روانشناسی مُدرن

چرخه قاعدگی طبیعی:
- یک زن بطور طبیعی هر 22 تا 35 روز یکبار قاعده میشود. (بطور متوسط 28 روز یکبار) - نخستین قاعدگی (MENARCHE) معمولا در سن 9 تا 16 سالگی روی میدهد.(بطور متوسط در سن 13-12 سالگی) - نخستین قاعدگی معمولا 2 سال پس از ظهور و رشد سینه ها و 6-4 ماه بعد از رشد موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی آغاز میگردد. - قاعدگی در سن 60-45 سالگی متوقف میگردد که یائسگی نامیده میگردد. - چرخه قاعدگی در دختران تازه به بلوغ رسیده نامنظم میباشد که به مرور زمان منظم میگردد. سیکل قاعدگی در دختران نوجوان از 21 روز تا 45 روز متغییر میباشد. - چرخه قاعدگی در آستانه یائسگی نیز نامنظم میگردد. - قاعدگی طبیعی 7-3 روز بطول می انجامد. - بطور طبیعی در هر قاعدگی 35 تا 80 میلی لیتر خون از بدن دفع میگردد. - در هر قاعدگی بطور متوسط 16 میلی گرم آهن از بدن دفع میگردد. - خون دفع شده به همراه بافت تخریب شده لایه پوشاننده رحم برنگ قرمز روشن، قرمز تیره و یا قهوه ای تیره میباشد. خونریزی همراه با لخته های خون کوچک و سیاه رنگ طبیعی است. - طی قاعدگی خیس شدن 6-5 پد (نوار بهداشتی) و یا تامپون در روز طبیعی است. - سیکل قاعدگی توسط هیپوتالاموس و غده هیپوفیز کنترل میگردد. - برای آنکه یک زن از سیکل قاعدگی طبیعی و منظمی برخوردار باشد بایستی عملکرد هیپوتالاموس، غده هیپوفیز، تخمدانها و رحم کاملا طبیعی باشد.
- همچنین آناتومی دستگاه تناسلی زن بایستی نرمال باشد تا خون بتواند بسهولت از بدن دفع گردد. اختلالات قاعدگی: 1- فقدان عادت ماهانه (آمنوره)(AMENORRHEA): *اختلالات قاعدگی- آمنوره اولیه: یکی ازاختلالات قاعدگی آمنوره اولیه است و هنگامی ست که دختر نوجوان نخستین عادت ماهانه خود را تجربه نمیکند. (فقدان کامل قاعدگی در زمان بلوغ).
در صورتی که دختری در سن 16 سالگی قاعده نشده باشد و یا تا سن 14 سالگی صفات ثانویه جنسی در وی پدید نیامده باشد، میبایست به پزشک مراجعه کند. علل آمنوره اولیه بلوغ دیررس میباشد که در دختران ورزشکار و یا خیلی لاغر شایع میباشد. نابهنجاریهای مادرزادی نظیر غیر طبیعی بودن ساختمان اعضای تناسلی و یا فقدان آنها، مسدود بودن کامل پرده بکارت و نشانگان ترنر(TURNER SYNDROME) -اختلالات غدد درونریز، اختلالات تغذیه ای و بیماریهای عمومی بدن نیز در بروز آمنوره اولیه دخیل میباشند. *آمنوره ثانویه:یکی از اختلالات قاعدگی آمنوره ثانویه است و هنگامی ست که زن قبلا قاعدگی را تجربه کرده است اما ناگهان قاعدگی وی قطع می گردد.
علل آمنوره ثانویه که یکی از اختلالات قاعدگی است عبارت است از: 1-حاملگی. 2-شیر دهی. 3-یائسگی و یا یائسگی پیش رس(پیش از 40 سالگی). 4-جراحی و برداشتن رحم(هیسترکتومی) و تخمدانها. 5-قطع مصرف قرصهای ضد بارداری و یا دیگر روشهای جلوگیری از بارداری هورمونی. 6-مصرف قرصهای ضد بارداری. 7-تومورهای غده هیپوفیز. 8-اختلالات تغذیه ای نظیر پرخوری عصبی وبی اشتهایی عصبی.
9-مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد افسردگی. 10-اختلالات و نارساییهای تخمدانی. کیست و تومورهای تخمدانی. 11-اختلالات غدد درون ریز نظیر نشانگان کوشینگ(CUSHING`S SYNDROME) که در آن سطح کورتیزول و هورمون آدرنال(فوق کلیوی) افزایش می یابد. و یا کم کاری و پر کاری تیروئید نیز از علل این نوع از اختلال قاعدگی است. 12-استرس ها و تنشهای جسمی و عاطفی. استرسهای ناشی از سفر، شغل و یا امتحان دادن نیز از علل دیگر این نوع از اختلالات قاعدگی است. 13-کاهش سریع وزن.و یا چربی ناکافی در بدن. 14-چاقی و افزایش وزن ناگهانی. میزان زیاد چربی در بدن فرآیند تخمک گذاری را مختل میکند. 15-ورزش و فعالیتهای بدنی شدید، سنگین و مستمر. 16-بیماریهای مزمن نظیر ورم مخاط روده بزرگ(COLITIS)، نارسایی کلیوی، دیابت کنترل نشده، سل، کم خونی و امراض کبدی نیز از علل دیگر این نوع از اختلالات قاعدگی است. 17-شیمی درمانی. 18-بیماریهای مزمن روانی نظیر افسردگی. 19-افزایش هورمونهای پرولاکتین و تستوسترون. 20-مصرف مواد مخدر و روانگردان. 21-باریک بودن گردن رحم. * قطع یک دوره قاعدگی در صورت رد احتمال حاملگی نیاز به مراجعه به پزشک ندارد، اما چنانچه بیش از یک دوره قاعده نشدید حتما به پزشک مراجعه کنید. 2- خونریزی شدید طی قاعدگی (منوراژ)(MENORRHAGIA): منوراژ یکی دیگر از اختلالات قاعدگی است که به خونریزی شدید و طولانی مدت قاعدگی اطلاق میگردد. علائم این نوع اختلال قاعدگی عبارتند از : 1-طول کشیدن قاعدگی بیش از 7 روز. 2-خیس شدن کامل حداقل یک پد بهداشتی و یا تامپون در یک ساعت و ادامه یافتن این وضع تا ساعتهای متمادی. 3-مشاهده لخته های خونی بزرگ طی قاعدگی. 4-نیاز به تعویض نوار بهداشتی و یا تامپون در طول شب. 5-ایجاد اختلال در فعالیتهای روزمره مانند خرید کردن و به سر کار رفتن. 6-کم خونی (سرگیجه، ضعف عمومی بدن، رنگ پریدگی) علل منوراژ:(اختلالات قاعدگی) 1-از تعادل خارج شدن هورمونها. آندومتر (لایه پوشاننده رحم) بیش از حد توسعه مییابد، بنابراین تخریب و ریزش آن با خونریزی بیشتری همراه است. 2-پر کاری و یا کم کاری تیروئید. 3-فیبروئید رحمی (تومور خوش خیم رحم) 4-پولیپ رحمی (تودهه ای خوش خیم بروی دیواره رحم) 5-کیست رحمی (کیسه های پر از مایع خوش خیم) 6-اختلال در عملکرد طبیعی تخمدانها. 7-عوارض جانبی استفاده از دستگاه داخل رحمی(IUD). 8-حاملگی خارج رحمی (اکتوپیک) و یا سقط جنین. 9-سرطان گردن رحم و یا تخمدانها. 10-مصرف برخی داروها نظیر داروهای ضد انعقاد خون و ضد التهاب. 11-عفونت و التهاب لگن، رحم و یا مهبل، اندومتریوز (بافت پوشاننده رحم در محلی خارج از رحم رشد می یابد)، نارسایی های کلیوی و کبدی و شیمی درمانی. 12-فعالیت بدنی سنگین و طولانی مدت نیز از دیگر علل این نوع از اختلالات قاعدگی است. * از آنجایی که منوراژ منجر به کم خونی میگردد مراجعه به پزشک ضروری است.
3- لکه بینی و خونریزی بین قاعدگی (متروراژ)(METRORRHAGIA): یکی دیگر از اختلالات قاعدگی متروراژ است ،لکه بینی و خونریزی خفیف بین پریودها در دختران نوجوان و یا در طی تخمک گذاری در دختران جوان امری طبیعی است اما مشاوره با پزشک توصیه میگردد. لکه بینی و خونریزی بین قاعدگی درزنان 40 سال به بالا میتواند نشانه اغاز دوره پیش یائسگی باشد. علل خونریزی و لکه بینی بین دو چرخه: 1-پولیپ و یا فیبروئید رحم.و اندومتریوز. 2-عفونت مهبل - صدمه وارد شدن به مهبل-خشکی دیواره مهبل به علت کاهش استروژن پس از یائسگی از دیگر علل این نوع اختلالات قاعدگی است. 3-عوارض زایمان مانند سقط جنین و یا حاملگی خارج رحمی. 4-نوسانات سطح هورمونها. 5-کم کاری تیروئید. 6-قطع ویا از سر گیری مصرف قرصهای ضد بارداری و یا استروژنها. 7-از عوارض استفاده از دستگاه داخل رحمی(IUD) خونریزی خفیف است. 8-مصرف داروهای ضد انعقاد خون. 9-استرس و تنش. 10-شیردهی در زنان شیرده. 11-سرطان گردن رحم. * لکه بینی و خونریزی بین قاعدگی در موارد زیر خطرناک است : 1-در دخترانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده اند و یا کمتر از 10 سال سن دارند. 2-در زنانی که بیش از 50 سال سن دارند. 3-لکه بینی خفیف در دوران حاملگی طبیعی است اما هرگونه خونریزی بایستی توسط پزشک ارزیابی گردد. 4-لکه بینی و خونریزی بین قاعدگی دردناک،با حجم زیاد و طولانی مدت. نکته:مصرف آسپرین مدت زمان و شدت خونریزی را افزایش میدهد بنابراین از مصرف آن خودداری کنید. نکته:بیماریهای تیروئیدی و یا مصرف قرصهای ضد بارداری از میزان حجم خونریزی ماهانه شما میکاهند. 4- قاعدگی دردناک(دیسمنوره)(DYSMENORRHEA): دیسمنوره اولیه:یکی دیگر از اختلالات قاعدگی دیسمنوره است، که این نوع از اختلالات قاعدگی شامل انقباضات دردناکی است که با نابهنجاریهای فیزیکی همراه نبوده و معمولا 3 سال پس از آغاز نخستین قاعدگی(بلوغ) در خانمها تجربه میشود. این درد یا همزمان با قاعدگی و یا از چند ساعت قبل و یا 2-1 روز پیش از قاعدگی آغاز میگردد. دیسمنوره اولیه با افزایش سن و یا پس از زایمان کاهش می یابد. دیسمنوره ثانویه: این درد دارای یک علت زمینه ای بوده و با نابهنجاری جسمی نظیر اندومتریوز، پولیپ رحمی، عفونت لگن، استفاده از IUD و یا فیبروئید رحمی همراه است. علایم دیسمنوره که نوعی دیگر از اختلالات قاعدگی است عبارت است از: 1-درد مبهم، ضربان دار و شبیه دل پیچه در ناحیه تحتانی شکم. 2-دردی که بسمت پایین کمر و رانها کشیده میگردد. 3-علایم نادر: حالت تهوع و استفراغ-تعریق بدن-سرگیجه-اسهال و یا یبوست-ضعف-افسردگی-اضطراب و تحریک پذیری. علل دیسمنوره اولیه 1- بمنظور کمک به بیرون راندن بافت تخریب یافته رحم، رحم منقبض میگردد. انقباض عضلات رحم توسط پروستاگلاندینها صورت میگیرد. افزایش سطح این شبه هورمونها که در التهاب و درد نقش دارند، دیسمنوره اولیه را پدید می آورد. 2-تنگ بودن گردن رحم.
عوامل تشدید کننده دیسمنوره: استرس+کافئین+نیکوتین+ورزش نکردن+تغذیه نامناسب. نکته: مصرف داروهای ایبوپروفن، ناپروکسن و مفنامیک اسید تولید پروستاگلاندینها را مهار میکند. سایر روشهای تسکین دیسمنوره: 1-کاهش مصرف شکر،سدیم و کافئین. 2-سیگار نکشید و از مصرف الکل خودداری کنید. 3-مصرف مکملهای کربنات کلسیم و ویتامین B6. 4-مصرف استامینوفن. 5-بطور منظم ورزش کنید.ورزش کردن باعث ترشح اندروفین ،که یک مسکن درد طبیعی ست، میشود. 6-حمام آب گرم و یا قرار دادن کیسه آب گرم روی شکم. 7-مصرف قرصهای ضد بارداری از درد قاعدگی به میزان قابل توجهی میکاهد. نشانگان پیش از قاعدگی(PMS): به مجموعه ای از تغییرات رفتاری،خلقی و جسمی زنان پیش از قاعدگی اطلاق میگردد. نوع شدید این اختلال (PMMD) نام دارد که یکی از اختلالات قاعدگی است و فرد را کاملا ناتوان میسازد. علایم و نشانگان این نوع از اختلالات قاعدگی : (150 علامت برای این نشانگان از سوی زنان گزارش شده که به مهمترین و شایعترین آنها اشاره میکنیم): 1- نوسانات خلقی و رفتاری: افسردگی-تحریک پذیری-خشم ناگهانی-گریه-زودرنجی-افزایش میل جنسی-اضطراب-فراموش کاری-کاهش تمرکز-حساسیت به سروصدا-بی خوابی-خشونت-پرخاشگری-احساس ناامیدی-پریشانی و سردرگمی-بی حوصلگی-کسالت. 2-تغییرات فیزیکی:حساس شدن و بزرگ شدن سینه ها-احساس نفخ و پف کردگی-میگرن-سردرد-ورم دستها و پاها-کمر درد-کاهش انرژی-ضعف-احساس تهوع-گرفتگی عضلات-تکرار ادرار-افزایش وزن بعلت احتباس آب-تغییر در اشتها-درد مفاصل-ویار به خوردن غذاهای شیرین و یاشور و پر نمک. 3- نشانگان پیش از قاعدگی آسم، آلرژی، صرع و افسردگی را تشدید میکند.

چه مدت بطول می انجامد: نشانگان پیش از قاعدگی معمولا یک روز قبل از قاعدگی ایجاد شده و به محض قاعده شدن خانمها رفع میگردد.اما آغاز آن در برخی افراد از 7-5 روز قبل و در برخی از 15 روز قبل از قاعدگی بوده که تا موعد قاعدگی ادامه می یابد. علل نشانگان پیش از قاعدگی: * علت اصلی آن ناشناخته است اما عوامل زیر را در بروز این اختلال قاعدگی دخیل میدانند: 1-نوسانات هورمونهای استروژن و پروژسترون. 2-تغییر در انتقال دهنده های عصبی در مغز نظیر:کاهش سطح سروتونین و اندروفین. 3-مصرف الکل و یا نوشابه های گاز دار. 4-کمبود برخی ویتامینها و مواد معدنی. نحوه پیشگیری و درمان: 1-مصرف قرصهای ضد افسردگی نظیر فلوکستین و پاراکستین. 2-مصرف داروی دیکلوفناک. 3-مصرف داروهای ادرارآور(دیورتیکها). 4-استراحت کافی. 5-کاهش مصرف شکر و نمک به خصوص یک هفته قبل از قاعدگی. 6-افزایش مصرف غذاهای پر فیبر، سبزیجات، میوه ها و دانه های کامل. 7-مصرف کلسیم و منیزیوم. 8-مصرف مولتی ویتامین. به ویژه ویتامینها B6 و E. 9-حمایت عاطفی از سوی اطرافیان در تعدیل این حالات بسیار موتر است. 10-مصرف ادرارآورهای (دیورتیکهای) طبیعی مانند: مارچوبه،هندوانه و یا خیار. چند راهکار برای پیشگیری از اختلالات قاعدگی: 1-وزن خود را کنترل کنید. 2-چنانچه از قرصهای ضد بارداری استفاده میکنید آنها را طبق دستور، روزانه در یک ساعت مشخص مصرف کنید. قرصهای هورمون درمانی نیز همین طور. 3-استرس خود را تحت کنترل در آورید. 4-از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی نظیر IBUPROFEN و NAPROXEN استفاده کنید. چرا که خونریزی قاعدگی را کاهش میدهند. مصرف این قرصها را از روز نخست قاعدگی آغاز و تا پایان قاعدگی ادامه دهید. 5-از مصرف مشروبات الکلی و سیگار خودداری کنید. 6-میان کار و استراحت تعادل برقرار سازید. 7-بطور منظم ورزش و فعالیت بدنی سبک داشته باشید.