4) نوجوانی که کاری مفید دارد؛ از مقبولیت و محبوبیت بیشتری برخوردار است. بنابراین، خودارزشمندی بیشتری نیز دارد. بندورا (5) (1986) می گوید: آن دسته از افرادی که به سبب موفقیت، به تحسین و تمجید از خود می پردازند، به احتمال بیشتری به حرمت خود بالا و پایدار دست می یابند و از انحرافات مصون می مانند.
در روایات رسیده از امامان معصوم (ع) توجه ویژه ای به غنیمت شمردن لحظات عمر و فرصت جوانی شده است. حضرت علی (ع) در روایتی می فرمایند: « شدیدترین و سخت ترین غصه ها به خاطر از دست دادن فرصت های عمر خواهد بود». (6)
پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرمایند: « بر استفاده و بهره بری از مدت عمر و جوانی ات، حریص تر از نگهداری پول و سرمایه مادی باش». (7)
در این دو حدیث شریف که از دو انسان معصوم و با عظمت رسیده است، به قدردانی از جوانی و اوقات گران بهای عمر سفارش و توصیه شده است. این احادیث هشدار می دهند: جوانی و فرصت ارزشمند زندگانی با سرعت در حال گذر است و باید از آن استفاده مطلوب نمود و با ایجاد اشتغال و برنامه ریزی در زندگی و غنیمت شمردن فرصت ها، خود را از آفات بیکاری رها ساخت؛ زیرا بیکاری و نداشتن برنامه در زندگی، آفات بسیاری دارد و علاوه بر به انحراف کشاندن انسان، او را از رشد اجتماعی و معنوی باز می دارد. پیامبر گرامی اسلام (ص) در این زمینه می فرمایند: « کسی که برای صلاح و راحتی دنیا و آخرت خود تلاش نکند، مورد غضب پروردگار است و کسی که بیکار و بدون برنامه است، انسان شایسته ای نیست». (8)
حضرت علی (ع) درباره آفات بیکاری و نداشتن برنامه برای اوقات فراغت، می فرمایند: القلب الفارغ یبحث عن السوء و الید الفارغه تنازع إلی الاثم؛ (9) « ذهن و قلب انسان اگر رها و بدون برنامه باشد، به وسوسه های بد و شیطانی گرفتار می شود و اگر فعالیت های جسمانی و بدنی در انسان دچار رکود و تنبلی شود، راه برای ارتکاب گناهان باز خواهد شد».
در این حدیث، حضرت علی (ع) توصیه و سفارش می کنند اگر می خواهید به دام گناه و انحراف نیفتید، اوقات فراغت و بیکاری خود را پر کنید و ذهن و جسم خود را به فعالیت مفید و ارزشمند مشغول سازید.

7. تنها نگذاشتن نوجوانان

تنهایی و خلوت، می تواند یکی از زمینه های گرایش به خودارضایی و انحراف جنسی باشد؛ زیرا وقتی نوجوان در جایی حضور دارد که کسی در آنجا نیست، افکار شیطانی و وسوسه های شهوانی به سراغ او می آید و او را به طرف انحرافات می کشاند؛ به ویژه اینکه نوجوان درباره آلت تناسلی خود کنجکاو است و در خلوت به تماشای آن و دست ورزی با آن می پردازد؛ لذا باید آنان را واداشت بین اعضای خانواده باشند و در اتاق خواهران خود به استراحت بپردازند؛ اگر هم در اتاق اختصاصی خود استراحت می کنند، در اتاق را قفل نکنند، بلکه آن را باز گذارند؛ به نحوی که ورود و خروج به آنجا ممکن باشد. همه اینها به نوعی در از بین بردن زمینه خودارضایی و تحریک جنسی مؤثر است.
نوجوانی از شهر تهران، در نامه ای به مرکز مشاوره چنین نوشته بود: « با فرا رسیدن دوره نوجوانی، مشکلات من نیز شروع شد. مادرم به محض اطلاع از نشانه های بلوغ در من، بنای بدرفتاری و خشونت گذاشت و من هر روز از مادرم دورتر و متنفرتر شدم و به تنهایی پناه بردم تا اینکه در اثر تنهایی زیاد، آرام آرام به طرف خودارضایی کشیده شدم و با این کار، خودم را مشغول می کردم. الآن چند سال است به این بلا گرفتارم و از شما خواهشمندم مرا راهنمایی کنید».
اگر چه تنهایی و خلوت در بعضی مواقع لازم و ضروری است و انسان فرصت می یابد صادقانه و خالصانه با خدای خود مناجات کند و در عظمت جهان بیندیشد و به گذشته و آینده خود و روز قیامت فکر نماید، اما در سنین نوجوانی و مخصوصاً در نوجوانانی که زمینه انحراف اخلاقی در آنها وجود دارد، بسیار مضر و ناپسند است؛ چه اینکه اگر در خلوت قرار گیرند، افکار شهوانی یک آن، آنها را راحت نمی گذارند و به سوی گناه می کشاند.
علت اینکه در بعضی روایات، از خلوت کردن با نامحرم، منع و نهی شده است همین سبب است؛ زیرا شیطان در آنجا حضور می یابد و فرد را به سوی گناه و تباهی سوق می دهد.

8. کنترل و نظارت بر دوستان

معاشرت و هم نشینی با دوستان سالم و با ایمان، موجب رشد شخصیت انسان و تقویت ارزش های اخلاقی و معنوی نوجوان می گردد. انتخاب دوستانی که از لحاظ درسی، اخلاقی، خانوادگی و ادب، شایسته اند، خود می تواند بهترین بازوی موفقیت انسان و قرار گرفتن در مسیر پاک و بدون انحراف باشد. از طرفی دوستی با افراد پست و فرومایه- که معمولاً آلوده به انحرافات اخلاقی هستند- یکی از زمینه های انحراف نوجوان است. دوستان منحرف و بی بند و بار، سعی دارند احساس ها و تجربه های راست یا دروغ خود یا دیگران را درباره مسائل جنسی و انحرافات اخلاقی با حرص و ولع و با حالتی غرور آمیز، برای نوجوانان پاک و نورانی تعریف کنند و آنان را از این طریق به سمت ناهنجاری ها، سوق دهند.
یک دوست ناباب، سرنوشت انسان را به طور کلی از مسیر اصلی خود خارج کرده، او را در ورطه هلاک و فساد و انحرافات اخلاقی می اندازد و سعی می کند انحرافات جنسی و تجربه های جنسی را به دوست خود منتقل کند و از این طریق نوجوان را وسوسه کرده، از طریق ایجاد کنجکاوی و قهرمان بازی، او را هم به طرف مسائل جنسی سوق می دهد. کافی است نوجوان ولو یک بار صحنه های جنسی، فیلم های جنسی یا تجربیات جنسی و انحرافی را مشاهده کند؛ این او را به راحتی به طرف خودارضایی یا مسائل ضد اخلاقی دیگر می کشاند.
قرآن کریم در سوره فرقان، عاقبت کسانی که با دوستان فاسد هم نشین شدند و به نابودی کشیده شده، اظهار ندامت و حسرت می کردند، بیان کرده است. خداوند از قول این افراد می فرمایند: یا وَیلَتَى لَیتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَاناً خَلِیلاً؛(10) « ای وای بر من، کاش فلان شخص را به دوستی بر نمی گزیدم».
در این آیه، خداوند متعال سرنوشت هم نشینی با افراد فاسد را به عنوان هشدار بیان فرموده، مؤمنین را متوجه می سازد تا از دوستی با افراد فاسد پرهیز کنند و خود را به حسرت دنیا و آخرت گرفتار نسازند.
امیرمؤمنان، علی (ع) می فرمایند: لا تصحب الشریر فان طبعک یسرق من طبعه شرا و انت لا تعلم؛ (11) « از هم نشینی و دوستی با افراد شرور و آلوده بپرهیز؛ زیرا طبیعت و شخصیت تو به طور ناخواسته، تحت تأثیر بدی و ناپاکی طبع او قرار می گیرد و صفات آلوده او در تو اثر می کند».
صفات ناپسند دوست و رفیق به طور ناهوشیار در دیگری اثر می کند و انسان یک دفعه چشم باز می کند و خود را در انحراف و ظلمات می بیند. هر نوجوانی که ادعا کند من حواسم جمع است و نمی توانند مرا منحرف کنند، سخن گزافه ای گفته است: زیرا دوست فاسد سرانجام تأثیر خود را به طور غیر ارادی می گذارد.
امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: من یصحب صاحب السوء لایسلم؛ (12) «کسی که با رفیق بد و ناپاک هم نشین شود، سالم نمی ماند و سرانجام به ناپاکی آلوده می شود».

با بدان کم نشین که صحبت بد
گرچه خوبی، تو را پلید کند

آفتاب به این بزرگی را
لکه ابر ناپدید کند

9 . زمینه سازی برای پرورش معنویات

ایمان به خدا و تقویت معنویت، نقش مهمی در جهت دادن به افکار و اندیشه، گفتار و کردار انسان دارد. باورهای اعتقادی و اعمال عبادی و معنوی، تفکر و اندیشه انسان را به طرف کمالات اخلاقی سوق داده، او را از خیال پردازی در افکار شیطانی باز می دارد.
هرگاه خطر یا تحریکات شیطانی انسان مؤمن را تهدید کند، به خدا پناه می برد و از او مدد می طلبد تا از شر شیطان و وسوسه های آلوده کننده او در امان باشد؛ خصوصاً اگر بنده خدا برای فرار از گناه و آلوده نشدن در معاصی، از او کمک بخواهد و به وسیله دعا و مناجات در ظل توجهات حضرت حق قرار گیرد، قطعاً خداوند او را یاری می کند.
قرآن کریم می فرماید: اللَّهُ وَلِی الَّذِینَ آمَنُوا یخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ؛ (13) « خدا ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورند و خداوند بدین وسیله آنان را از ظلمات (گناه) بیرون می آورد و به وادی نور می برد».
این آیه، دال بر این مطلب است که هر کسی به خدا پناه ببرد و از طریق انجام واجبات و دعا و نیایش، از او کمک بطلبد، خدا او را یاری نموده، از شر هوای نفس و خواهش های شهوانی محافظت می کند.
کسی که با معنویت و دعا ارتباط دارد، از سلامت روان برخوردار بوده، تشویش خاطر ندارد؛ کسانی که تشویش خاطر ندارند، کمتر به انحراف اخلاقی و جنسی کشیده می شوند.
درباره ارتباط معنویت و سلامت روان تحقیقات بسیاری به صورت تجربی توسط دانشمندان و روان شناسان انجام گرفته است که نتایج همگی آنان، دلالت بر ارتباط مذهب و معنویات با آرامش خاطر و عدم سقوط در انحرافات دارد.
ویتر (14) و همکارانش (1985) در پژوهشی نشان دادند بیست تا شصت درصد متغیرهای سلامت روانی افراد بالغ، به وسیله باورهای مذهبی آنان تبیین می شود.
کیت و همکارانش (1992) نیز تأکید دارند مذهب و مسائل معنوی می توانند جای گزین خوبی برای مؤلفه های تأثیرگذار، همچون عوامل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و خانوادگی شود و به رضایت و تعادل و سلامت روانی افراد کمک کند.
یونگ روان شناس بزرگ غربی (1932) در جریان فعالیت های روانی- درمانی خود دریافت باورهای مذهبی می توانند سبب بالا بردن یک پارچگی و معنا دادن به شخصیت فرد شوند. (15)
در همه این تحقیقات، به ارتباط معنویت و آرامش اشاره شده است. کسی که از آرامش و سکون برخوردار باشد، کمتر گرفتار انحرافات جنسی و مخصوصاً خودارضایی می گردد؛ زیرا یکی از علل روی آوردن به خودارضایی، اضطراب و عدم آرامش روانی است.
والدین و مربیان کاری کنند که نوجوان دل و دیده خود را با ذکر خدا و مناجات خدا، نورانی و با صفا کند و با مناجات با حضرت حق و قرائت دعای توسل، کمیل، ندبه، قرآن و مانند آن، فضای ذهن خود را معطر سازد؛ و بداند هر دلی که به یاد خدا باشد و جایگاه ذکر خدا باشد، شیطان نمی تواند در آن دل نفوذ کند و افکار انحرافی را در آن دل وارد سازد؛ توجه داشته باشید نوجوانی که دنبال پرورش مسائل معنوی و عبادی است، هرگز به فکر مسائل انحرافی نمی افتد و خودش را بزرگ تر از آن می داند که به گناه آلوده گردد و همیشه سعی می کند در پرتو هدایت خالق متعال، به کمال و بالندگی دست یابد. باید به این مسئله نیز توجه کرد که یاد خدا و مناجات او، به انسان جان تازه و نشاطی پایدار ارزانی می کند و ذکر او، بهترین مونس زمان وحشت و تنهایی انسان است.
آقای دیل کارنگی (16) روان شناس معروف، می نویسد:
هنگامی که کارهای سنگین، قوای ما را از بین می برد و اندوه ها و وسوسه ها، هر نوع اراده ای را از ما سلب می کند و بیشتر اوقات که درهای امید به روی ما بسته می شود، به سوی خدا روی می آوریم؛ ولی اصلاً چرا بگذاریم روح یأس و ناامیدی بر ما چیره شود؟ چرا همه روزه به وسیله خواندن نماز و دعا و به جای آوردن حمد و ثنای خداوند، قوای خود را تجدید نکنیم و چرا با ذکر الهی بر شرور غالب نگردیم.(17)
حضرت علی (ع) می فرمایند:
پروردگارا! تو از هر مونسی برای دوستانت مونس تری و از همه آنها برای کسانی که به تو اعتماد کنند، برای کارگزاری آماده تری. پروردگارا! آنان را در باطن دلشان مشاهده می کنی و در اعمال ضمیرشان بر حال آنان آگاهی و میزان معرفت و بصیرتشان را می دانی، رازهای آنان نزد تو آشکار است و دل های آنان در فراق تو بی تاب؛ اگر تنهایی و هجمه های شیطانی، سبب وحشت آنان گردد، یاد تو مونس آنهاست و اگر سختی ها بر آنان فرو ریزد، به تو پناه می برند. (18)
از دیگر شیوه هایی که برای پیشگیری از این رفتار خطرناک می توان برشمرد ، موارد زیر است که به شکل گذرا به آنها می پردازیم:
- پرهیز دادن از لخت شدن و یا نیمه عریان شدن به هنگام خواب؛ زیرا عریان بودن یا نیمه عریان بودن در موقع خواب، زمینه خودارضایی را آماده می کند و به نوبه خود، باعث تحریک نوجوان می شود.
- سعی شود در اتاق خواب نوجوانان تصاویر تحریک کننده وجود نداشته باشد.
- رایانه، ویدئو، تلویزیون و سایر ابزار صوتی و تصویری در اتاق نوجوان نباشد؛ زیرا وجود آنها، زمینه ساز استفاده از فیلم های مبتذل و مسائل تحریک کننده بعدی است.

پی‌نوشت‌ها:

1. عبدالواحد الآمدی التمیمی، غرر الحکم و دررالکلم، ص 277، ح 48 .
2. نهج البلاغه، نامه 69، ص 1014، شماره 7 .
3. Maurice Rosenberg.
4. اسماعیل بیابانگرد، روش های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان، ص 121 .
5. Bandura.
6. قال علی (ع): اشد الغصص فوت الفرص (محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج7، ص 444، ح 15503).
7. قال رسول الله (ص): کن علی عمرک اشح منک علی درهمک و دینارک (همان، ج6، ص 539، ح 13890).
8. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج17، ص 146 .
9. همان، ج 20، ص 302 .
10. فرقان(25)، 28 .
11. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج20، ص 272، ح147 .
12. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسایل، ج8، باب 18، ص 339، ح1 .
13. بقره(2)، 256 .
14. Witter.
15. محمد صادق شجاعی، توکل به خدا، ص 192 .
16. Dale Camegie.
17. دیل کارنگی، آیین زندگی، ترجمه ریحانه سیف، ص 203 .
18. نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه 225 .

منبع: پناهی، علی احمد، داوود، حسینی؛ (1389)، با دخترم (ویژه والدین و مربیان دختران نوجوان)، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، (1389).
نویسندگان: علی احمد پناهی، داوود حسینی

:: موضوعات مرتبط: زنان
:: برچسب‌ها: خودارضایی دختران, راه های پیشگیری, 2

خودارضایی دختران، راه های پیشگیری (1)

پنجشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۲ ساعت 1:40 | | نوشته ‌شده به دست روانشناسی مدرن | ( )

راه های پیشگیری از خودارضایی

یکی از راهکارهای منطقی و اصول حاکم در زندگی سالم و بالنده، پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری و اختلال است. این راهکار هزینه کم و فواید زیادی دارد؛ زیرا در بسیاری از بیماری ها و اختلال های روحی و جسمی با صرف کمترین نیرو و امکانات مادی، می توان از بروز و ظهور آنها جلوگیری کرد؛ در حالی که درمان آن بیماری هزینه سنگین و انرژی فراوانی می طلبد.
در جهان امروز، سازمان ها و مراکز بهداشتی و درمانی بین المللی و درون کشوری، بیشترین امکانات و تلاش خود را برای جلوگیری از مبتلا شدن جوامع و انسان ها به بیماری ها صرف می کنند؛ و توجهی که به مسائل بهداشتی می شود، بیشتر از درمان است. این روش و تفکر، منطقی تر و کارآمدتر به نظر می رسد؛ زیرا چه بسا در بسیاری از موارد، می توان با صرف کمترین هزینه ای، جلوی بزرگ ترین و خطرناک ترین بیماری ها را سد کرد؛ برای مثال می توان با رعایت چند نکته بهداشتی و اخلاقی، از آلوده شدن به بیماری صعب العلاج ایدز جلوگیری کرد؛ در حالی که درمان این بیماری در عصر حاضر یا ناممکن است و یا حداقل، هزینه های بسیار سنگینی در بر دارد.
در این قسمت، درصد بیان روش ها و راه های پیشگیری از ابتلا به مشکل «خودارضایی» هستیم و امیدواریم با آموزش این راهکارها به دختران نوجوان، آنها را از قرار گرفتن در این دام خطرناک حفظ نماییم.

1. ورزش

نوجوانی دوره نشاط، بالندگی و پیشرفت است. در این دوره‌، نوجوان از روحیه ای لطیف و خلاق و کمال طلب برخوردار است. نوجوانی دوره پر جنب و جوش و فعالیت است و این امور به علت وجود انرژی و پتانسیل زیاد و آماده در نوجوان است، که اگر این انرژی ها در مسیر درست و منطقی قرار گیرند و راهبردی شوند، نوجوان را به آینده ای روشن و موفق، نوید خواهند داد و اگر این انرژی و نیروی نوجوانی در راه ناصحیح صرف گردد، باعث شکست و درماندگی نوجوان می شود.
یکی از راه های تعدیل و مهار انرژی پرقدرت نوجوانی، ورزش است؛ این عمل فواید و آثار فراوان و ارزشمندی دارد. از جمله آثار ورزش (به ویژه ورزش های هوازی مثل پیاده روی، دو، شنا، والیبال و کوهنوردی که مصرف اکسیژن را افزایش می دهند)، در سلامت و پیشگیری از بیماری ها و انحرافات می توان به کاهش فشار خون، کنترل وزن، تقویت سیستم عروقی، جلوگیری از پوکی استخوان، به تأخیر افتادن ناتوانی جسمی ناشی از سالخوردگی، افزایش امید به زندگی، ارتقای عزت نفس و از همه مهم تر تعدیل غرایز جنسی و جلوگیری از انحرافات اخلاقی اشاره کرد. (1)
اهمیت تأکید بر ورزش و تقویت قوای جسمانی، از دو جهت است: اول، در بعد نظامی و دفاع از کیان اسلام و مملکت اسلامی است؛ دوم، برای تأمین سلامت جسمانی و روانی و مصون بودن از انحرافات جنسی و قرار گرفتن در مسیر کمال طلبی و بندگی خداوند است؛ زیرا ورزش باعث دفع انرژی زاید بدن شده، قوای جنسی را تعدیل می کند. با تعدیل قوای جنسی، زمینه انحرافات جنسی مخصوصاً خودارضایی تا حدود زیادی از بین می رود؛ به علاوه وقتی انحرافات جنسی از بین می رود، زمینه معنویات در انسان شکل گرفته، انسان را به طرف کمالات سوق می دهد؛ لذا در روایتی، حضرت محمد (ص) می فرمایند: « هر کس ازدواج کند، نصف دینش را حفظ کرده است». (2) این تأکید از آن روست که ازدواج نیروی جنسی را به تعادل می رساند و زمینه معنویت را در انسان شکل می دهد.
ورزش باعث نشاط و شادابی بدن بوده، انسان را از نظر روحی و روانی سرزنده و شاداب می کند؛ ضمن آنکه باعث تقویت اراده انسان و پویایی او می گردد؛ کسی که از اراده قوی و روانی شاداب برخوردار باشد، به طرف انحراف جنسی تمایل نمی یابد.
در روایتی از امام صادق (ع) می خوانیم: « نشاط و شادابی به سبب ده چیز است: پیاده روی، سوارکاری، شنا، تفریح در سبزه زار و جای سرسبز، مسواک زدن و ...». (3)
نکته مهمی که باید در این مقام یادآور شد، مسئله ورزش بانوان و دختران جوان و دیدگاه اسلام در این زمینه است. معیار اساسی در این خصوص، چنین است: باید حافظ سلامتی و زیبایی آنان باشد، نه آنکه موجب خشونت و سختی عضلات گردد؛ زیرا خشنی و زمختی متناسب با طبیعت زن نیست و بدن لطیف زن نباید با ورزش های سنگین و خشن آسیب ببیند و هرگز نباید زیبایی و طراوت او که از امتیازات زن است، در اثر ورزش های نامتناسب، به خطر بیفتد. حضرت علی (ع) درباره خصوصیات زنان می فرمایند: « زن مانند گلی لطیف است و قهرمان نیست ...». (4) از این روایت شریف استفاده می شود که ورزش های سنگین در شأن زن ها نیست و به آنان آسیب می رساند.
دیگر اینکه از دیدگاه اسلام، ورزش بانوان باید از هرگونه خودنمایی و جلوه گری به دور باشد و باید حریم عفت و حیا حفظ شده، جلوی دیدگان نامحرم انجام نشود. قرآن کریم در سوره نور آیه 31 می فرماید: « ای پیامبر به زنان و دختران بگو چشمانشان را از نامحرم بپوشانند و زیبایی خود را به نامحرم نشان ندهند و حریم عفت و پاک دامنی را حفظ کنند».
خلاصه اینکه ورزش برای سلامتی بدن و روح و روان انسان مفید بوده، یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از بیماری جسم و اختلال روانی است. ورزش به سبب ایجاد تعادل روحی و کاهش اضطراب، نقش مهمی در جلوگیری از انحراف جنسی علی الخصوص خودارضایی دارد؛ زیرا یکی از علت های ابتلا به خودارضایی، نداشتن آرامش روانی و وجود اضطراب در روان نوجوان است.
ورزش، کیفیت زندگی را بهبود می بخشد و به زندگی آرامش و نشاط می دهد. بسیاری از مردم می گویند هنگامی که به طور منظم ورزش می کنند، خواب آرامی دارند، و ورزش کاران به ویژه دوندگان به همان اندازه که از مزایای فیزیکی ورزش سخن می گویند، از فواید روانی آن نیز صحبت به میان می آورند. ورزش کاران معمولاً نسبت به افراد کم تحرک، اضطراب و افسردگی کمتری احساس می کنند و آرامش بیشتری دارند.
می گویند: به نظر می رسد ورزش با افزایش احساس عزت نفس رابطه داشته، باعث آرامش روانی می شود. بنابراین، نوجوانی که از عزت نفس بالا و آرامش بیشتری برخوردار است، به طرف انحرافات اخلاقی گرایش نیافته، عزت نفس خود را با این مسائل ضایع نمی سازد.

2. تنظیم برنامه خواب و کیفیت آن

خواب و استراحت کافی و نظام مند، علاوه بر جهات درمانی آن، دارای ابعاد پیشگیرانه است و در سلامت انسان، نقش مهمی ایفا می کند. نظام مند بودن خواب نوجوان، تأثیر خوبی در پیشگیری از انحراف دارد. اگر بتوان ترتیبی اتخاذ کرد که نوجوانان اوایل شب به رختخواب بروند و صبح زود از جای خود بلند شوند، در سلامت آنان بسیار مفید خواهد بود؛ مخصوصاً اگر به دنبال خستگی و تلاش روزانه به رختخواب بروند.
طبیعی است اگر نوجوان با خستگی به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانی را در بستر بیدار خواهد ماند تا به تدریج به خواب رود، و چون افکار و اندیشه های شهوانی و تحریک آمیز معمولاً در این مواقع به سراغ نوجوان می آیند، نوعی تنظیم خواب و استراحت منظم برای نوجوان، ضرورت دارد.
به این منظور بهتر است نوجوانان در میانه روز و یا بعد ازظهرها حتی المقدور نخوابند تا در اثر تلاش و فعالیت های روزانه، شب زودتر و بهتر به استراحت بپردازند. دمای اتاق خواب آنها را هم نباید خیلی گرم کرد و اگر پنجره ای باز باشد، ضمن استفاده از هوای آزاد و مناسب، تهویه اتاق هم انجام خواهد شد.
برخی نوجوانان، به دلیل بی خوابی، زمانی طولانی در بستر بیدار می مانند و با مشغول شدن به افکار و تصورات خود، زمان را سپری می کنند تا لحظه خوابشان فرا برسد. ضرورت دارد این نوجوانان، برای رفع بی خوابی خود تلاش کنند و نیز در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایند و با مشورت پزشک، تدابیر درمانی را به کار بندند.
برخی بی خوابی ها، به دلیل غم و اندوه نوجوان پیش می آید و یا اضطراب های خاص دوران بلوغ، بیش از حد او را آزار می دهد. در این مواقع، مقداری قدم زدن قبل از خواب، تنفس عمیق و دوش با آب ولرم، می تواند به تنظیم خواب نوجوان کمک کند.
در دستورهای حیات بخش اسلام، به خواب و آثار و فواید آن توجه و تأکید ویژه شده است. در روایتی امام صادق (ع) می فرمایند: النوم راحه للجسد؛ (5) « خواب، موجب استراحت و آرامش بدن است».
و در روایتی دیگر، حضرت علی (ع) می فرمایند: ان النوم سلطان الدماغ، و قوام الجسد وقوته؛ (6) « خواب، سبب تسلط قوای ذهنی و استواری و قوت بدن است».
بدنی که سالم و قوی است و روانی که پویا و با نشاط است، کمتر گرفتار انحراف جنسی و مسائل ضد اخلاقی می شود. خواب و استراحت منظم، نقش بسیار حیاتی در ایجاد تعادل روحی و تقویت قوای ذهنی و روانی دارد، و اگر خواب در زمان مناسب آن، یعنی در شب و مخصوصاً ابتدای آن انجام شود، علاوه بر اینکه نقش بسیاری در رفع خستگی روزانه دارد، باعث آرامش روان و کاهش تنش و اضطراب می گردد. کسانی که از آرامش بیشتری برخوردار هستند، کمتر و حتی هیچ وقت به انحرافات جنسی به ویژه خودارضایی گرفتار نمی شوند.
قرآن کریم می فرماید: « اوست کسی که برای شما شب را قرار داد تا در آن بیارامید و استراحت کنید». (7) و «اوست که شب را برای شما پوششی قرار داد و خواب را مایه آرامش شما». (8)
امام صادق (ع) می فرمایند: «خواب اول شب بهتر است و پیروان ما اول شب می خوابند». (9)
هدف از آفرینش شب، آرامش و سکون است و آرام بخشی شب و خواب در آن، یک واقعیت علمی است که دانش جدید هم آن را ثابت کرده است. خواب در شبانگاهان اثر مستقیمی روی سلسله اعصاب دارد و روان انسان و عضلات او را به آرامش و استراحت و راحتی می رساند. (10)
آزمایش های ویلیام وینت (11) و محققان دیگر ثابت کرده است: نیاز انسان به خواب مخصوصاً مرحله چهارم خواب (خواب عمیق) حیاتی و مهم است و این مرحله از خواب در نیمه اول شب بیشتر رخ می دهد. خواب در این مرحله، از عمق طولانی تری نسبت به دیگر زمان ها برخوردار است. (12)
خلاصه اینکه طبق معیارها و دستورهای دینی و روان شناسی، خواب و مخصوصاً خواب منظم و ضابطه مند، نقش بسیاری در آرامش روح و روان و تقویت قوای جسمانی دارد و انسانی که از آرامش روحی و روانی برخوردار است، کمتر گرفتار انحرافات اخلاقی و جنسی می گردد.
کیفیت خواب و بستر خواب نیز می تواند در تحریکات بدنی و جنسی نوجوانان تأثیر داشته باشد. سفارش شده است: سعی کنید به پشت بخوابید و از خوابیدن بر شکم اجتناب کنید. این مسئله درباره نوجوانان از اهمیت بیشتری برخوردار است. نوجوانان را باید به پشت خوابیدن عادت داد و تشویق کرد. دیگر اینکه نوجوان نباید در رختخوابی بسیار گرم و نرم بخوابد، بلکه بستر او باید استاندارد و معمولی باشد؛ زیرا رختخواب گرم و نرم و به رو خوابیدن، از عوامل تحریک و انحراف جنسی است.
سیلوانوس استال (13) که در امور تربیتی و روان شناسی تخصص دارد، می گوید: « جوانان و نوجوانان نباید روی پرهای نرم بخوابند و از لحاف بسیار نرم هم اجتناب کنند. اگر مایل هستند بدنی نیرومند و ورزیده داشته باشند و کمتر دچار تحریک جنسی شوند، باید این کار را حتماً انجام دهند». (14)
دکتر محمدرضا شرفی که در رشته روان شناسی و مخصوصاً مباحث جوانان تخصص دارد، درباره کیفیت خواب می گوید: « اگر بتوان نوجوانان را عادت داد پس از اقامه نماز صبح، با قرآن و دعا، مأنوس شوند و بار دیگر به رختخواب برنگردند، این امر در ایجاد حیات معنوی و روحیه اخلاقی آنها بسیار مؤثر خواهد بود و نوجوان روزی بانشاط و متعال خواهد داشت». (15)
در دستورهای اخلاقی و بهداستی اسلام، به کیفیت خواب و اداب آن توجه شده، توصیه هایی ارائه شده است که هر کدام از آنها در سلامتی و راحتی بدن و آرامش روان مؤثر است؛ لذا اگر هر کدام از آنها طبق دستور اسلام عملی شود، در خودسازی و توجه به معنویات و مصون بودن از انحرافات اخلاقی، تأثیرگذار است. در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:
الف) با وضو بودن: مؤمن همیشه پاکیزه و با وضوست. پیوسته وضو داشتن، در تربیت روحی و روانی انسان مؤثر است و سفارش شده است انسان در موقع خوابیدن وضو بگیرد؛ چه اینکه این عمل، ثواب بسیاری داشته، در کمال انسان بسیار تأثیرگذار است.
امام صادق (ع) می فرمایند: من تطهر ثم أدی إلی فراشه بات و فراشه کمسجد؛ (16) «هر کس موقع خوابیدن با وضو باشد، مثل این است که در حال عبادت و سجده است».
ب) محاسبه: فرد عاقل و آینده نگر در کارهای خود حسابگری می کند و در موقع خوابیدن هم، به اعمال روزانه خود توجه نموده، آنها را مطابق معیارهای ارزشی و اخلاقی ارزیابی می کند و در جهت اصلاح خود تلاش می کند. این عمل قبل از خواب می تواند درمانی برای مسائل استرس زا و فشارهای روانی روزانه باشد؛ چون وقتی فرد، محاسبه کرد و دید خطابی از او سر زده است، استغفار می کند و اگر عمل صالحی انجام داده باشد، شکرگزاری می کند؛ هر دوی اینها در آرامش انسان نقش دارد.
حضرت علی (ع) می فرمایند: اذا آویت إلی فراشک فانظر ما سلکت فی بطنک و ما کسبت فی یومک و اذکر انک میت وان لک معادا؛ (17) « وقتی به رختخواب رفتی و خواستی بخوابی، به اعمال و رفتار روزانه ات نگاه کن و به آنچه خورده ای و کسب کرده ای، توجه نما و روز قیامت و هنگام مرگ خود را یادآور شو».
ج) دعا و تلاوت قرآن: خواندن قرآن (سوره های کوچک) و دعاهای مخصوص که هنگام خوابیدن سفارش شده است، برای ایجاد آرامش در حال خواب، تنظیم رؤیاهای انسان و تمرکز ادراکی و ذهنی او بسیار مؤثر است و آرامش خاصی به انسان می دهد.
پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند:
یا علی إذا اخذت مضجعک فعلیک بالاستغفار، و الصلاه علی، و قل: "سبحان الله و الحمد لله و لا إله إلا الله و الله أکبر و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم" و أکثر من قراءه " قل هو الله احد" فانها نور القرآن و علیک بقراءه آیه الکرسی فان فی کل حرف منها ألف برکه و ألف رحمه؛ (18) یا علی! وقتی خواستی به رختخواب و بستر بروی، ‌توبه و طلب غفران و بخشش کن و بر من صلوات بفرست و بگو " سبحان الله و الحمد لله و لا إله الا الله و الله اکبر و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم" و سوره توحید را زیاد بخوان. این سوره، نور قرآن است و آیه الکرسی را بخوان؛ زیرا در هر حرف و کلمه آن هزار برکت و هزار رحمت است.
د) رو به قبله خوابیدن: یکی از دستورهای اخلاقی و تربیتی اسلام درباره خوابیدن این است که فرد به طرف قبله بخوابد. این دستور به دو صورت توصیه شده است: یکی آنکه شخص به پشت بخوابد وکف پاهایش به طرف قبله باشد؛ یعنی اگر خواست بلند شود، صورتش به طرف قبله است؛ دوم آنکه بر پهلوی راست بخوابد و صورتش به طرف قبله باشد (البته مطابق روایات، صورت دوم بهتر است)؛ همچنین خوابیدن بر پهلوی چپ و بر صورت، ناپسند و مذموم است. دلیل آن نیز این است که به صورت خوابیدن (دمرو)، وضعیت نامناسبی بر دستگاه تنفس و همچنین معده و قلب تحمیل می کند، نیز زمینه تحریک ناهشیار در طول شب را فراهم می کند. به پهلوی چپ خوابیدن همچنین، با توجه به آنکه معده در سمت راست بدن قرار دارد و طرف راست بدن سنگین تر است، بر سمت چپ بدن، فشار وارد می کند؛ ولی هنگامی که فرد به سمت راست بدن می خوابد، قسمت سنگین بدن در پایین قرار می گیرد و قلب و ریه ها نیز عمل خود را بهتر انجام می دهند.
البته درباره جهت خوابیدن که تأکید می شود به طرف قبله باشد، علاوه بر ابعاد معنوی و بهداشت روانی آن، ممکن است حکمت های دیگری نیز وجود داشته باشد که فعلاً برای ما مجهول است. (19) این دستورهای دینی که در آموزه های شرعی مورد تأکید است، فرد را در فضای معنوی و اخلاقی وارد ساخته، دل انسان را از انحراف باز می دارد و از طریق جهت دادن افکار انسان به طرف مسائل اخروی، او را از وسوسه های شیطانی مصون می دارد.

3. اصلاح برنامه غذایی

کیفیت تغذیه در دوران بلوغ، می تواند در شکل گیری مسائل انحرافی مؤثر باشد. تغذیه به دو جهت حائز اهمیت است: یکی از لحاظ محتوا و مواد غذایی مورد نیاز نوجوان و دیگری از جهت زمان استفاده آن.
به طور طبیعی غذای مناسب نوجوان، غذایی است که انرژی لازم و مورد نیاز بدن او را تأمین کند؛ به خصوص که نوجوان در حال رشد سریع و چشمگیری است؛ با این حال مواد غذایی او نباید محرک و تحریک کننده شهوت باشد؛ لذا باید از خوردن بیش از حد غذاهایی مانند خرما، تخم مرغ، فلفل، دارچین، پیاز و... اجتناب کند.
دیگر اینکه نوجوان باید برای صرف غذا، زمان مناسبی را انتخاب کند؛ زیرا یکی از علل بی خوابی در شب ها و عدم آرامش روحی، تغذیه نامناسب و زمان نامناسب صرف آن است. یکی از صاحب نظران در این زمینه می نویسد: « برخی خوراکی ها اگر در شب استفاده شود، معده را ناراحت و ناآسوده می کند و ایجاد خواب های آشفته می کند؛ مثلاً بعضی افراد اگر در شب شیر بخورند، با معده آنان ناسازگار است و بعضی دیگر با میوه و بعضی با ماهی و غیره؛ لذا باید در انتخاب تغذیه شبانه دقت داشت». (20)
وی همچنین، یکی از علت های احتلام پیاپی نوجوانان را در تغذیه نامناسب می داند و در این باره می نویسد: « احتلام بیشتر وقت ها، نزد کسانی دیده می شود که با معده سنگین می خوابند. بهترین روش برای جلوگیری از این امر و خواب سنگین، آن است که شب ها، معده را از خوراکی های دیر هضم پر نکنید و به همان اندازه که به کیفیت غذا اهمیت می دهید، به کیفیت آن نیز دقت کنید». (21)
در تعالیم اسلامی دستورهای مستقلی درباره تغذیه و نوع آن بیان شده است که در ادامه به مواردی اشاره می شود:
الف) پرهیز از خوردنی های مضر و حرام: یکی از قواعد مهم فقهی، لزوم اجتناب از چیزهایی است که برای انسان ضرر دارد: « هر چیزی که خوردنش برای انسان ضرر داشته باشد، ممنوع است». (22)
در حقیقت، یکی از دلایل منع بعضی خوردنی ها، مضر بودن آنها برای بدن انسان است. در آیات قرآن به برخی از این موارد اشاره شده است:
- خوردن گوشت خوک در اسلام منع شده است. خداوند در سوره بقره آیه 173 می فرماید: إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیکُمُ الْمَیتَةَ وَالدَّمَ وَ لَحْمَ الْخِنْزِیرِ ...؛ « مردار و خون و گوشت خوک بر شما حرام شده است».
- نوشیدن شراب و الکل و مست کننده های دیگر، در اسلام حرام شمرده شده است: « ای کسانی که ایمام آورده اید، شراب و قمار و بت ها و... از علل شیطانند؛ پس از آنها دوری کنید تا رستگار و سعادتمند شوید». (23)
ب) نوشیدن آب: با توجه به اینکه دو سوم وزن بدن انسان آب است و از جهات متعددی مانند گوارش، گردش خون، جذب و دفع و ... آب برای ادامه حیات لازم است، در روایات اهل بیت (ع) به نکاتی در این باره اشاره شده است:
1. بهترین مایعات برای بدن آب است.(24)
2. بعد از غذاهای چرب، نوشیدن آب زمینه ساز بیماری است. (25)
3. زیاده روی در نوشیدن آب مکروه است و موجب بیماری می گردد. امام صادق (ع) می فرمایند: من اقل شرب الماء صح بدنه؛ (26) « هر کس در نوشیدن آب میانه روی و اعتدال ورزد، بدنش سالم می ماند».
4. توصیه شده است انسان قبل از نوشیدن آب «بسم الله» و پس از آن «الحمدلله» بگوید (27) و نیز یادی از امام حسین (ع) بکند که این کار جنبه معنوی و روانی دارد.
ج) توصیه به نکات بهداشتی- روانی: در دستورهای دینی به نکات بهداشتی و روانی ویژه و ظریف درباره کیفیت خوردن غذا و مقدار آن توصیه شده است که به برخی از آنها اشاره می شود.
- در ابتدای هر وعده غذا، کمی نمک خورده شود. پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرمایند: « غذای خود را با نمک شروع کنید؛ این کار دوا و درمان هفتاد مرض و بیماری است». (28)
- در غذا خوردن نباید تعجیل کرد، بلکه باید با آرامش و تأنی، مدت غذا خوردن را طولانی کرد. (29)
- غذا کاملاً جویده شود. اصبح بن نباته می گوید: « از علی (ع) شنیدم که می فرمود: پسرم! به تو چهار چیز یاد می دهم که اگر عمل کنی، از بسیاری بیماری ها مصون خواهی بود. اول اینکه تا گرسنه نشده ای، غذا نحوری، دوم، تا کاملاً سیر نشده ای، دست از غذا برداری، سوم، غذا را خوب بجوی و چهارم، موقع خوابیدن به دست شویی برو و خودت را تخلیه کن». (30)
- به مقدار لازم شام خوردن و اعتدال داشتن؛ زیرا زیاده روی در شام خوردن باعث بی خوابی و اضطراب می شود و کم خوری هم باعث ناراحتی می گردد. پیامبر گرامی اسلام (ص) می فرمایند: ترک العشا مهرقه، و ترک العشاء خراب الجسد؛ (31) « ترک شام و نخوردن آن، باعث ناراحتی و مریضی بدن است».
د) مراعات آداب معنوی در هنگام غذا خوردن: از آنجا که اسلام آیین سعادت انسان است و توجه خاصی به کمال معنوی و روحی انسان دارد، در امور تغذیه هم به مسائل معنوی توجه نموده است. اسلام سفارش کرده است انسان ها از غذای پاک و طیب استفاده کنند و در خوردن غذا، قصد و نیت آنان این باشد که نیرو و قوت گرفته، خدا را عبادت کند و دیگر اینکه غذا را با نام خدا شروع کنند و با شکر و سپاس نعمت های او به اتمام برسانند.
خلاصه اینکه: دستورهای بهداشتی و معنوی اسلام، همه در راستای سلامتی جسمی و روحی انسان هاست؛ ضمن آنکه وقتی انسان از لحاظ جسمی و روحی سالم باشد، به طرف انحراف و مسائل غیر اخلاقی کشیده نمی شود؛ چون با عمل کردن به دستورهای دین، در جاده صلاح و امنیت قرار گرفته، فکر و اندیشه او با معنویات همراه و عجین گشته و زمینه انحراف از بین رفته است.

پی‌نوشت‌ها:

1. ام. رابین دیماتئو، روان شناسی سلامت، ترجمه محمد کاویانی و همکاران، ج 1، ص 392 .
2. محمد بن حسن حر العاملی، وسائل الشیعه، ج20، باب 1، ص 17، ح 11 .
3. قال الصادق (ع): النشره فی عشره أشیاء: المشی، الرکوب، و الارتماس فی الماء و النظر الی الخضره، و السواک ... (همان،‌ ج1، ص 350، ح 24).
4. قال علی (ع): المرأه ریحانه و لیست بقهرمانه ... (همان،‌ ج14، باب 87، ص 120، ح1).
5. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج68، باب 78، ص 276، ح6 .
6. همان، ج59، باب آخر، ص 316 .
7. هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا (یونس، 67).
8. وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیلَ لِبَاساً وَالنَّوْمَ سُبَاتاً (فرقان، 47).
9. قال الصادق(ع): ان شیعتنا ینامون اول الیل (محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج5، باب 39، ص 274، ح 26).
10. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج7، ص 343 .
11. William Wundt.
12. رضا پاک نژاد، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج12، ص 152 .
13. Sylvanus Stall.
14. سیلوانس استال، آنچه یک جوان باید بداند، ترجمه نصرت الله کاسمی، ص 38 .
15. محمدرضا شرفی، دنیا نوجوان، ص 233 .
16. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج73، باب 39، ص 373، ح6 .
17. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج2، ص 407 .
18. محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج73، باب 44، ص 220، ح31 .
19. ام. رابین دیماتئو، روان شناسی سلامت، ترجمه محمد کاویانی و همکاران، ج 1، ص 45 .
20. سیلوانس استال، آنچه یک جوان باید بداند، ترجمه نصرت الله کاسمی، ص 38 .
21. همان، ص 59 .
22. ما کان فیه المضره علی الانسان فی اکله فحرام الکله (محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج17، باب 42، ص 62، ح 1).
23. مائده(5)، 90 .
24. قال علی (ع): الماء سید الشراب فی الدنیا و الآخره (محمد بن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج17، باب 1، ص 186، ح 3).
25. شرب الماء علی اثر الدمم یهیج الداء (همان، باب 6، ص 190، ح7).
26. همان، ح5 .
27. همان، باب 10، ص 199، ح 3 و 4 .
28. قال رسول الله (ص): افتتحوا بالملح، فانه دواء من سبعین داء (محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج59، باب 89، ص 293.
29. همان، باب 90، ص 311 .
30. همان، باب 88، ص 267، ح 42 .
31. همان، ص 266، ح 37-38 .

منبع: پناهی، علی احمد، داوود، حسینی؛ (1389)، با دخترم (ویژه والدین و مربیان دختران نوجوان)، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، (1389)
نویسندگان: علی احمد پناهی، داوود حسینی

:: موضوعات مرتبط: زنان
:: برچسب‌ها: خودارضایی دختران, راه های پیشگیری, 1

خودارضایی دختران، علائم و آثار

پنجشنبه ۱ فروردین ۱۳۹۲ ساعت 1:35 | | نوشته ‌شده به دست روانشناسی مدرن | ( )

انحرافات جنسی

برای غریزه جنسی نیز همانند هر غریزه و نیروی دیگر، شیوه های مختلفی برای ارضا وجود دارد که برخی از آنها با طبیعت انسانی، اخلاق دینی و ارزش های بشری، موافقت و همسویی دارد و پاره ای دیگر، مغایر طبیعت بشر و ارزش های انسانی است که به آن انحرافات جنسی گفته می شود.
غریزه جنسی، مانند تشنگی و گرسنگی و سایر نیازها، برای تأمین و ارضای خود، انسان را به فعالیت وامی دارد و او را به طرف برآورده شدن نیازش بر می انگیزد. بنابراین، نوجوان در مقابل خود با چندین راه و شیوه مواجه می شود و به برخی از آنها اقدام می کند. نوجوان با ایمان و جویای کمال، به دنبال شیوه ای می رود که با عقل و دستورهای دینی سازگارتر است. در ادامه به چند نمونه از راه هایی که در مقابل نوجوان وجود دارد، اشاره می کنیم:
1. بلوغ جنسی نوجوان غالباً زودتر از بلوغ روانی و اجتماعی او فرا می رسد؛ یعنی در نوجوانان نیاز جنسی و توانایی ارضای آن ایجاد شده است، ولی آنها بلوغ و توانایی اداره خانواده و همسر داری را ندارند و به حدی نرسیده اند که همسر یا مادر خوبی برای خانواده خود باشند؛ لذا در اینجا نوجوان با شرایطی، روبه روست که از طرفی نیاز جنسی دارد و این نیاز، او را به طرف تأمین و ارضا بر می انگیزد و از سوی دیگر تدبیر و توانایی اداره یک خانواده را ندارد، تا ازدواج کند و تشکیل خانواده دهد؛ و یا ممکن است دختر خواستگار مناسب نداشته باشد؛ پس ناچار است تشکیل خانواده و ازدواج را به تأخیر بیندازد و برای ارضای نیاز جنسی خود چاره ای بیندیشد.
اما چگونه نوجوان باید این مشکل را حل کند و اختلاف و فاصله به وجود آمده بین برانگیختگی نیاز جنسی و زمان مناسب برای ارضای آن را پر کند؟
بسیاری از نوجوانان، با خویشتن داری و پرهیز از عوامل تحریک کننده شهوت، ارضای این غریزه را به زمان مناسب و در شکل خداپسندانه و حلال که مطابق فطرت انسانی و سازگار با دستورهای اخلاقی شرع مقدس اسلام است، موکول می کنند. این انتخاب و روش، گرچه تا حدی دشواری دارد، ولی انتخابی پسندیده، عقلانی، موافق فطرت انسانی و رمز کمال و سعادت انسانی است و نوجوانان با این انتخاب مبارک، در واقع به جهاد با نفس که با ارزش ترین جهاد و مبارزه است، اقدام کرده، از این طریق هم رضایت الهی و خشنودی او را کسب نموده است و هم سلامتی جسمی و روحی خود را تأمین کرده است. حضرت امیرالمؤمنین، علی (ع) در این باره می فرمایند: من احب نیل الدرجات العلی فلیغلب الهوی؛ (1) « هر کسی دوست دارد به درجات بلندی نایل آید، باید بر خواهش های شهوانی خود چیره شود».
و در روایتی دیگر فرمودند: خالف الهوی تسلم؛ (2) « با خواهش و خواسته نامشروع نفس و شهوت، مخالفت کن تا سالم بمانی».
در این دو حدیث شریف، مولای متقیان علی (ع) یکی از راه های کمال و خودسازی معنوی را مبارزه با خواسته های نامشروع نفس معرفی کرده است؛ لذا اگر نوجوان به توصیه های حضرت گوش جان دهد و به آن عمل کند، هم در سلامتی جسم و جان خواهد بود و هم در سلامتی ایمان و معنویت.
2. گرایش دیگر که در نوجوان به وجود می آید و برخی را به دام خود می کشد، خودارضایی (استمنا) است که این روش و انتخاب با اهداف خلقت انسان و نیز فلسفه آفرینش غریزه جنسی، مغایرت دارد و کاری حرام و ناپسند است. در این زمینه، در مباحث آینده به طور مفصل بحث خواهد شد.
3. گرایش دیگری هم که مطرح است، گرایش نوجوان به جنس مخالف می باشد که البته به هر شکلی، غیر از پیمان عقد و ازدواج صورت پذیرد، عملی ناشایست محسوب می شود و عواقب وخیمی در پی دارد.

انواع انحرافات جنسی و آثار آن

همان طور که قبلاً هم اشاره شد، انحرافات جنسی بر چند نوع است که در ادامه به برخی از آنها که در میان بعضی نوجوانان شیوع بیشتری دارد، اشاره می شود و آثار زیان بار آن بیان می گردد تا مربیان و والدین گرامی، با آگاهی کامل در این عرصه ها وارد شوند.

خودارضایی

خودارضایی (استمنا) یکی از انحرافات جنسی است که نسبت به انحرافات دیگر، شیوع بیشتری دارد و آن بدین معناست که: کسی صحنه های جنسی و شهوت انگیزی را در برابر خود مجسم می کند، یا آن قدر با آلت تناسلی خود دست ورزی می کند که از او «منی» خارج می شود؛ به گمان اینکه با این کار شعله شهوت و غریزه جنسی خود را فرو می نشاند. گفتنی است: این عمل (خودارضایی) وقتی در مورد زنان و دختران باشد، در اصطلاح فقهی، به آن «استشها» می گویند و اگر مربوط به مردان و پسران باشد، «استمنا» نام دارد؛ زیرا زنان آلت تناسلی خارجی ندارند؛ لذا با مالیدن کشاله های ران به یکدیگر و یا فشار دادن قسمت های بیرونی آلت تناسلی و مالیدن آن، به ارضای جنسی می رسند.

علایم خودارضایی

کسی که به عمل خودارضایی (استشها) عادت کرده است، نشانه هایی دارد که برخی از آنها عبارت اند از: رنگ پریدگی، کبودی اطراف چشم، خستگی و بی حالی مفرط، خواب آلودگی زیاد، سستی و بی رمقی، لرزش اعضای بدن، ضعف حافظه، اضطراب، افسردگی، عصبانیت، یأس و ناامیدی و مانند آنها. (3)

آثار خودارضایی

انحراف جنسی به صورت خودارضایی (استشها) آثار زیان بار فراوانی دارد. در این بحث به برخی از این آثار سوء و ناپسند، اشاره می کنیم:

الف) ضعف و آسیب قوای جسمانی

کاهش انرژی جسمانی از زیان های مهم خودارضایی است. اگر خودارضایی ادامه یابد، خستگی و ناتوانی جسمانی بر انسان عارض شده، قوای بدنی او را تباه می کند و به پیری زودرس و ضعف بدنی می انجامد.
در این فرصت به چند نمونه از نامه های برخی نوجوانان که درباره ضررهای خودارضایی نوشته شده و برخی نیز خطاب به ما بوده است، توجه بفرمایید:
... وقتی قلم در دست می گیرم، احساس ناتوانی می کنم و حوصله نوشتن ندارم؛ گویا ساعات زیادی به کار سخت مشغول بوده ام؛ انگار رمقی در بدن ندارم؛ لذا رغبت و علاقه ای به تلاش و کوشش پیدا نمی کنم (نامه ای از یک نوجوان 17 ساله).
من نوجوانی پرجنب و جوش و فعال بودم و ورزش هم می کردم و از سلامتی و شادابی خوبی برخوردار بودم؛ ولی الآن به شخصی بی حال، کم تحرک و رنگ پریده مبدل شده ام و احساس ضعف و ناتوانی می کنم و خود را شخصی وامانده حس می کنم (نوجوان 15 ساله).
خودارضایی به تدریج در نور چشم و بینایی انسان اثر سوء می گذارد و چشم را به شدت ناتوان و کم نور می کند. جوانی که مدتی به این انحراف مبتلا بود، در جلسه مشاوره می گفت: « با اینکه ورزش کار هستم، چشمانم خسته می شود و نمی توانم کتاب ها را به خوبی مطالعه کنم و جلوی چشمم تیره و تار می شود؛ به حدی که سرگیجه می گیرم و در قعر چشم هایم درد شدیدی احساس می کنم».
خودارضایی همچنین باعث ضعیف شدن قدرت بدن و قوای جسمانی شده، این رویداد، بستر مناسبی برای پذیرش انواع بیماری است؛ زیرا جسم و بدنی که با خودارضایی ضعیف و ناتوان شده است، نمی تواند در مقابل ویروس های بیماری زا از خود دفاع کند و آمادگی زیادی برای آسیب پذیری و بیماری دارد.
اگر به اطراف خودتان در محیط اجتماعی توجه جدی کنید، متوجه خواهید شد افراد ورزش کار و قوی و افرادی که توان جسمی مناسبی دارند، کمتر به بیماری مبتلا می شوند و این به خاطر آن است که مقاومت بیشتری در مقابل ویروس های بیماری زا دارند و آسییب پذیری آنان کمتر است.
علاوه بر آسیب های فوق، خودارضایی آثار تخریبی بسیاری در دستگاه تناسلی از خود به جای می گذارد که بعضی از آنها عبارت اند از: الف) ابتلا به بیماری «انزال سریع» که بیماری سختی است و نوجوان و جوان با کوچک ترین تحریک جنسی، احتلام پیدا می کند و بعد از ازدواج هم با مشکلاتی روبه رو می گردد؛ ب) ناتوانی جنسی و ایجاد اختلال در سیستم تولید مثل بدن و هورمون های جنسی؛ ج) بیماری مقاربتی و احتمال عقیم شدن (بچه دار نشدن)؛ د) ارضای ناکامل جنسی و از دست دادن لذت جنسی بعد از ازدواج؛ ه‍ ) ایجاد قاعدگی نامنظم و خروج ترشحات چرکی و احساس درد در هنگام قاعدگی.
برخی از متخصصان امور جنسی معتقدند: این عمل (استشها) افراد را دچار ضعف قوای شهوانی می کند و نشاط روحی و جسمی آنان را از بین می برد و در قوای پنج گانه نیز اثر کرده، در چشم و گوش انسان اختلال ایجاد می کند؛ علاوه بر اینها در تحلیل قوای جسمانی و روحانی، کم خونی، رنگ پریدگی، نقصان قوای حافظه، لاغری و سستی، عصبانیت و مانند آن اثر بسیاری دارد. (4)

ب) ضررها و آسیب های روحی- روانی

1. ضعف حافظه و حواس پرتی: همان گونه که گذشت، یکی از پیامدهای خودارضایی، ضعف و تحلیل قوای جسمانی است و این به سهم خود، ناشی از اختلال در عملکرد سیستم مغز و اعصاب است. اختلال در این سیستم (مغز) باعث می شود بخش حافظه، کارایی لازم را نداشته باشد؛ علاوه بر این، شخص مبتلا به خودارضایی به سبب تمرکز در این عمل زشت و توجه نسبتاً مداوم به موضوعات جنسی، حواس پرت و فاقد تمرکز فکری است. این، خود عامل دیگری برای کاهش توانایی ذهنی و ایجاد ضعف حافظه است.
خودارضایی مکرر، باعث تحریک بیش از حد سیستم عصبی پاراسمپاتیک و افزایش تخلیه « استیل کولین» (5) از انتهای این رشته ها در مغز می گردد و این، خود باعث پاره ای عوارض جسمانی و روانی، چون حواس پرتی، کمی حافظه، (6) عدم تمرکز حواس، سیاهی رفتن چشم و در نهایت تاری دید می شود. تمام این علامت ها ناشی از تغییر تعادل میزان مواد شیمیایی موجود در مغز است که بین سلول های عصبی رد و بدل می شود و انتقال پیام های مختلف را بر عهده دارد. (7)
2. اضطراب: دلهره و نگرانی از ویژگی هایی است که پیوسته فرد خودارضا را رها نمی کند. او به طور مرتب با خود درگیر است و نگرانی و تشویش خاطر، او را رها نمی کند؛ افکار آشفته و بی ثباتی فکری، دامن گیر اوست؛ نسبت به آینده امیدوار نیست و آینده را تاریک می بیند و افکار پریشان، یک لحظه او را رها نمی کند. (8)
نوجوانی که به خودارضایی گرفتار بود و در جلسه مشاوره تربیتی حاضر شده بود، چنین می گفت:
... از دنیا خسته شده ام. از خودم نفرت دارم. نگرانی و تشویش خاطر مرا مجال نمی دهد. روحم متزلزل و بغض و نفرتم متراکم شده است. اضطراب و دلهره مرموز، اراده هر کاری را از من سلب کرده است و نمی دانم باید چه کار بکنم؟
3. افسردگی: بی احساسی، بی توجهی و بی نشاطی، سستی و گوشه گیری، غم و اندوه، عدم علاقه به امور هنری و مسائل معنوی و ... همگی از نشانه های بارز و حتمی افسردگی است که خودارضایی می تواند در ایجاد آن نقش آفرین باشد. فردی که به این انحراف جنسی دچار شده است، حوصله بسیاری از کارها را ندارد و بیشتر به گوشه گیری می پردازد و از خودش هم تنفر دارد و خود را فردی بدبخت و بدشانس می داند و تصور می کند کسی او را دوست ندارد و فردی کم لیاقت و بی ارزش است.
4. انحراف اخلاقی: افراد خودارضا به بی بند و باری جنسی گرایش یافته، به بی عفتی تمایل می یابند. بی عاطفه و کم رو و خجل هستند، صفای دل و نورانیت معنوی کمتری دارند، به مجالس دعا و توسل علاقه ای نشان نمی دهند و تاریکی و ظلمت آنها را احاطه کرده است و اوقات خود را بیشتر با کارهای بیهوده سپری می کنند. (9)
5. ضعف اراده: کاهش قدرت تصمیم گیری و ضعف اراده، همچنین افت تحصیلی و مانند آن، از عوارض خودارضایی است.

ج) آسیب ها و ضررهای اجتماعی

خودارضایی، در فرد احساس گریز از اجتماع پدید می آورد که در اثر افراط و تکرار این عمل ناپسند، این احساس در او ریشه دار می گردد. شخص خودارضا در گوشه ای منزوی می شود و به افکار دور و دراز خود می پردازد. توجه به لذات شخصی و خیالی، سبب سستی روابط اجتماعی می گردد و حیات جمعی و با دیگران بودن را، دچار مخاطره می سازد. فرد در عرصه اجتماعی، کمتر وارد می شود و یا اصلاً وارد نمی شود و با مردم جوشش کمتری دارد و از بودن در کنار دیگران لذت نمی برد. اینجاست که نه تنها شخصیت اجتماعی و انسانی چنین افرادی به تدریج متزلزل می شود، بلکه جامعه نیز از وجود نیروی جوان و خلاق محروم می ماند و در دراز مدت، این خصوصیات و این افراد، موجب اختلال در نظام خانواده و اجتماع می گردند.
اکنون به چند نامه از چندین نوجوان که در این زمینه ارسال شده است، توجه نمایید.
... علاقه ای به درس و ادامه تحصیل ندارم و از همه چیز خسته شده ام و آرزوی مرگ می کنم. از دوستان و اطرافیان تنفر دارم و هیچ علاقه ای به ازدواج و تشکیل خانواده ندارم و نشاط خود را از دست داده ام. احساس بی آبرویی و بی ارزشی می کنم؛ در حالی که قبل از گرفتار شدن به این عمل زشت، بسیار سرحال بودن و نمره هایم عالی بودند و از نشاط بالایی هم برخوردار بودم (دختر هجده ساله).
نوجوانی هفده ساله هستم و مشکل جدی ام که مرا از دنیا خسته کرده است، این است که قدرت و توانایی هیچ تصمیمی ندارم و اراده ام بسیار ضعیف است؛ در حالی که قبلاً فردی موفق و با نشاط بودم و در کارهای اجتماعی و درسی بسیار موفق بودم و حتی دیگران را یاری می کردم؛ اما الآن حدود چند سال است که این مریضی (خودارضایی) مبتلا شده ام و تصور می کنم تمام این بلاها به خاطر این عمل ناپسند بوده است.
... خواستگار فراوانی دارم که هر یک از دیگری بهتر است. به دلیل همین مسئله (خودارضایی و از دست دادن بکارت) مجبورم به آنها جواب رد بدهم؛ بدون اینکه پدر و مادرم علت آن را بدانند (دختری 17 ساله از تهران).
شخص خودارضا همچنین نسبت به کوچک ترین محرک محیطی و اجتماعی حساس است؛ کمتر حوصله گفت و گو با دیگران را دارد؛ زودرنج است و سریع از کوره در می رود، با والدین خود بدرفتاری می کند، گاهی فریاد می زند و تحمل حرف منطقی را ندارد، از نصیحت دیگران به شدت بیزار است و بر سر مسائل کوچک، بی حوصلگی و پرخاشگری می کند.

د) آسیب های معنوی

خودارضایی که در کتاب فقهی و رساله های عملیه مراجع معظم تقلید، از آن به «استمنا» یا «استشها» تعبیر می شود، یکی از انحرافات جنسی و اخلاقی است و از گناهان بزرگ شمرده می شود. این عمل در کلام بزرگان دین، زشت انگاشته شده، مورد سرزنش قرار گرفته است.
طبق روایاتی که از امام صادق (ع) وارد شده است، آن حضرت «استمنا»، این عمل زشت را گناهی بزرگ دانسته، فرموده اند: « این عمل را خدا منع کرده و کسی که مرتکب چنین عملی شود، مثل این است که به خود تجاوز کرده است». ایشان می فرمایند: «... اگر بدانم کسی به چنین انحرافی مبتلاست، با او هم غذا نخواهم شد». ایشان سپس در پاسخ شخصی که پرسید: در کجای قرآن، این عمل (خودارضایی) نهی و منع شده است، ادامه دادند: «کسانی که به وسیله غیر همسر خویش، آمیزش جنسی (اطفای شهوت) انجام دهند، ستمکار و تجاوزگر خواهند بود». (10)
در زمان امیرالمومنین (ع) شخصی مرتکب عمل زشت خودارضایی شده بود و او را به حضور حضرت علی (ع) آوردند. بعد از اثبات این عمل زشت، آن قدر به روی دست او شلاق زدند تا سرخ شد و سپس حضرت علی (ع) دستور دادند از هزینه بیت المال برای او همسری بیابند. (11)
همچنین پیامبر گرمی اسلام (ص) درباره عذاب شخص خودارضا می فرمایند: « شخص خودارضا و استمنا کننده مورد لعن خداست». (12)
و در روایت دیگری فرمودند: « لعنت خدا و ملائکه بر شخصی که خودارضایی می کند و این عمل زشت را انجام می دهد». (13)
امام صادق (ع) نیز در روایتی نورانی و ارزشمند می فرمایند: « خدای متعال سه عذاب بزرگ را برای سه گروه بدکار قرار داده است؛ اولاً در روز قیامت با رحمت به آنان نمی نگرد، ثانیاً آنها را از گناه پاک نمی سازد و ثالثاً برای هر کدام عذابی دردناک مهیا کرده است. گروه اول کسانی هستند که ریش های سفیدشان را می کنند؛ گروه دوم کسانی اند که استمنا و خودارضایی می کنند و گروه سوم، کسانی هستند که مورد لواط قرار می گیرند». (14)
خلاصه آنکه از نظر قرآن کریم و فرمایش امامان معصوم (ع) و پیامبر گرامی اسلام (ص) عمل خودارضایی کاری زشت و ضد اخلاقی است و کسی که به این کار اقدام کند، علاوه بر ابتلا به بیماری های روحی و روانی و جسمانی، مورد خشم و نفرین خدا و ملائکه قرار می گیرد؛ و کسی که مورد لعن خدا باشد، جایگاهش آتش و عذاب سخت الهی است.
خداوند متعال به انسان ها عقل و قوه اندیشیدن عنایت کرده است؛ همچنین به وسیله پیامبران راه صحیح و مطمئن را در تمام جنبه های زندگی بیان نموده است. انسان می تواند با کمک عقل و هدایتگری پیامبران و امامان معصوم (ع) به مسیری قدم بگذارد که او را به کمال و خوشبختی می رساند و روش صحیح زیستن را به آنان گوشزد می کند.
در ادامه تلاش شده راهکارهای پیشگیری از انحرافات جنسی با استفاده از آموزه های دینی و روان شناسی بیان شود تا والدین و مربیان گرامی از آنها بهره برده، در تربیت جنسی نوجوانان مورد توجه قرار دهند.

پی‌نوشت‌ها:

1. عبدالواحد الآمدی التمیمی، غرر الحکم و دررالکلم، ج2، ص 222، ح 1254 .
2. همان، ج1، ص 356، ح 24 .
3. و. د. کوچتکف، روان شناسی و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان، ترجمه محمد تقی زاده، ص 114 .
4. محمدرضا شرفی، دنیای نوجوان، ص 284 .
5. Acetyle Choline.
6. Memory.
7. حمیدرضا شاکرین و همکاران، پرسش ها و پاسخ های برگزیده، ص 288 .
8. مؤسسه پژوهشی- فرهنگی اشراق، خودارضایی یا ارضای انحراف جنسی، ص 15-16 .
9. همان، ص 17- 18 .
10. مؤمنون (23)، 7؛ و درباره سند روایت. ر. ک: محمد دبن حسن حر عاملی، وسایل الشیعه، ج 18، باب 4، ص 575، ح 4 .
11. محمد محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج9، ص 222، ح 18752 .
12. قال رسول الله (ص): ناکح الکف ملعون (همان، ح 18751).
13. قال الصادق (ع): الا لعنه الله و ملائکه و الناس اجمعین (همان، ح 18748).
14. قال الصادق (ع): ثلاثه لا یکلمهم الله یوم القیامه و لاینظر الیهم و لا یزکیهم و لهم عذاب الیم: الناتف شیبه و الناکح نفسه و المنکوح فی دبره (همان).

منبع: پناهی، علی احمد، داوود، حسینی؛ (1389)، با دخترم (ویژه والدین و مربیان دختران نوجوان)، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، (1389).
نویسندگان: علی احمد پناهی، داوود حسینی

:: موضوعات مرتبط: زنان
:: برچسب‌ها: خودارضایی دختران, علائم و آثار