روانشناسی مُدرن

این یک واقعیت است و با این‌که خیلی‌ها با دیدن دوقلوها و بغل‌کردن آنها احساس خوبی پیدا می‌کنند یا شاید دوست داشته باشند، نگهداری از دوقلوها را خودشان هم تجربه کنند، اما پدر و مادر دوقلوها معمولا نظر دیگری دارند و می‌گویند نگهداری از دو‌تا بچه همسن، در کنار تمام خوبی‌ها و شیرینی‌هایی که دارد، سخت و دشوار هم​ است.

پس آنها​ که می‌گویند عاشق دوقلو هستند، باید بدانند نگهداری از دوقلوها در کنار تمام خوبی‌هایش، سختی‌های زیادی هم دارد.

خطر بارداری‌های چندقلویی

با این‌که بسیاری از خانم‌هایی که چندقلو حامله هستند، کودکانی سالم و بدون مشکل به دنیا می‌آورند،‌ اما متخصصان زنان و زایمان، بارداری‌های چندقلویی را در گروه بارداری‌های پرخطر طبقه‌بندی می‌کنند و می‌گویند خانمی که متوجه این موضوع می‌شود باید دوران بارداری را با توجه بیشتری سپری کند. البته هرچه تعداد بچه‌ها بیشتر باشد، احتمال روبه‌رو شدن با عوارض ناشی از بارداری‌های چندقلویی هم بیشتر می‌شود و عوارض ناشی از این بارداری‌ها که هم می‌تواند مادر را درگیر کند و هم جنین‌ها را، بیشتر به چشم می‌خورد.

همین موضوع ​ نشان می‌دهد ​ والدین باید توجه بیشتری به این نوع بارداری‌ها داشته باشند تا از بروز عوارض و مشکلات هم پیشگیری شود. یکی از مشکلاتی که در این بارداری‌ها برای مادر اتفاق می‌افتد، افزایش​ شدت تغییراتی است که در دوره بارداری و به طور طبیعی رخ می‌دهد. بنابراین مادری که بارداری چندقلویی را تجربه می‌کند در مقایسه با بارداری‌های معمولی و تک‌قلویی، حالاتی مانند ضعف، تهوع و استفراغ بیشتری خواهد داشت. همچنین آن طور که متخصصان می‌گویند احتمال افزایش ​ فشار خون و مسمومیت حاملگی نیز برای این مادران بیشتر از دیگران است.

در کنار این موارد، مشکلات دیگری هم وجود دارد که می‌تواند جنین‌ها را تهدید کند. زایمان زودرس و نارس بودن نوزادان یکی از این مشکلات است و هرچه نوزاد زودتر به دنیا بیاید ​ خطرات بیشتری برایش وجود خواهد داشت. بنابراین از همان زمانی که مادر متوجه بارداری چندقلویی می‌شود، باید براساس نظر پزشک، مراقبت‌های لازم را انجام دهد.

علل متفاوتی هم وجود دارد که می‌تواند مادر را مستعد چندقلوزایی کند که عوامل ارثی یکی از آنهاست. بنابراین اگر سابقه دوقلوزایی در خانواده و بخصوص میان خانواده مادری وجود داشته باشد، احتمال بارداری دوقلویی هم بیشتر از حالت عادی می‌شود. علاوه بر این، در بارداری‌هایی که با استفاده از روش‌های درمان ناباروری اتفاق می‌افتد نیز احتمال چندقلوزایی وجود دارد.

نمی‌دانستم هر دو​ بچه با هم به دنیا می‌آیند

«همیشه دوست داشتم دو تا بچه داشته باشم، اما فکرش را هم نمی‌کردم هر دوتا با هم به دنیا بیایند. وقتی اولین سونوگرافی را انجام دادم هم مشخص نشد دوقلو هستند، اما بار دوم که رفتم پیش دکتر، به من گفت قلب یکی‌شان تشکیل شده، ولی دومی هنوز قلب ندارد. این‌طوری بود که فهمیدم هر دو تا بچه‌ای که از خدا می‌خواستم، باهم و همزمان به دنیا می‌آیند. سونوگرافی‌ها و معاینات بعدی هم نشان داد هر دو​قلبشان تشکیل شده و صحیح و سالم هستند. تا این مرحله همه چیز خوب و خوش پیش می‌رفت و من هم خیلی خوشحال بودم، اما کم‌کم نگرانی و اضطراب جای شادی و شوق اولیه را گرفت. از یک طرف می‌دانستم بارداری‌های دو یا چندقلویی پرخطر است و از طرف دیگر، نگران نگهداری و تربیت دو تا بچه بودم.» این خاطراتی است که خانم کیان‌پور از دوران بارداریش می‌گوید و حالا که مادر یک پسر و دختر دو ساله است، دیگر مانند آن روزها احساس نگرانی نمی‌کند، اما می‌گوید هنوز هم خستگی و دردسرهای نگهداری از دو بچه همسن را با تمام وجود احساس می‌کند.

بی‌شک، تمام مادرهایی که متوجه می‌شوند دو یا چندقلو باردار هستند، ابتدا نگران خواهند شد و سوال‌های زیادی ​ برایشان مطرح می‌شود، اما با گذشت زمان بسیاری از این مشکلات ​ حل می‌شود و همه چیز به روال طبیعی برمی‌گردد، البته در صورتی که مادر با پزشکش مشورت کند و توصیه‌های لازم را در نظر داشته باشد. علاوه بر این، تقسیم وظایف و کمک همسر هم در این شرایط بسیار مهم است و می‌تواند بسیاری از مشکلات را برطرف کند. بنابراین خانم‌هایی که متوجه بارداری‌های چندقلویی می‌شوند، ابتدا باید با پزشک صحبت کنند.

تغذیه دوقلوها با شیر خشک یا شیر مادر؟

دوقلوها و چندقلوها معمولا وزن‌شان کمتر از بچه‌های تک‌قلو​ست و برای همین شیر دادن به آنها و رسیدگی‌کردن به وضع تغذیه‌شان هم اهمیت زیادی دارد. بنابراین اگر مادری شیر کافی نداشته باشد، بهتر است تعداد دفعات شیر دادن را افزایش دهد تا کمبود شیر جبران شود و در صورتی که با این وضع هم شیر مادر نتواند برای تغذیه بچه‌ها کافی باشد، استفاده از شیرخشک اجتناب‌ناپذیر است. البته با معاینات دوره‌ای نوزادان می‌توانید مطمئن شوید​ شیر شما کافی است و بچه‌ها به اندازه کافی شیر می‌خورند یا نه و در صورتی که پزشک تشخیص دهد، می‌توانید استفاده از شیرخشک را هم به برنامه غذایی‌شان اضافه کنید. البته خیلی از مادرهایی که دوقلو دارند تصور می‌کنند اگر شیرخشک آماده کنند و به بچه‌ها با شیشه شیر بدهند، زمان بیشتری برای کارهای دیگر خواهند داشت و به همین دلیل از شیر خودشان بچه‌ها را تغذیه نمی‌کنند. در حالی‌که براساس مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، متخصصان می‌گویند تغذیه دوقلوها با شیر مادر هم از نظر زمان و هم کاهش هزینه‌ها به نفع خانواده است. همچنین توصیه می‌شود هر وقت بچه‌ها گرسنه هستند و می‌خواهند شیر بخورند، به آنها شیر بدهید تا با این کار بدن‌تان هم به اندازه کافی شیر تولید کند. برای صرفه‌جویی در وقت هم می‌توانید شیردادن به دوقلوها را همزمان با هم انجام دهید و البته اگر چنین روشی دارید، یادتان باشد قسمت آخر شیردهی را به هر یک از بچه‌ها به طور جداگانه شیر دهید تا از نظر عاطفی و احساس امنیت ​ نیازشان تامین شود. شاید این کار در روزهای اول پس از تولد نوزادان سخت باشد، اما کم‌کم به آن عادت خواهید کرد و می‌توانید بچه‌ها را در موقعیت مناسبی قرار دهید.

دردسر والدین دوقلوها

«یکی از بچه‌ها را آرام می‌کنم، اما هنوز کاملا ساکت نشده که خواهرش هم می‌زند زیر گریه و دوباره هر دو ​ با هم جیغ می‌زنند و گریه می‌کنند. اوایل این وضع من را گیج و خسته می‌کرد، ولی حالا بهتر می‌توانم شرایط را مدیریت کنم.» خانم عباسی که دو دختر شش ماهه دارد، می‌گوید نگهداری از آنها دردسرهای زیادی برایش داشته و هنوز هم با مشکلات خاصی در این زمینه مواجه است، اما این قدر مراقبت از دوقلوها برایش شیرین است که تمام این زحمات را به جان می‌خرد و از دیدن بچه‌هایش که همراه با هم و کنار هم بزرگ می‌شوند، لذت می‌برد.

در حقیقت، سختی‌ها و دشواری‌های نگهداری از دو یا چند قلوها حقیقتی غیرقابل انکار است که شاید هیچ‌کس مانند پدر و مادر بچه‌ها هم نتواند آن را آن‌طور که هست، درک کند اما مسلما می‌توان این مشکلات را هم کاهش داد و آنها را طوری مدیریت کرد که دردسری ایجاد نکند.

برنامه‌ریزی​کنید تا خسته نشوید

نگهداری از دوقلوها سخت است و هیچ‌کس هم این موضوع را انکار نمی‌کند، اما مسلما با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان دشواری‌های این کار را کاهش داد و راحت‌‌‌تر از بچه‌ها نگهداری کرد. بر همین اساس توصیه می‌شود خانم‌هایی که بارداری دو یا چندقلویی را تجربه می‌کنند، از همان روزها به فکر برنامه‌ریزی باشند و پس از تولد بچه‌ها هم ساعت خواب و بیداری آنها را طوری تنظیم کنند که خودشان فرصتی برای استراحت و رسیدگی به دیگر کارها داشته باشند. در ضمن خوب است مادرانی که دو یا چند قلو دارند، ساعت شیردهی و تمیز‌کردن بچه‌ها را هم طوری تنظیم کنند که کار همه با هم انجام شود تا به این روش زمان آزاد بیشتری برای مادر باقی بماند. البته در کنار تمام این موارد نباید فراموش کنید مادر بودن و نگهداری از بچه‌ها همیشه نیازمند صبر و حوصله زیادی است و زمانی که این کار قرار است در مورد دو یا چند کودک به طور همزمان انجام شود، مسلما به صبر و حوصله بیشتری هم نیاز خواهد داشت.

دوقلوها با هم نمی‌خوابند

خیلی خوب است اگر بچه‌ها با هم به خواب بروند و بدون دردسر بخوابند اما این موضوع همیشه ​ در عمل اتفاق نمی‌افتد و برنامه خواب و بیداری آنها لزوما مانند یکدیگر نیست. با این حال، می‌توانید بچه‌ها را طوری آماده خواب کنید که هر دو با هم یا حداقل با چند دقیقه فاصله بخوابند تا شما هم زمانی برای استراحت داشته باشید. حمام‌کردن بچه‌ها در ساعاتی مشخص، در آغوش گرفتن و ماساژ دادن پشت‌شان یا کمک گرفتن از موسیقی ملایم برای خواب از جمله روش‌هایی است که می‌تواند آنها را برای یک خواب راحت آماده کند. به کمک چنین روش‌هایی بچه‌ها ​ کم‌کم یاد می‌گیرند و عادت می‌کنند سر ساعت مشخصی بخوابند و همان موقع هم خوابشان می‌گیرد. بنابراین شما هم می‌توانید وقتی هر دو بچه با هم خوابیده‌اند، کمی به کارهای دیگرتان برسید یا استراحت کنید.

پدرها وظیفه‌شان را فراموش نکنند

پس از تولد نوزاد، پدر هم باید با مادر همکاری لازم را داشته باشد و پا به پای او پیش برود تا دردسرهای نگهداری از کودک فقط به عهده یک نفر نباشد. با این حال، این موضوع در مورد والدینی که بچه‌های دو یا چندقلو دارند اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و لازم است پدر توجه بیشتری به کارهای بچه‌ها داشته باشد. در حقیقت وظایف مربوط به بچه‌ها و نگهداری از آنها باید میان پدر و مادر تقسیم شود و آنها طوری کارها را انجام دهند که هر یک از والدین زمانی برای استراحت و رسیدگی به کارهای شخصی خودش داشته باشد. از طرف دیگر، لازم است این موضوع را هم در نظر داشته باشیم که آرامش پدر و همراهی و همکاری او در نگهداری از بچه‌ها موجب ایجاد آرامش بیشتری در محیط خانه خواهد شد و در نتیجه بچه‌ها آرام‌تر و راحت‌تر خواهند بود. بعضی ​ پدرها توجه چندانی به فرزندان‌شان نمی‌کنند و به اشتباه می‌گویند همین که مادرشان آنها را در آغوش بگیرد کافی است، اما روان‌شناسان و متخصصان می‌گویند محبت‌کردن پدر و توجه نشان دادن او نیز برای رشد کودک ضروری است و حتما ساعاتی از روز کودک باید در آغوش پدر و همراه او باشد.

راهکارهایی برای کاهش مشکلات

اغلب خانواده‌هایی که فرزندان چندقلو دارند، در مورد نگهداری از بچه‌ها با مشکل مواجه هستند و این یکی از مسائلی است که آنها را درگیر خودش می‌کند.

در حقیقت، زمانی که یکی از فرزندان گریه می‌کند، ممکن است بچه دیگر هم به گریه بیفتد و این وضع موجب بیشتر شدن مشکلات و زحمات مادر یا مراقب کودک خواهد شد. همچنین تقسیم یکسان توجه والدین می‌تواند باعث ایجاد آشفتگی شود زیرا معمولا کودکی که ناآرام‌تر و بی‌قرارتر است، توجه بیشتری را هم طلب می‌کند و در صورتی که والدین به او توجه بیش از حد داشته باشند ممکن است احساس کنند بین بچه‌هایشان فرق گذاشته‌اند. بنابراین اگر میزان بی‌قراری هر دو کودک یکسان است، والدین هم باید برای آرام‌کردن بچه‌ها و توجه نشان دادن به آنها برخوردی یکسان داشته باشند، اما گاهی هم بین کودکان چندقلو، یکی ناآرام‌تر از بقیه است که این موقعیت و رسیدگی به نوزاد بی‌قرار هم نباید به قیمت نادیده گرفتن نوزاد آرام و ساکت باشد.

بی‌شک نگهداری از دوقلوها و چندقلوها سخت‌تر از بچه‌های تک‌قلو خواهد بود و به همین دلیل توصیه می‌شود مادر و پدر از زمانی که پس از اولین سونوگرافی متوجه دوقلو بودن فرزندشان شدند، در این زمینه مطالعاتی ​ انجام دهند و اطلاعات مورد نیاز را در این مورد به دست بیاورند. همچنین برای این‌که سختی‌ها و دردسرهای ناشی از نگهداری دوقلوها و چندقلوها کاهش یابد، استفاده از نیروی کمکی و پرستار و همچنین تقسیم وظایف و مسئولیت‌ها می‌تواند بسیار کمک‌کننده و موثر باشد. در ضمن باید به این نکته هم توجه شود که اگر این وضع اولین تجربه مادری خانم است، کار برایش دشوارتر خواهد بود و در نتیجه کمک گرفتن از فردی دیگر و تقسیم کارهای مربوط به فرزندان میان پدر و مادر بهترین شیوه برای کاهش مشکلات است.

دوقلوهای یکسان؛ رفتارهای متفاوت

یکی از مهم‌ترین و مستندترین جامعه‌ها برای مقایسه رفتارهای آدمی و توانایی‌های او، جامعه دوقلوها و چندقلوها​​ست که در یک محیط و یک زمان مشخص زندگی می‌کنند. به همین دلیل هم تاثیر محیط روی آنها معمولا یکسان است ولی با وجود این، تفاوت​های فردی نیز توسط همین جامعه قابل بیان خواهد بود.

در واقع، با این‌که عموم افراد انتظار دارند رفتار، شخصیت و توانایی یکسانی را میان دوقلوها و بخصوص دوقلوهای همسان مشاهده کنند، اما بارها خلاف این موضوع دیده شده است. به طوری​که برخی ​ دوقلوها در زمینه‌های مختلفی با یکدیگر تفاوت دارند و متفاوت عمل می‌کنند. بنابراین وجود چنین تفاوت‌هایی نشان‌دهنده مشکل نیست و فقط توانایی افراد است که به طور ذاتی می‌تواند متفاوت باشد. البته با توجه به این‌که رشد دوقلوها همزمان است اگر تفاوت ​ زیاد و مشخصی میان آنها وجود داشته باشد، حتما باید آزمون‌های مختلف روی فرزندتان اجرا شود تا بیشتر از توان از او انتظار نداشته باشید و اعتماد به نفسش را از بین نبرید. بنابراین تفاوت‌های ساده و مختصر جای هیچ‌گونه نگرانی ندارد و می‌تواند طبیعی باشد، ولی تفاوت‌های واضح و آشکار را باید پیگیری کنید.

تغذیه در دوران بارداری

تغذیه در دوران بارداری قوانین خاص خودش را دارد و مسلما در بارداری‌های چندقلویی این قوانین هم کمی تغییر می‌کند، اما ممکن است خیلی‌ها با این موارد آشنا نباشند.

در واقع، با توجه به این‌که شیوه تغذیه افراد براساس شرایطی که دارند، تعیین می‌شود در بارداری و بارداری‌های چندقلویی هم باید این نکته را در نظر داشت. به این معنی که افراد چاق، لاغر یا کسانی که وزن طبیعی دارند باید براساس وزن‌شان برنامه غذایی مناسبی هم داشته باشند. در مورد بارداری‌های چندقلویی هم می‌توان گفت به طور کلی مادر بارداری که چندقلو حامله است، نسبت به خانمی که بارداری تک‌قلویی را تجربه می‌کند، به کالری بیشتری نیاز دارد و باید آن را بدرستی تامین کند. همچنین باید به این نکته توجه داشت که در سه ماهه اول بارداری نیازی به افزایش کالری دریافتی نیست و همان میزان کالری که پیش از بارداری مصرف می‌شده، برای مادر باردار کافی است. ولی در سه ماهه دوم و سوم بارداری، مادر باید روزانه 300 کالری بیشتر از حد پایه نیازش دریافت کند. در مورد بارداری‌های چندقلویی هم به ازای هر یک از جنین‌ها باید 300 کالری اضافه مصرف شود. بنابراین مادری که دوقلو باردار است، روزانه باید 600 کالری اضافی دریافت کند.

علاوه بر کالری​باید به این نکته هم توجه کنیم که در بارداری‌های چندقلویی مادر به مواد مغذی بیشتری نیاز دارد و باید اسیدفولیک و آهن بیشتری مصرف کند. در واقع، با توجه به این‌که آهن و اسیدفولیک مواد مغذی خون‌سازی به حساب می‌آید که مورد نیاز مادر باردار است، لازم است به مقدار کافی در رژیم غذایی مادر وجود داشته باشد تا نیازش تامین شود. افزایش قابل توجه حجم خون در دوران حاملگی نیز نیاز مادر به آهن رابشدت افزایش می‌دهد. بنابراین توصیه می‌شود براساس نظر متخصصان و پزشکان این مواد مغذی را به کمک مکمل‌ها تامین کنید، زیرا نمی‌توان نیاز مادران باردار را به کمک مواد غذایی بخوبی تامین کرد.

منبع:جام جم