تا
چندي پيش كه دانش پزشكي در زمينه تشخيص علل و عوامل به وجودآورنده
ناباروري زوجين رشد چنداني نداشت. هميشه زنان متهم رديف اول ناباروري بودند
و به نوعي از سوي همسر خود مورد بيمهري قرار ميگرفتند و گاهي نتيجه اين
عمل، طلاق دادن زوجه و همسر گزيني مجدد مردان بود، اما امروزه با پيشرفت
دانش پزشكي مشخص شده است كه كيفيت پايين و عدم تحرك اسپرم مردان هم نقش
مهمي در ناباروري زوجين دارد. اما چه عواملي تهديدكننده سلامت نطفه مردان
است؟
عفونت پروستات و دستگاه
تناسلي، واريكوسل، بلوغ زودرس و ديررس جنسي، تماس با سمومي چون كادميم،
جيوه، مواد راديواكتيو و برخي اشعهها، ترميم فتق، پسوريازيس، برخي داروهاي
مورد استفاده، چاقي، ديابت، فشار و چربي خون بسيار بالا و آلودگي هوا از
جمله عوامل تهديدكننده سلامت اسپرم به شمار ميرود. همچنين تحقيقات نشان
داده است ورود برخي تركيبات پلاستيكي به بدن، لباسهاي تنگ، قرار گرفتن در
محيطهاي گرم، استفاده بيش از حد از لپتاپ و موبايل و... هم ميتواند
تاثير نامطلوبي در كيفيت اسپرم گذاشته و از تعداد و تحرك آن بكاهد. نظر به
اينكه رعايت نکردن اين موارد در جامعه ما بيشتر به چشم ميخورد، به طور
مختصر به شرح آن ميپردازيم.
بيسفنول A كيفيت اسپرم را تهديد ميكند
بيسفنول A تركيبي شيميايي است كه در بسياري
از بستهبنديهاي محصولات غذايي به كار ميرود. تحقيقات پيشين نشان داده
بود كه اين ماده سبب بروز اختلالاتي در كاركرد غدد درونريز بدن ميشود،
اما تحقيقات اخير نشان داده است كه اين ماده از پوست هم ميگذرد و ميتواند
سبب كاهش كيفيت اسپرم مردان شده و تمايلات را كاهش دهد. اين تركيب در
بسياري از بطريهاي آب، شيشههاي پلاستيكي شير، در رزين داخل قوطي نوشابه و
كنسرو وجود دارد. جالب است بدانيد رد پاي اين ماده در رسيدهاي چاپي عابر
بانكها و صندوق فروشگاهها هم يافت شده است. اين ماده به محض تماس با دست
جذب پوست ميشود و در حال حاضر به زنان باردار توصيه شده است تا حدامكان از
دست زدن به اين نوع رسيدها خودداري كنند.
لباسهاي تنگ جريان خون را مختل ميكند
شلوارهاي تنگ و نشستن طولانيمدت با اين نوع
لباسها جريان خون دستگاه تناسلي را مختل كرده و فشار ناشي از آن اعصاب اين
ناحيه را درگير كرده و آسيب را دوچندان خواهد كرد. جالب است بدانيد ميزان
پارچهاي كه امروزه در تهيه شلوارهاي تنگ به كار ميرود، تقريبا يكسوم
شلوارهاي معمولي و استاندارد است. بنابراين پوشيدن طولانيمدت لباسهاي
تنگ، شلوارهاي جين فاق كوتاه، شلوارهايي كه يك درز دوخت سفت در خط وسط دارد
و لباسهاي زيرجذب، ميتواند موجب اختلال در تهويه، جريان خون و بالا رفتن
درجه حرارت دستگاه تناسلي شود واز كيفيت اسپرمها بكاهد.
استحمام با آب داغ، هرگز!
بنا به گفته محققان دانشگاه كاليفرنيا،
وانهاي پر از آب داغ، جكوزيهاي مرطوب و حوضچههاي آبگرم از جمله
مكانهايي است كه بر اثر تماس با بدن مردان ميتواند تاثيرمنفي بر سلامت
اسپرم آنها گذارد. پژوهشها نشان داده است مرداني كه در هفته حداقل به مدت
30 دقيقه در وان پر از آب داغ حمام قرار ميگيرند، شاخصهاي كيفيت نطفه
آنها همچون تحرك، اندازه و... كم ميشود. جالب است بدانيد سه تا شش ماه پس
از خودداري از اين گونه حمامها تعداد اسپرمها پنج برابر و تحرك آنها از
12 درصد به 34 درصد گزارش شده است.
از گوشي همراه و لپتاپ كمتر استفاده كنيد
قرار گرفتن گوشي همراه در جيب شلوار و نزديك
به اندام تناسلي ميتواند در ناباروري نطفه مردان دخيل باشد. استفاده بيش
از چهارساعت موبايل در روز هم به ميزان قابل توجهي از تعداد اسپرمها
ميكاهد. در دانشگاه نيويورك نيز محققان دريافتهاند امواج گرمايي منتشره
از لپتاپ باعث افزايش دماي كيسه بيضه شده و به اسپرمها آسيب ميزند.
استعمال دخانيات و مشروبات الكلي ممنوع
مصرف مشروبات الكلي به كبد آسيب ميرساند و
بر اثر آسيب اين عضو تنظيم، تحريك و ترشح هورمونهاي جنسي مختل ميشود.
الكل تا 50 درصد باعث كاهش قابليت باروري شده و توليد اسپرمهاي غيرعادي و
ناهنجار را افزايش ميدهد. قليان نيز به دليل دارا بودن آرسنيك، كروم، سرب،
كبالت و... موجب تغييرات ژنتيك در نطفه شده و توليد اسپرم را كاهش ميدهد.
اثر منفي سيگار هم به قدري زياد است كه براحتي ميتوان ناباروري مردان را
به آن نسبت داد.
بيماريهاي مقاربتي را جدي بگيريد
از شركاي جنسي متعدد بپرهيزيد و تمايلات خود
را در نهاد خانواده مهار سازيد. بيماريهاي مقاربتي نقش مهمي در بروز
ناباروري دارد. براي جلوگيري ازابتلا به اين بيماريها حتما از غلاف پوششي
استفاده كنيد. همچنين بد نيست بدانيد بر اساس هشدار محققان استراليايي،
فعاليت مستمر و مداوم زناشويي ميتواند از كيفيت و تعداد اسپرمها كاسته و
خطر كاهش قدرت باروري را به همراه داشته باشد. به توصيه اين محققان، بهترين
زمان باروري در دوران تخمكگذاري همسر است.
نقش تغذيه و ورزش در باروري
مصرف ميوه و سبزيجات
حاوي ويتامين C و آنتي اكسيدان از نقص اسپرم جلوگيري كرده و تحرك آن را
افزايش داده و از ميزان استرس ميكاهد. كمبود روي موجب كاهش ميزان هورمون
مردانه تستوسترون و اسپرم ميشود.
محصولات دريايي غني از روي هستند. به گفته متخصصان
اورولوژي،. بهترين ورزشها براي افزايش سلامت اسپرم، ورزشهاي هوازي سبك
مثل پيادهروي، شنا و دوچرخهسواري است. البته بدانيد رانندگي طولانيمدت و
دوچرخهسواري حرفهاي با ايجاد فشاري مضاعف بر اندام تناسلي موجب تضعيف
اعصاب و اختلال در خونرساني اين ناحيه ميشود.
منبع:جام جم