پاکیزه نگه داشتن دستها یکی از گامهای مهم در جلوگیری از بیمار شدن و گسترش میکروبها به دیگران است.
بسیاری از بیماریها با نشستن دستها با آب و صابون پخش میشوند. مدفوع آلوده یکی از مهمترین منابع میکروبهایی چون سالمونلا، ایکولای و نوروویروس است که ایجاد اسهال میکنند و قادر به گسترش عفونتهای تنفسی هستند. این میکروبها معمولا به دنبال نشستن دستها بعد از اجابت مزاج منتقل میشوند، اما در مواردی نیز بعد از دست زدن به گوشت حیوانات که با مدفوع آلوده شده است، گسترش پیدا میکند. درواقع، نشستن دستها بعد از هر تماس با اجسام و مکانهای آلوده احتمال شیوع و انتقال میکروبها را از فردی به فرد دیگر افزایش میدهد. این در حالی است که تنها با شستن ساده دستها با آب و صابون میتوان از گسترش عفونتها به دیگر افراد جلوگیری کرد.

افراد اغلب بدون اینکه متوجه شوند به چشمها، بینی و دهان خود دست میزنند و آلوده بودن دستها میتواند میکروبها را به بدن منتقل و زمینه را برای عفونت داخلی فراهم کند. میکروب دستهای آلوده ممکن است هنگام تهیه غذا وارد مواد غذایی و نوشیدنیها شود. میکروبها گاهی در برخی مواد غذایی یا نوشیدنیهای خاص و در شرایط ویژه چند برابر میشوند.
میکروب دستهای آلوده از سطوح و اشیایی چون نردهها، سطح میز یا اسباببازیها و ... قابل انتقال است. برخی ویروسها و باکتریها بین 20 دقیقه تا دو ساعت یا حتی بیشتر روی سطوح آلوده میزها و وسایل عمومی زنده میمانند که همین امر احتمال گسترش ویروس را افزایش میدهد. با شستن دستها به طور مناسب، احتمال بروز اسهال و عفونتهای تنفسی کاهش مییابد و حتی مانع از ایجاد برخی عفونتهای پوستی و چشمی میشود. طبق آمارها، شستن دستها احتمال بروز اسهال را تا 31 درصد، بروز بیماریهای اسهالی در افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی را تا 58 درصد و کاهش بیماریهای تنفسی مانند سرماخوردگی را بین 16 تا 21 درصد کاهش میدهد. سالانه حدود 8/1 میلیون کودک زیر پنج سال بر اثر ابتلا به بیماریهای اسهالی و ذاتالریه جان خود را از دست میدهند که جزو دو قاتل اصلی کودکان دنیا به شمار میرود. شستوشوی دستها با صابون مانع از ابتلای یک کودک از هر سه کودک به اسهال و ابتلای یک کودک از هر پنج کودک به عفونتهای تنفسی میشود. بیشتر مردم دنیا دستهای خود را با آب میشویند و این در حالی است که تنها تعداد کمی هستند که از آب و صابون برای شستوشوی دستها استفاده میکنند. شستوشوی دستها با صابون میکروبها را از دستها پاک میکند.
محققان توصیه میکنند که در صورت نبود آب و صابون میتوان از محلولهای شستوشو بر پایه الکل استفاده کرد که از طریق آن باید تمام دستها و انگشتان را آغشته کرد. در این میان، استفاده از دستکش هرگز لزوم حفظ بهداشت دستها و نشستن آنها را برطرف نمیکند. لزوم شستوشوی دستها بویژه در افرادی که با مواد آلوده بیشتر در تماس هستند، بیشتر احساس میشود. به عنوان مثال، پزشکان و پرستاران که مدام در تماس با خونهای آلوده، وسایل پزشکی و ملحفه بیماران هستند و نیز افرادی که در تماس با وسایل عمومی هستند باید همیشه نظافت دستها را رعایت کنند.
منبع: cdc و stmaryhealthcare