روانشناسی مُدرن

تا حالا شده از دست سوالات فرزندتان خسته شويد؟ در آن لحظه با فرزندتان چه طور رفتار كرديد؟!

به نوشته تهران امروز: دكتر هانيه رضايي روانشناس در مورد سوالات عجيب و غريب كودكان مي‌گويد: آيا تا به حال كودك دو ساله‌تان سوالاتي عجيب از شما پرسيده؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است بدانيد كه پرسيدن چنين سوالاتي كاملا طبيعي است و نيازي به دروغ گفتن يا جواب سربالا دادن نيست! چرا كه با دروغ گفتن به كودكان، فقط باعث سردر گم شدن آنها مي‌شويم و شايد حتي كودك را مجبور كنيم براي رفع عطش كنجكاوي‌اش به ديگران متوسل شود.

اين روانشناس ادامه مي‌دهد: كودك امروز را نمي‌توانيد با يك جواب سرسري از سر خود باز كنيد. پس قبل از اينكه اعتماد او را از دست بدهيد پاسخ‌هاي درست و منطقي و البته قابل فهمي را براي سوالاتي كه ممكن است از شما بپرسد آماده كنيد.

نحوه پاسخ به سوالات بي‌شمار كودكان‌مان

توجه داشته باشيد كه بايد در موردموضوعي مثل، مرگ صريح و شفاف صحبت كنيد. هرگز از تعابيري استعاري مثل «پدر بزرگ فقط به خواب رفته است» استفاده نكنيد. اين حرف كه به طور شايع توسط والدين به كار مي‌رود باعث مي‌شود كه كودك از خوابيدن بترسد يا دچار كابوس شبانه شود. همچنين نبايد بگوييد كه: «پدر بزرگ به مسافرت رفته است» چون اگر پدر بزرگ برنگردد، كودك اعتمادش را به شما از دست خواهد داد.

بهترين كار اين است كه مطابق با اعتقادات ‌تان از توضيحات مذهبي استفاده كنيد. ساده صحبت كنيد و از گيج كردن او بپرهيزيد. هنگام پاسخ دادن، سن و ميزان درك او را در نظر داشته باشيد. مثلا به يك كودك 4-2 ساله كافي است بگوييد: وقتي انسان يا حيواني نتواند نفس بكشد و بدنش حركت نكند مرده است اما به كودك 6-4 ساله لازم است علاوه بر آن، توضيح بدهيد كه كسي كه مرده، قلبش نمي‌زند و آنهايي كه مي‌ميرند ديگر هرگز برنمي‌گردند.

مثال‌هاي والدين، سوالات بچه‌ها

مي‌توانيد از مثال‌هايي كه كودك تجربه كرده است براي توضيح مرگ استفاده كنيد؛ مثلا در مورد ماهي كه از تنگ آب بيرون افتاده يا مرگ حيوان خانگي همسايه‌تان صحبت كنيد. همچنين مي‌توانيد از مرگ برگ‌هاي درختان در زمستان بگوييد تا مفهوم مرگ برايش قابل درك‌تر شود و به اين نتيجه برسد كه همه چيز ميسر است و اين يك امر طبيعي است نه يك مسئله ترسناك، اگر فرزندتان بالاي 6 سال دارد لازم است براي او توضيح بدهيد كه «هيچ كس به طور دقيق نمي‌داند كه چه زماني مي‌ميرد» اما مرگ براي همه اتفاق مي‌افتد و امري كاملا طبيعي است. هرچند مرگ‌ كساني كه دوست‌شان داريم ما را بسيار غمگين مي‌كند اما بايد اين امر را بپذيريم كه افراد پير مثل مادربزرگ و پدربزرگ روزي خواهند مرد، آنها موقع مرگ معمولا درد نمي‌كشند بلكه به تدريج هوشياري خود را از دست مي‌دهند و به آرامي مي‌ميرند، چون كساني كه مرده‌اند ديگر برنمي‌گردند كسي نمي‌تواند با اطمينان بگويد كه انسان‌ها بعد از مرگ به كجا مي‌روند.

بي‌ادبي در جمع

شما و فرزندتان به اتفاق هم در يك فروشگاه هستيد. شما مشغول نگاه كردن به لباس‌ها هستيد كه ناگهان كودك‌تان با صداي بلند مي‌گويد: مامان اون آقاهه رو نگاه كن چرا دماغش اينقدر گندس؟ شبيه پينوكيو،‌ مگه نه؟ «حرفي كه فرزندتان به زبان آورده شايد درست باشد اما احتمالا از اينكه آن را با صداي بلند به زبان آورده ناراحت شده‌ايد در چنين موقعيتي چه بايد بكنيد؟

چه بايد كرد؟

متداول‌ترين پاسخ والدين در چنين موقعيت‌هايي اين است: س‌س‌س اين حرفو نزن. درست نيست در مورد مردم حرف بد بزني. شايد ناراحت بشه اما روش پاسخگويي بهتر در چنين موقعيت‌هايي مي‌تواند اين طور باشد: اول اينكه هميشه به ياد داشته باشيد كه بچه‌ها با به زبان آوردن چنين عباراتي فكر نمي‌كنند كه كار بدي كرده باشند.هر وقت كه كسي يا چيزي به نظرشان غير‌عادي جلوه مي‌كند، زود متوجه آن مي‌شوند و معمولا در مورد آن نظر مي‌دهند. بچه‌ها موجودات بسيار كنجكاوي هستند.

و اما توصيه ما به شما

توصيه ما اين است كه در چنين شرايطي قدتان را تا قد فرزندتان پايين آورده، با بهترين و ملايم‌ترين صدايتان چيزي مثل اين را به فرزندتان بگوييد: آره من هم متوجه شدم كه دماغ اون آقا كمي فرق مي‌كنه. دماغ آدم‌ها اندازه و شكل‌هاي مختلفي داره، حالا وقتي از مغازه رفتيم بيرون در مورد اون حرف مي‌زنيم و حتما بعد از بيرون رفتن از فروشگاه، بحث‌تان را در مورد آن ادامه دهيد مي‌توانيد بگوييد نمي‌دانيد كه آن مرد از بيني خودش خوشش مي‌آيد يا نه.

بايد كاري كنيد كه فرزندتان متوجه شود كه وقتي در مورد بيني يك نفر حرف مي‌زند ممكن است منجر به ناراحتي آن فرد شود. بايد كاري كنيد كه فرزندتان بفهمد كه نبايد احساسات ديگران را جريحه‌دار كند و در مورد چيزهايي از اين قبيل بايد در جاي خلوت و خصوصي از شما سوال بپرسد.