روانشناسی مُدرن

 در اين دوران فرد بالغ مي‌شود و از مرحله كودكي به بزرگسالي مي‌رسد و قدرت باروري را كسب مي‌كند. در واقع در دوره‌اي كوتاه فيزيك و آناتومي قسمت‌هاي خاصي از بدن نوجوان به طور محسوسي تغيير مي‌كند و اعضاي تناسلي و توليد مثلي او كامل مي‌شود و علاوه بر اين، دگرگوني‌هاي اجتماعي و رواني نيز در او ايجاد مي‌شود.

به گفته كبري ايمان‌نژاد، كارشناس ارشد روان‌شناسي عمومي در دوره بلوغ رفتار نوجوان با والدين تغيير مي‌كند و بيشتر تمايل دارد از خانواده فاصله گرفته و مستقل باشد. در واقع كسب هويت يا داشتن استقلال از نشانه‌هاي شروع بلوغ رواني نوجوان است. اهميت او به همسن و سالانش بيشتر مي‌شود و توجه او به اعمال، رفتار و پوشش آنان موجب تقليد او مي‌شود. ميل به گوشه‌گيري، حساسيت به انتقاد از ديگران، بي‌قراري، تحريك‌پذيري، نافرماني از بزرگ‌ترها، خيره‌سري، گفت‌و‌گوي پنهاني با دوستان، صرف وقت جلوي آينه، اضطراب و كنجكاوي از ديگر علائم شروع بلوغ محسوب مي‌شود.

حال اگر والدين بتوانند به ياد بياورند كه خودشان وقتي در سن و سال نوجواني بودند و اين دوران را سپري مي‌كردند چه احساسات و عواطفي داشته‌اند آن وقت شايد براي درك نوجوانشان تلاش بيشتري از خود نشان دهند. البته اكثر والدين از آشفتگي‌هاي دوران بلوغ آگاهند و اگر مايل باشند مي‌توانند احساسات متناقض اين دوران را به خاطر آورند، اما متاسفانه برخي والدين به دليل مشغله‌هاي كاري و به جهت آن كه خود اين دوران را ساليان بسيار دور گذرانده‌اند، نمي‌توانند بخوبي كمبودهاي عاطفي و جنسي فرزندشان را درك كنند و گاهي به طور ناخواسته با برخوردهاي تند و گاه ستيزه‌جويانه موجب گريز و رميدگي فرزند از جانب خود مي‌شوند.

به عقيده ايمان‌نژاد، والدين بايد درك كنند​كودكشان با پا نهادن به سنين نوجواني بزرگ شده است و بايد با او به مانند يك بزرگسال رفتار كنند و از هرگونه رفتار نامناسب يا كنترل‌هاي افراطي و وسواس‌گونه بپرهيزند و هيچگاه نوجوان را با همسالانش مقايسه يا به دليل اشتباهات گذشته توبيخ نكنند و سعي كنند گوش‌ دهنده‌اي فعال باشند و مشكلات فرزندشان را درك كنند.

ستيزه‌جويي و برخورد نامناسب والدين موجب كجروي، بدخلقي، فرار از خانه و حتي گرايش نوجوان به مواد مخدر و الكل مي‌شود. بنا به گفته اين روان‌شناس اگر نوجوان مسائل و مشكلات بلوغ را در محيطي سرشار از تفاهم، محبت و آگاهي با كمك خانواده و جامعه بشناسد اين دوره را بخوبي پشت سر گذاشته و با سلامت و نشاط، پا به عرصه بزرگسالي مي‌گذارد.

بنا به گفته آسيب‌شناسان، معمولا در فرهنگ ما نوجوانان اطلاعات خود را درخصوص بلوغ و مسائل جنسي به دليل شرم و حيا به جاي مراجعه به والدين از طريق دوستان، رسانه‌ها، اينترنت و... كسب مي‌كنند و در مقابل والدين هم اين وظيفه را به مدارس سپرده‌اند.

اما به گفته ايمان‌نژاد متاسفانه برخي مدارس مشاوران حاذقي ندارند و آنها نمي‌توانند با نوجوانان رابطه‌اي عميق و صميمانه برقرار كنند و مشكلات را درك كنند. نكته مهم‌تر آن‌كه دختران از نظر جنسي نسبت به پسران آسيب‌پذيرترند و سن بلوغ آنها كمتر از پسران است و به دليل آن‌كه گرايش به جنس مخالف در آنها زودتر درك مي‌شود، نياز آنها به اين تعليمات بيشتر است. بنابراين والدين مسئولند كه با مطالعه كتب مختلف در مورد نوجواني و بلوغ، مشاوره با روان‌شناسان متعهد و كارآمد، ايجاد ارتباطي نزديك و صميمانه با فرزند، آگاه ساختن او به مسائل بلوغ همچون شروع عادت ماهانه و بروز صفات ثانويه جنسي، آموزش احكام طهارت، غسل، وضو، تيمم، آگاه ساختن نوجوان به خلاصه‌اي از مسائل مربوط به محارم، حجاب، آگاهي مختصر از ساختمان و كار اعضاي جنسي گياهان و حيوانات و نيز آگاهي دادن به دختران به آسيب‌پذيري در مقابل جنس مخالف، نوجوان را آگاه‌تر و وابستگي را بيشتر كنند.